MICRO – ECONOMIE
Sam Cosaert
1. Inleidend hoofdstuk (vooral de slides kennen)
Wijken heel hard af van het boek, dus leer vooral de slides
1.1 a few general remarks
We gaan vooral werken met een gemengde economie combinatie vrije markt en centraal geleide
markt economie
- Consumenten kunnen vrij beslissen om wel / niet te kopen (vrije markt economie)
- De staat heeft enkel het recht om te produceren (centraal geleide economie)
Gemengde economie in deze cursus omdat:
- We hebben vrije markten kapitalisme, maar er zijn ook elementen van socialisme
- Er zijn ook openbare bedrijven ,dus we hebben een combinatie van de twee
Gemengde economie heeft veel welvaart gecreëerd, maar er zijn ook veel problemen mee:
1) Impact van het economisch systeem op het milieu, de leefomgeving klimaatveranderingen
2) De verdeling van de welvaart de som / het gemiddelde kan er wel globaal op vooruitgaan
maar er kan een meer extreme verdeling tot stand komen
1
, 1.1.1 The mixed economy has worked well…
Een beeld dat de gemengde economie zeer goed
heeft gewerkt
- Een lang tijdsverloop
- We gaan kijken naar Groeivoet van het bbp per
capita doorheen de tijd EN tussen verschillende
landen
- Verticale as telkens een verdubbeling
hoe interpreteren:
* een rechte lijn zou betekenen dat we een constante groei hebben in elk jaar
* hoe steiler de lijn hoe sterker de groei
* horizontale groei betekent bijna nulgroei bbp per capita blijft dan hetzelfde
van het jaar 1000 tot het jaar 1700 een constante groei bbp per capita blijft bijna op 0
Explosieve stijging
- Begint bij verschillende landen op een verschillend moment
* VK gaat snel
* China en India gaat minder snel India en China zijn losgekomen van koloniale heerschappijen,
kregen zelf dus meer controle over hun markt
- Correlatie ieder land heeft een vorm van een hockey stick profiel
- deze stijging is te verklaren door het kapitalistisch systeem
Kenmerken kapitalistisch systeem:
- inputs en outputs eigendom van de ondernemingen zelf, niet meer van de staat
- ondernemingen worden de belangrijkste eenheid van productie en niet de staat
- konden met hun producten, goederen en diensten naar een vrije markt gaan
Verklaring van het succes van het kapitalistisch systeem:
1) technologische vooruitgang
2) specialisatie van werktaken / de arbeid was dus mogelijk omdat bedrijven groeiden en hoe
groter een bedrijf hoe makkelijker het is om te specialiseren in bepaalde taken
2
,BELANG VAN INSTELLINGEN ONDERSTREPEN
1) Zuid Korea
Beste leerling van de klas, grootste
succesverhaal
Overheid wou onderwijs hard promoten
(succes van de instellingen)
Internationaal competitief zijn van hun
ondernemingen (succes Samsung, LG,…)
2) Botswana (ruwe olie)
groter succes dan Nigeria (diamanten)
Zijn eigenlijk beide zeer rijk aan natuurlijke grondstoffen
Verschil is de kwaliteit van de instituties/ instellingen
In Nigeria meer corruptie/ misbruik van fondsen dan in Botswana wat zich vertaalt in het
verschil van bbp per capita
Wat nu met Alternatieve systemen?
- Oost Duitsland (communistisch) en West Duitsland (kapitalistisch) zijn een mooi voorbeeld van
waarom kapitalistisch systeem beter werkte
West Duistland heeft het veel beter gedaan dan Oost Duitsland
- Rusland en de former Soviet Union
Zwarte lijn (republiek Sovjet) meer communistisch systeem ging niet zo slecht en kende
een redelijk constante groei
* bij het instorten van de Sovjet Unie hebben ze bepaalde types van kapitalisme overgenomen
en dat heeft eigenlijk niet voor een verbetering gezorgd
* Instellingen zijn dus weeral zeer belangrijk succes van het kapitalistisch systeem is zeer
gevoelig aan marktfalingen, als er te weinig concurrentie is tussen bedrijven kan dat snel
tot problemen leiden, als privaat eigendom niet wordt beschermd heb je ook weer
verlies van productiviteit en corruptie
3
, 1.1.2 … but the mixed economy is far from perfect
Bezorgdheden:
1) Vervuiling Environmental concerns: global warming, increasing pollution, excessive use of
natural resources
2) Globalisering heeft voordelen gebracht voor de maatschappij in zijn geheel, maar er is
natuurlijk veel verschil tussen regio’s ( de ene regio is meer vooruit gegaan, dan de andere)
Potential negative effects of globalization
3) Meer algemeen ongelijkheid niet alleen tussen landen, maar ook in een land Inequality,
both between and within countries
4) Armoede poverty
De vervuiling (1)
- Als economie zijn we een deel van meer algemene systemen
- Enge zin bestaat economie uit:
* ondernemingen en consumenten ondernemingen leveren diensten en goederen aan de
consumenten
* ondernemingen vragen arbeid
* Huishouden vragen goederen en grondstoffen en hebben
arbeid te bieden
* ondernemingen hebben zelf grondstoffen nodig en trekken
dit natuurlijk uit de bodem
zowel ondernemingen als huishoudens vervuilen
Het meest problematische van de vervuiling is de opwarming:
4
, - Zeer lange tijdsreeks jaar 1000 tot het jaar 2000
- Rechterkant verbranding van fossiele brandstoffen
* steenkool, olie, gas, …
* vanaf industriële revolutie jaar 1800 verbranding van fossiele brandstoffen is beginnen
toenemen
- Linkerkant concentratie CO2 in de atmosfeer
* wordt gemeten door het hoeveelheid co2 deeltjes te verdelen per miljoen deeltjes zuurstof
* is zeer lang stabiele gebleven
* vanaf industriële revolutie deeltjes exponentieel toegenomen
Deze problemen gaan zonder interventie niet kunnen worden opgelost (1)
Nog een voorbeeld waarom interventie noodzakelijk is gezondheidsproblematiek (2)
Overheidsinterventie -> met doel:
aantal spoedgevallen controleerbaar
bleef
- Verticale as aantal
besmettingen per dag
- Paars is zonder interventie
* piek is zeer hoog EN wordt
redelijk snel bereikt
- Streepjes is met interventie
* piek wordt uitgesteld, dus iets meer tijd om in te grijpen
* piek is veel lager een veel vlakkere verdeling dan die zonder interventie
* in totaal ook veel minder besmettingen
Gevaar interventie economische kost heel hoog
- horeca, Retail, non- food en recreatie waren het
zwaarst getroffen
- Is daar dan ook een bepaald kwetsbaar profiel van de
mensen die werken in deze sectoren
* zelfstandigen gemiddeld gezien 22% van de bevolking
werkt als zelfstandige
5
, in de horeca is dat 45% en in de recreatie is dat 46% aantal zelfstandigen is dus veel
hoger in de zwaar getroffen sectoren
* in deze sectoren zijn de meeste mensen Meestal jonger, laaggeschoold, alleenstaand,
huurders, parttime werk, tijdelijke contracten,…
veel aspecten dat er op wijzen dat ze een kwetsbaarder profile hebben
Persistent inequality – Piketty (2)
Pikkety
- Veel date verzameld over de evolutie van ongelijkheid van 1910 tot 2010
- Aandeel van de rijkste 0,1 % in het totale inkomen van een land wat is het percentage van
het totale inkomen dat in bezit is van het rijkste 0,1 %
- Ongelijkheid is over de laatste 100 jaar in het algemeen afgenomen
- 2000 - 2010 een soort van stabilisering, de ongelijkheid gaat niet verder naar beneden
persistent inequality = blijvende ongelijkheid
Waarom gaat ongelijkheid niet weg?
1) Marginale productiviteit van arbeid
* sommige mensen zijn gewoon productiever dan andere mensen
* hebben een hoger loon dan anderen ( heeft te maken met scholingsgraad natuurlijk)
* onderwijs wordt wel redelijk toegankelijk voor iedereen MAAR misschien is de
democratisering nog niet sterk genoeg om eigenlijk een andere evolutie mee te volgen
namelijk technologische vooruitgang en deze heeft echt wel zeer sterke nood aan hoog
opgeleide profielen
6
,2) Productiviteit is gewoon moeilijk meetbaar
- Hoe meet je de productiviteit van een individu
- Als je dan kijkt naar de superkader: de 10% ceos,… is het heel moeilijk te zien wat de
productiviteit is
3) De impact van de overheid
- Deze grafiek vergelijken met de vorige grafiek
* ongelijkheid bij deze grafiek is nog veel hoger
* bij vorige een persistente ongelijkheid, maar bij
Angelsaksische landen is dit dus nog een stuk hoger
4) Hoogte minimumloon
5) Sociale zekerheid
Deze twee grafieken onthouden dat ongelijkheid niet alleen te maken heeft met vermogens
(inkomen uit vermogens) heeft ook te maken met inkomen uit arbeid door een zeer groter variatie
uit arbeidslonen krijg je natuurlijk ook die ongelijkheid
Ongelijkheid in het vermogen zelf (3)
Waar komt dat vandaan?
- Zeer lange tijdsreeks jaar 0 tot in de toekomst
- 2 variabelen
* groeivoet van de hele economie G / de witte vierkanten
* het rendement van kapitaal / interestvoet R
- Als R groter dan G dan is er concentratie van het kapitaal / van het vermogen
7
, - Als de economie veel sneller zou groeien, de productie groeit veel sneller dan kapitaal dan
is een vermogen uit het verleden heft minder impact
* stel interestvoet is 5% en de groeivoet is maar 1% en je slaagt erin om 1/5 van uw vermogen
inkomen te sparen dan gaat het vermogen altijd sneller groeien dan de hele economie
Wat is de situatie vandaag?
- Interestvoeten zijn weer gestegen redelijk recent
- Door robotisering is het rendement van kapitaal, is de interestvoet wel redelijk goed in
vergelijking met de groeivoet van de economie (door technologische vooruitgang loont het
dus om echt geld te investeren in kapitaal)
- dat kan er voor zorgen dat er meer ongelijkheid komt vooral omdat er een correlatie is tussen
het vermogen en het rendement hoe groter vermogen hoe groter rendement (door
schaalvoordelen omdat je experts kunt inhuren; door dat je kan sparen over verschillende
generaties, doordat je meer risico kunt nemen) is er een positieve correlatie tussen rendement
en vermogen
- Ook een positieve correlatie tussen arbeidsinkomen en vermogen ( want een zeer rijke
ondernemer die veel geld heft verdiend uit arbeid kan dat natuurlijk beleggen en dan krijg ja
natuurlijk weer een soort van polarisatie)
Conclusie ongelijkheid slecht ?
- Nee er moeten verschillen zijn
- Ongelijkheid alleen mag niet, maar moet echt wel
Wat is het probleem van te doorgedreven ongelijkheid?
1) Als het te extreem wordt evolueert naar een system dat niet meer gebouwd is op diocratie
en mediocratie (de juiste person landt op de juiste plaats; meest productieve persoon krijgt
ook een job waar productiviteit belangrijk is) als ongelijkheid te groot wordt is dat natuurlijk
niet meer gegarandeerd
8
, 2) Als er sociale ontevredenheid komt repressie zal nodig zijn door politie, overheid om die
sociale ontevredenheid in te perken
Wat is er dus nodig?
1) Transparantie
2) Progressieve belastingen
- Want als we kijken naar de evolutie van de belastingsvoeten op de hoogste inkomens Jaren
1930-1970 belastingen redelijk hoog op de hoogste inkomens MAAR in de laatste 50 jaar is er een
beweging geweest naar minder en minder belasting op de topinkomens
Besluiten – Waarom is micro – economie belangrijk ?
1) We willen meer inzicht krijgen in de beslissingen van ondernemingen en overheden om daar
meer inzicht in te krijgen is het natuurlijk belangrijk om te weten hoe zal een consument zich
gedragen, hoe zal een producent zich gedragen en dan kunnen we dat gedrag gaan voorspellen
en kunnen we ook kijken wat de goede overheidsinterventies zijn
2) Wat is mogelijk beleid
* beleid in zake gezondheidszorg / sociale zekerheid / tewerkstelling / onderwijs /…. Is er 1 vraag
die je je altijd moet stellen is het efficiënt efficiënt in de zin van is de totale welvaart
gemaximaliseerd en dan komt dat soms in conflict met die herverdeling en de bezorgdheid met
ongelijkheid en armoede
Ultieme doel beter inzicht te krijgen in beslissingen in ondernemingen en overheden
Onze aanpak:
*Beginnen met klassieke micro economie producent, consument en de markt vormen, en mogelijke
interventie
*Kijken naar recente inzichten voorbeeld; iemand is niet altijd perfect rationeel, dus we zijn niet
altijd perfect in staat om ons nut te maximaliseren als voorspelt, we zijn niet altijd egoïstisch
*Eenmaal we de concepten hebben uitgelegd gaan we het toepassen op concrete voorbeelden
9
, 2. HOOFDSTUK 2: DEMAND EN SUPPLY ANALYSIS
Issues tot hink about
1) Why do some goods (e.g., fruits) become cheaper during the months of highest consumption,
whereas other goods (e.g., beachfront apartments) become more expensive during the
months of highest consumption?
Arbeien in Juli en augustus vraag zeer sterk maar prijzen ook zeer laag
- appartementen met zeezicht I juli en augustus vraag zeer groot en prijs zeer hoog
- Elasticiteit van de aanbodcurve
* arbeien wanneer de vraag / consumptie zeer sterk is is er ook veel aanbod
* aanbod van appartementen met zeezicht Is vast dus aanbod blijft vast staan en de vraag
neemt toe
2) How to explain that prices of some goods strongly declined over time, despite increasing
demand?
Computers steeds veel meer vraag maar toch zijn de prijzen steeds meer af genomen
- De wet van more zeer snelle technologische vooruitgang door die snelle verdubbeling
wordt het goedkoper om de chips te produceren, gaan de chips sneller en wordt het ook
goedkoper om computers te produceren en dat verklaart dan ook dat de prijs niet echt is
toegenomen
3) What are the short and long run effects of immigration for housing prices?
Interactie tussen verschillende markten huizenmarkt en arbeidsmarkten
- Wat gebeurt als er meer vraag is naar arbeiders en er is migratie van arbeiders naar die
arbeidsmarkt
- Dan komt er een verhoogde druk op huisvestiging
- En verhoogde druk op huisvestiging verhoogde druk op de verhuizingsprijzen
- Op KT meer arbeiders op arbeidsmarkt zorgt voor toename huizenprijzen
- Op LT huizenmarkt heft tijd om zich aan te passen / om meer aanbod te verkrijgen zal de
prijs stijging dus op lange termijn minder extreme zijn
4) Can bad news for farming (drought, severe weather) be good news for farmers? vice versa,
can a great harvest be bad news for farmers?
Voordeel bij droogte te maken met prijsgevoeligheid van de consument / van de vraag
- Wanneer de vraagcurve bijna verticaal is en aanbod neemt af groot effect op prijs /
prijselastisch
- Dus kan goed nieuws zijn voor de prijs
5) As a seller, would you prefer customers with an elastic or inelastic demand for your product?
We hebben liever inelastische vraag naar product je wilt geen prijs gevoelige consument
6) What explains ‘speculative bubbles’?
Zeepbellen hoe komt het dat we soms een zeepbel krijgen op de financiële markt
10
