Resume
samenvatting + lesnoties politicologie
- Cours
- Politicologie
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van het boek, aangevuld met lesnotities. De prof was Evelien Willems en de samenvatting is gemaakt in .
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Opdrachten elks op 0,25 punten:1. internet memes
2. duiding van een krantenartikel
3. opiniestuk
4. examenvraag en modelantwoord
auteurs moeten we kennen als ze op de slides staan, niet als ze gewoon in het boek
vermeld staan
POLITIEK: EEN INLEIDING IN DE POLITIEKE
WETENSCHAPPEN
Inleiding
- het belang van politiek
- Politiek heeft een impact op ons dagelijks leven ↔ beperkte
‘maakbaarheid’ van de samenleving
● niet iedereen leeft namelijk de regels na, het verbod om met meer dan 4 af te
spreken tijdens de corona tijden: niet iedereen leefde deze wet na en spraken
soms met meer dan 4 af
● een crisis, vb migratiecrisis in 2014 en de energiecrisis nu, hier heeft men
geen vat op
● het boerkiniverbod in stedelijke zwembaden; in gent mocht je dit niet dragen
en in Antwerpen wel, zij luisterde niet
- politiek heeft impact op ons dagelijks leven ↔ nationale politiek verliest
zijn greep
● 60 tot 70% van het beleid is gwn europees beslist en niet nationaal
⇒ komt door supranationale instellingen
- het belang van politiek te bestuderen
- regelmaat ontdekken in politieke fenomenen en complexe fenomenen
vereenvoudigen
● complexe politieke/sociale werkelijkheid formaliseren
● instituties en rollen hoe bepalen die het gedrag van politieke actoren en vice
versa hoe bepaalt het politiek gedrag van verschillende politieke actoren dan
weer de instituties en de rollen die zij opnemen
● patronen ontdekken door te vergelijken, twee wijzen:
○ groot aantal observaties
○ selectie van beperkt aantal casussen/specifieke gevallen
- het belang van politiek te bestuderen in een rechtenopleiding
Recht volgt uit politiek → Recht begrensd/versnelt politiek↓
- recht volgt uit politiek: het strafrecht rond seksueel misbruikt wordt verstrengt
- recht begrensd politiek: PFOS arrest
- recht versnelt politiek: ontstaan van pandemie wet
Recht wordt politiek gebruikt ← Het rechtssysteem is een machtsfactor
en het recht is ideologisch gekleurd
- recht wordt politiek gebruikt om de politiek onder druk te zetten: actiegroepen trekken
klacht tegen Oosterweel in
HOOFDSTUK 1: POLITIEK EN POLITIEKE WETENSCHAP
1
, 1. POLITIEK
STUREN VAN EEN SAMENLEVING
afkomst politiek:
- politika (grieks)= ‘de zaken die met de polis te maken hebben’
- polis= de (stedelijke) samenleving bij de oude grieken
- Aristoteles noemde de mens een ‘sociaal wezen, een wezen dat van nature met
anderen samenleeft’
DEFINITIE
enge definitie:
- politiek= ordenen en besturen van een samenleving
brede definitie
- politiek= politiek is alles wat te maken heeft met het besturen van een samenleving,
politiek is overal waar er regels bestaan
vb: verenigingen, scholen, bedrijven als ‘schools of democracy’
2. VARIATIES IN POLITIEK
2.1 politiek en territorium
TERRITORIUM
Samenlevingen zijn verbonden aan een territorium: gemeenten, provincies, regio’s, landen,
internationale organisaties van landen
→ andere manier om een samenleving af te bakenen dan bij verenigingen of
organisaties
STATEN
1. politiek= ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving dmv
machtsuitoefening
- territoriaal:
● omvattend en dwingend
● vb: gemeenten, staten, EU, NAVO, VN…
- niet-territoriaal:
● functioneel en vrijblijvender
● vb: katholieke kerk ↔ vrijetijdsvereniging, lidmaatschap van
chiro of scouts…
Territorialisering van politiek is de meest belangrijke en omvattende vorm van sturing
- we concentreren ons op territoriale politiek, en dan in het bijzonder op de wijze
waarop die in nationale staten vorm en inhoud krijgt
Politiek kan ook variëren naargelang de inhoud en reikwijdte ervan
❑❑2.2 de verschuivende culturele grenzen van de politiek
REIKWIJDTE VAN POLITIEK
Toen de moderne staat halverwege 19e eeuw vaste vorm kreeg, was politiek een erg
beperkte aangelegenheid
2
,Er kwam vanuit verschillende sectoren van de samenleving vragen om nieuwe aspecten van
de samenleving door de staat te laten regelen:
- arbeidersbeweging (1 vd meest fundamentele veranderingen)
● ijverde voor allerlei beschermende maatregelen die de gevolgen van het vrij
economisch verkeer moeten inperken
● Marshall (1950) opteerde dat burgerschap vanaf de 20e eeuw niet alleen
gezien mag worden als een zaak van burgerlijk ene politieke rechten, maar
dat sociale rechten even belangrijk zijn
○ men kan geen volwaardige burger zijn, als men geen toegang heeft
tot onderwijs of degelijke huisvesting
Constant nieuwe vragen worden geformuleerd voor een regulerend optreden door het
politiek systeem:
- nu: verplichting van gordels aandoen, vergoeding betaald door
vliegtuigmaatschappijen als vliegtuig te vol zit, niet roken in cafés of in de auto waar
kinderen bij zijn…
EVOLUTIE IN POLITIEKE CULTUUR
2. politiek= ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving dmv
machtsuitoefening
- staatsinrichting en instellingen
- gedrag: strategie & conflict/samenwerking (doelbewust optreden)
- beleid
⇒ Variatie is erg belangrijk
⇒ politieke cultuur als grondslag: behoeften in de samenleving, grenzen tussen privé en
publiek
- vroeger was gedwongen seksualiteit iets wat tot de privésfeer behoorde, maar als er
nu binnen die relatie sprake is van dwang dan maakt men kennis met politieke regels
die dat verbieden
Nachtwakersstaat (19e eeuw):
- politiek= beperkte aangelegenheid
- Staat zorgde voor aantal basisregels (vb: eigendomsrecht) en:
● rechtbanken en politie die daarover moesten waken: justitie en binnenlandse
zaken
● garandeerde bescherming van de grenzen: defensie en buitenlandse zaken
● zorgde ervoor dat een aantal burgers belastingen betaalde om dat allemaal te
kunnen financieren: financiën
↓
Sociale welvaartstaat (20e eeuw):
- politiek= ingrijpende aangelegenheid
- arbeidersbeweging → tegengaan van nefaste gevolgen vrij economisch
handelen door sociale bescherming
- verzorgingsstaat: gezondheid, onderwijs, werkgelegenheid, sociale zekerheid
↓
Regulerende staat (21e eeuw):
- politiek= allesomvattende impact op dagelijkse leven ↔ “ruimtelijke
onteigening van de staat” (Luc Huyse)
3
, - regulerende staat: vb. niet meer roken in de auto waar kinderen bij zitten, heel
gedetailleerd aangeven welke stoffen er in het eten mogen zitten, het homohuwelijk
❑❑2.3 de vormen en structuren van de politiek
REGIME
Regime= classificatie van politieke vormen kunnen in eerste instantie gebouwd worden op
de vraag wat de grote principes zijn die ten grondslag liggen aan het functioneren van een
bestel
- om regimes van elkaar te onderscheiden moet een antwoord gegeven worden op
een aantal vragen die betrekking hebben op de politieke basisprincipes
● wie heeft het recht om beslissingen te nemen?
● wordt dat recht gegeven aan de erfgenamen van de vorige machthebbers?
● laat het bestuur zich inspireren door de regels van een godsdienst, of zijn
godsdienst en bestuur van elkaar gescheiden?
● …
DEMOCRATISCHE EN AUTORITAIRE REGIMES
Democratische regimes= regimes waar de macht tijdelijk is en verspreid is over
verschillende groepen
- de toestemming om regels te maken en op te leggen wordt verleend door het
verkiezen van vertegenwoordigers, door de bevolking, op wie de regels van
toepassing zullen zijn
- recht om vrij te spreken wordt formeel erkend en beschermd
UNITAIRE EN FEDERALE STATEN
Unitaire staten= Gecentraliseerd bestuur, het hele territorium wordt vanuit 1 punt bestuurd
Federale staten= Deelgebieden hebben hun eigen bestuur, dus er wordt niet vanuit 1 punt
bestuurd
VARIATIE IN INSTELLINGEN EN PROCEDURES
In democratische regimes wordt het recht om te besturen veroverd door verkiezingen
→ studie van variatie in politieke ormen staat centraal in de politieke wetenschap
3. POLITIEKE WETENSCHAP (niet het belangrijkste)
Politieke wetenschap bestudeert de politiek
- maar iedereen praat over politiek, maar de politieke wetenschappers doen dat wel
volgens eigen regels
- politieke wetenschappers willen analyseren: politieke gebeurtenissen in instellingen
proberen te begrijpen en verklaren
INTELLECTUELE DISTANTIE
Het is niet de eerste bedoeling van de politieke wetenschappers om aan het
politieke debat deel te nemen, om te zeggen hoe het moet en hoe het niet moet
→ niet eenvoudig, ze zijn immer lid van de samenleving die ze bestuderen
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur brittkoeklenberg. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
72042 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans