● Nierfalen
○ anemie: prod EPO↘, RBC↘
○ hypertensie: activ RAAS↗
○ metabole acidose: ophoping zuren, verlies HCO3 (chemosensoren)
○ Ca/P-regeling: vit D
● Extracell vl
○ nieren, RAAS (aldosteron), ADH(vasopressine), ANP
● Chloor
○ maag, dunne darm, bloed
■ zuur-basebalans: als HCl in maag (maagzuur), HCO3 bloed
○ prox tub: reabsorptie
■ passief: Na/K ATP-ase pomp, passief mee nr bloedkant, osm w↗,
H2O aangezogen
(gradiënt: (actie pot: overdracht zenuwimpulsen, spiercontractie)
■ actief: chloorpomp
○ lis vn henle
● Kalium
○ prox tub: via solvent drag: K+ meegesleurd met H2O (nr urine)
○ lis vn henle
○ dist tub: aldosteron: Na/K ATP-ase pomp (grad: zenuw- en spieractiviteit)
○ insuline (-), adrenaline (:diabetes, hyperkaliëmie)
○ Nierfalen: ophoping (hartritmestoornis)
○ Hypokaliëmie
■ glucose↗
■ (verstoorde prikkelgeleiding, hartfunctie, nierfunctie
(vocht,elektrolyten), spier)
● Natrium/kalium
○ prox tub: Na/K ATP-ase pomp: (grad)
○ prox tub: K solvent drag
○ lis vn Henle stijgende tak: uit Na actief, K passief
(elektr aantrekking ⇒ osm druk, water uit dalende tak)
● Natrium
○ maag, dunne darm, bloed
○ prox tub: Na/K ATP-ase pomp: (grad)
○ lis vn henle
○ dist tub: aldosteron (RAAS), ADH
○ feedback, baro- en osmosensoren
● Calcium
○ prox tub: resorptie (passief)
○ bloed: gebonden albumine
○ skelet: osteoclasten, osteoblasten
○ (spieren, impulsoverdracht)
○ parathormoon PTH, calcitonine (-), vit D (calcitriol) (-)
■ nierfalen: vit D tekort, botontkalking
○ + link met fosfaatmetabolisme
, ● Calcium/fosfaat
○ parathhormoon, calcitriol (vitD)
○ nieren: filtering, reabsorptie
○ pH: acidose (Ca als buffer)
○ botvorming
● SERCA-pompen
(calcium-(magnesium)pomp/sarco-/endoplasmatish reticulum calcium ATPase-pomp)
○ actief terugpompen Ca vn cytoplasma nr SR
○ grad: actiepot, contractie hartspiercel
■ Ca via spanningsafh kanalen (reactie op depol)
■ Ryanodinereceptoren: Ca afgifte in cytoplasma (contractie)
○ troponine
● Magnesium
○ maag, dunne darm, bloed
○ nieren: urine
○ PTH (parathyroïdhormoon) (-) (aldosteron (RAAS))
○ Hypomagnesiëmie
■ → zie nierfalen
● Hyperaldosternemie
○ RAAS ⇒ BD↗
○ hoge BD: barosensoren, acetylcholine, (Q=slagVxhartfreq), ANP
● Tumor hypofyse ⇒ te veel cortisol
○ = syndroom vn Cushing (/ziekte Addison= te weinig)
○ Hypothalamus-hypofyse-bijnier/adrenale-as
■ hypothalamus: CRH (corticotropin-releasing)
■ hypofyse: ACTH (adrenocorticotroop)
■ bijnier: cortisol (+ aldosteron, oestrogeen, progesteron)
■ neg feedback, short en longloop
○ adrenaline, BD↗ (VC), oedeem (Na-waterretentie)
○ glucose↗ (remming ontsteking), insuline gevoeligheid↘ ⇒ gewicht↗
● Hypothalamus-hypofyse-thyroïd-as
○ (leptine na maaltijd)
○ hypothalamus: TRH (thyrotropin-releasing)
○ hypofyse: TSH
○ schildklier: T3 T4 (thyroxine)
○ short-, long-loop, neg feedback
● Hypothalamus-hypofyse-gonade-as
○ hypothalamus: GRH (gonadotropin-releasing)
○ hypofyse: LH, FSH
○ eierstokken: oestrogeen, progesteron
○ oocyt, prim, sec, tert follikel: granulosacellen, tecacellen interna externa
■ LH: (tecacellen) cholesterol → progesteron → androgenen
■ FSH: (granulosacellen) androgenen → oestrogenen
● Ribonucleïnezuur (RNA)
○ Brush-Border enzymen (microvilli dunne darm): nucleotidase (ribonuclease)
● Glucose
○ insuline, glucagon, glycogeen, glycogenese, glycogenolyse,
gluconeogenese, diabetes type 2
