Sofie Vandermarliere – BA3 Geschiedenis
LES 1: INLEIDING
DEZE CURSUS
Handboek moet in detail gelezen worden
Handboek eindigt bij moderne geschiedenis, is niet te kennen (enkel hoofdstukken 1-
6)
Lessen = basis, handboek = veel informatie: essentie uithalen!
Examen: detail belangrijk
HET STUDIEOBJECT
“DE NEDERLANDEN”?
Chronologisch & geografisch
o Periode voor het ontstaan van België & Nederland wordt bestudeerd – hierbij
ook Luxemburg, delen van Noord-Frankrijk, soms ook oost- en Noord-
Duitsland
Verscheidenheid & eenheid?
o Waarom Nederlanden als samenhangend beschouwen voor deze cursus? Veel
verscheidenheid…
o Verscheidenheid:
1) Modern politiek oogpunt: geen eenheid
2) Historische / politieke grenzen: lopen dwars door dit gebied, bv. Romeinse
grenzen (Rijn en Schelde: Frans & Duits gebied: grens – lopen door NL)
3) Taalkundig: variatie (Franstaligen, Nederlandstaligen, dialecten: historisch
en hedendaags)
4) Religieus: Katholiek vs. protestants
o Verbondenheid:
1) Politiek: Soms wel grenzen gelijkaardig aan NL, lange impact
(Bourgondische eenmaking: personele unie & Verenigd Koninkrijk der
Nederlanden: 1 koning)
2) Gouden Eeuw: migratie van zuidelijke naar noordelijke NL: ZNL niet mee
in dynamiek: vooruitgang van de ene zorgt voor achteruitgang van de
andere
3) Geografische verbondenheid: ‘Lage Landen’: laag gebied, constant in strijd
tegen overstromingen MAAR ook veel watertransport + natuurlijke grens
door dunbevolkte beboste gebieden
Maar: binnen rivierdelta (kleine opp.): geografisch verschillende
zones (klei, leem,..) → verschillende economische activiteiten →
vroege economische complementariteit tov. Elkaar: ambachten vs.
graan, …
Rode draad: verscheidenheid én eenheid
o 1614, Zieltjesvisserij:
▪ Bootjes vissen mensen uit het water = religieuze connotatie
▪ Links (kant van de schilder) = protestants, sereen, mensen gaan uit
zichzelf ernaar toe, zon
▪ Rechts = rooms-katholiek, dikke priesters, kale boom
1
, Sofie Vandermarliere – BA3 Geschiedenis
▪ ! ook verbinding! Ze doen hetzelfde + water = kenmerkend voor Lage
Landen & regenboog verbindt hem
RELEVANTIE?
Bredere relevantie! Globale dimensie, handelsimperialisme
Internationaal imago: Schone Kunsten (Lage Landen waren invloedrijk – VL
primitieven – schilders van de Gouden eeuw; grote namen in de kunstgeschiedenis)
associatie LL
Bourgondische eetcultuur
Progressieve houding: cannabis, euthanasie
VERSTEDELIJKING
Late Middeleeuwen: meest verstedelijkt van heel Europa! Vroege stedelijke cultuur →
grote impact!
ECONOMISCHE ONTWIKKELING
Verband met stedelijke cultuur: vroege internationale handel (textiel)
Vroege internationale handelsrelaties
GLOBALISERING
Handel: globale ontwikkeling gestuurd
STABILITEIT
Ondanks tegenstellingen!
Niet altijd, maar op lange termijn geen chaos
POLITIEKE ONTWIKKELING
Theorie: NL opstand (1) = eerste van de ‘Atlantic Revolutions’ → glorious revolution
(2)
2
