Resume
Samenvatting geschiedenis van de Amerika's NL
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting van 50 pagina's voor het vak Geschiedenis van de Amerika's aan de UGent (Samenvatting)
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Geschiedenis van de Amerika’s 2022-2023Introductie
“Latijns-Amerika”
Herkomst: Michel Chevalier y Torres Caicedo y Francisco Bilbao hebben term voor het eerst
geïntroduceerd
o "Panlatinisme" - een geopolitiek idee -> Napoleon III <-> het "westelijk halfrond" en
"Spaans Amerika".
Panlatinisme is het volkenkundig streven om alle Romaanstalige volkeren
en/of gebieden in de wereld te verenigen in één staat. Hierbij gaat het
voornamelijk om Romaans Europa en Latijns-Amerika.
Anti-imperialistische verbondenheid: Charles De Gaulle
Panlatinisme als legitimering voor politieke en culturele Franse
aanwezigheid in Latijns-Amerika
o Cultureel gebied <-> Zuid-Amerika, Midden-Amerika (Midden-Amerika + Caribisch
gebied)
Cultureel verschil tussen Latijns- en Noord-Amerika -> stereotypen
Nooord = rijk, protestatns, industrie
Gebied: 20 miljoen s.k. (EU: 4,2 miljoen, Europa 10,5 miljoen, Afrika 30 miljoen)
o 20/35 Amerikaanse staten, hoewel omstreden <-> Afroamerika, Indoamerika
o Biodiversiteit
Bevolking: 650 miljoen - hyperdiversiteit en geconcentreerd langs de kusten
Bijzonderheden
Iberische verovering, slavernij en oplegging van het katholieke geloof.
o Meest multiraciale deel van de wereld, hoewel variaties
o LA was het laatste continent dat gekoloniseerd werd en eht eerste dat
onafhankelijkheid zal uitroepen
o Als laatste ook in het kapitalistisch systeem ingewerkt.
o Het katholicisme in LA is fanatieker dan in Europa (geen protestanten, eenheid,
Reconquista: kruistochtmentaliteit).
Een ander Westen ... of deel van de Derde Wereld/Globaal Zuiden: Is LA aan de kant van het
Westen of niet?
1
, o JA: Europese talen/religie + meest democratische deel van de wereld (na het
"traditionele" Westen)
o NEEN: Middenklasse, meestal primaire, economieën en enorme ongelijkheid.
GGD is gemiddeld, hoog HDI en slechte GINI
Onder de eerste (presidentiële) republieken - de eerste golf van dekolonisatie van het
Zuiden
o Opkomst van een onafhankelijkheidsdebat: wat doen we met onze
onafhankelijkheid?
o LA had al voor Europa republieken
Relatief weinig interstatelijke conflicten, bijna geen in de 20e eeuw
o Uitzonderingen: Oorlog van de Drievoudige Alliantie (Paraguay vs. Brazilië,
Argentinië en Uruguay), Chaco-oorlog (Paraguay vs. Bolivia), kleine grensconflicten
o Intern politiek geweld 20e -> onveiligheid/criminaliteit 21e eeuw
44/50 meest gevaarlijke steden in Latijns-Amerika
Hoge moordcijfers en criminaliteit in grootsteden
o Geen politisering van etniciteit of ras, uitzonderingen daargelaten
Paradox: meest divers qua ras en etniciteit, maar geen raciale conflicten
o Niet onder de geopolitieke brandhaarden in de wereld
We zien amper univeristeitspublicaties, media,.. over Latijns-Amerika.
-> Latijns-Amerika "bestaat" in al zijn diversiteit
o Van buiten de regio: een monoliet en clichés
Negatief: dictators, grote ongelijkheid
Positief: toerisme, dans, mooie taal
o Binnen de regio: gemeenschappelijke identiteit/latino-cultuur... hoewel pluralisme
De koloniale erfenis
"Reconquista" -> model beschikbaar om de "ongelovigen" te veroveren
De Columbiaanse Uitwisseling: gewassen, ziekten, mensen
o Uitwisseling tussen Nieuwe en Oude Wereld: gewassen (avocado's, chocolade,
tomaten, suiker), ziekten (syfilis, pokken, griep), mensen (zwarten, inheemsen,
blanken, mixen, ...).
Verdrag van Tordesillas (1494) -> politiek bestuur van de Nieuwe Wereld
2
, o Tordesillas = lijn die de wereld verdeeld onder de Portugese en Spaanse
veroveringen
o Vice-royalty's -> audiencias/captaincies-general
2 vice royalties: Nieuw Spanje en Vice Royalty van Peru
2 nieuwe vice royalty's in de 18e eeuw: La Plata en Nieuw Granada
Onder de vice-koninklijken: audiencias: als hoogste gerechtshoven, maar
uitvoering van koninklijke besluiten
Onder audiencias: provincies
Onder provincies: corregimientos: Republica de Indios en het Spaanse deel
o Territoriale opmars van de Portugezen
Katholieke kerk: symbiose met de kroon
o (Ideologische) pijler van gezag en legitimiteit
o Garantie voor sociale orde en keizerlijke eenheid
Afhankelijkheid van natuurlijke hulpbronnen + monopolies -> periferie van de
wereldeconomie + kleine interne markt -> onderontwikkeling
o Natuurlijke hulpbronnen zoals zilver en suiker
Hiërarchische/organische koloniale samenleving, hoewel transculturatie -> nieuwe cultuur
o Peninsulares - criollos - castes (25% bevolking in 1800) - zwarte slaven - "indianen" :
"geld maakt wit"
o Organische samenleving? het individu niet zo belangrijk is als de samenleving (zoals
organen in het menselijk lichaam): rechten en plichten verschillen van ras, etniciteit,
religie, ....
o Castes
Spaans en Indian: Mestiso
Spaans en zwart: mulato
Hielden de hiërarchische samenleving in stand.
De weg naar onafhankelijkheid
Bourbon/Pombaline Hervormingen -> versterking van peninsulares = "een tweede
Verovering".
o Waarom deze hervormingen?
Spanje en Portugal waren altijd de twee machtigste spelers maar in de
17de eeuw komt er een neergang. Spanje beseft dat ze de democratie in
3
, LA moesten rationaliseren (belastingen en meer effectieve
aanwezigheid)
o Spanje & Portugal; Verlichting; corruptie; "obedezco pero no cumplo";
autonomie
o Politieke hervormingen
Rationalisatie en centralisatie -> nieuwe viceroyalty's, intendencias
Invoering van Vice Royalties (New Granada en La Plata)
Invoering van intendencias: Creolen voor het eerst gediscrimineerd
o Economische hervormingen
Nood voor meer geld: nieuwe belastingen, monopolistische
ondernemingen, opening van nieuwe havens
Nieuwe middelen geïnvesteerd in land -> druk op indianen -> opstanden
o Militaire reorganisatie
Forten, uitbreidingen
o Religieuze hervormingen
Hield juist de vooruitgang tegen, voornamelijk de Jezuïten maar zijn
uiteindelijk buiten gezet
Revoluties in de VS en Frankrijk: republicanisme, liberalisme - een kleine minderheid!
o Dilemma: angst voor rassenconflicten of sociale revoluties -> politieke
vrijheden/autonomie
Creoles hadden gehoord over revoluties en sommige gaan zichzelf als
liberaal beginnen beschouwen: wel een kleine minderheid ->
meerderheid was conservatief
o Franse Revolutie: Spaanse koning Karel IV steunt Frankrijk
GB vernietigt Spaanse zeemacht waardoor er vrije handel kon ontstaan
tussen Spaans-Amerika, GB, VS,... -> einde handelsmonopolie
Identiteit
o Anderson: moderne staat is niet hetzelfde als een natiestaat!
Zijn idee: printen van het kapitalisme!
Veel geproduceerd in Latijn maar vanaf 18 de eeuw meer in eigen taal
door opkomend nationalisme
o Katholiek-lokale loyaliteit -> prenationale identiteit eind 18e eeuw
o LA had 2 talen -> 2 staten? NEEN
Moeilijke communicatie/mobiliteit; lokale pers
4
, rivaliteit tussen steden
o Americanos; Colombianos; Verenigde Provincies...
Belang van de "randen":
o Periferie van het koloniale rijk
o Regio’s zoals Patagonia, Amazone,..
o 2 gebieden waar de roep om onafhankelijkheid begon: Caracas (Bolivar) en
Buenos Aires (San Martin): niet de kerngebieden.
Pas in de 18e eeuw meer koloniale aanwezigheid daar
Peru en Mexico: kern van rijk: elites waren conservatief
Onafhankelijkheid
Anderson: taal/cultuur was niet bepalend voor nationalisme; geen volksmobilisatie
Uniek proces in Brazilië: eenheid en rijk onder Pedro I
o Brazilië was niet zo belangrijk voor Portugezen tot het einde van de 16 de eeuw, eerst
was Azië vooral van belang.
o Begin 18de eeuw: ontdekking van goud waardoor de hoofdstad ook gaat veranderen:
eerst Salvador -> Rio de janeiro -> Brazilia.
1808: Napoleon valt Portugal aan
o Portugezen weigeren de havens te sluiten voor de Britten.
o Alle elites vluchten uit Portugal naar Rio de Janeiro tot 1820 blijft de koning van
Portugal in Brazilië
o In 1814 was Napoleon verslagen maar de koning bleef nog in Rio de Janeiro tot
1820. Zijn zoon blijft daar wel en deze zoon gaat onafhankelijkheid verklaren al in
1821.
1889: Brazilië wordt republiek
o Model wordt behouden
Spanje
o Napoleon gaat ook Spanje aanvallen maar deze koning blijft wel, broer van
Napoleon wordt koning van Spanje
o Junta wordt gecreeerd: is een soort parlement in Spanje.
o In LA: naar wie moeten we luisteren? De gevangen koning, de ‘nieuwe koning’ of
worden we onafhankelijk?
5
, 1810: "Regentenraad" -> uitnodiging aan Spaanse Amerikanen -> verkiezingen! -> liberale
grondwet (1812) MAAR zonder autonomie voor Amerika... en vrijheden -> vervreemding,
roep om autonomie en eerste opstanden in Mexico, Caracas en Buenos Aires... zonder
succes
o Ze wilden vooral een liberale constitutie
1814: Ferdinand komt weer aan de macht -> toenemend pragmatisme/nativisme door
patriotten -> nieuwe campagnes van San Martin en Bolívar
o Ferdinand een verdediger van de absolute monarchie
o Impuls voor toenemend pragmatisch standpunt (bijv. San Martin)
o San Martin: verdedigde onafhankelijkheid en vestiging van nieuwe monarchieën
o Congres van Angostura, 1819: "República de Gran Colombia".
1820: muiterij in Cádiz -> herinvoering liberale grondwet -> definitieve klap voor koloniaal
pact
o Ferdinand behoudt de macht, maar muiterij tegen hem
aanvaardt liberale grondwet
o Mexico: alliantie van Iturbide en Guerrero -> onafhankelijkheid in 1821
o Bevrijding van Venezuela in 1821
o San Martin neemt Lima in 1821 - bijeenkomst van Guayaquil, 1822 -> gevechten van
Junín & Ayacucho, 1824
De 19de eeuw
Post-onafhankelijkheid
Wat doen we met onze onafhankelijkheid en wat is de betekenis?
o Pessimistische artikelen: na analyse: een falende staat (een staat die bestaat maar
niet in staat is de controle te handhaven (geweldsmonopolie))
Max Weber
Geen economische onafhankelijkheid, overgang van Spaans naar Frans en
Engels (geen infrastructuur voor economie)
o Natie: staatsopbouw (begint in tweede helft 19e eeuw)
Staatsvorming =/= natievorming
Behoefte aan nationale identiteit, nog veel racisme, ....
Eerste maandan na onafhankelijkheid
6
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jadvas. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
61001 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans