Sociaal werk
1. wat is sociaal werk?
Vbn: OCMW, jeugdhuis, personeelsdienst, vakbond, educatieve dienst in musea,…
• zeer diverse praktijken
- gestuurd vanuit verschillende theoretische referentiekaders
- vormgegeven via diverse methodes
• essentie: bijstaan / ondersteunen van mensen
- in moeilijke / specifieke situatie
o persoonlijk, werk, …
- in het samen – leven (relationeel)
- in samenwerking met andere disciplines / instellingen
o vraagt vaardigheid en kennis van wet en regelgeving
• social profit / non profit: winst voor samenleving (geen eigen)
1.1 eerste beeldanalyse
• geen duidelijk beeld over SWers
• zeer breed werkveld
• pendelbeweging tss generalistisch en specialistisch werken
- specialistisch
o specifiek gericht op bepaalde doelgroepen, problemen, vragen,…
- generalistisch
o Miley
§ Richt zich niet op specifieke vragen/problemen, bekijkt steeds het geheel
§ Werken op verschillende probleemdomeinen
§ Actieve netwerking
§ Informatiedoorstroming tussen organisaties
§ Cliënten doorverwijzen
o Rarymaeckers
§ Netwerkers
• Geen afspraak
• Doorverwijzen
o Vb sociale infopunten districten (voorzorg & CM)
o Vb wijkgezondheidcentra met sociale dienst
§ Begeleiders
• Nemen begeleiding op
• Netwerkers
o Vb modeM, straathoekwerkers, zijhuis / alternatief
• SWers passen zich aan de SL aan (nieuwe problemen / behoeften)
1
,• eigen specialisatie, werkveld, doelgroep, organisatie, … staat vaak centraal in beroepsdefiniëring
(vb psycholoog vs SWer)
- Sociaal Werk
o Directe omgeving
§ Verschillende specialismen
• Vb PW bij ons door sociale dimensie en historiek , internationaal
hoort dit niet bij SW
o Internationaal
§ Andere specialismen
• SWers zijn niet begaan met hoe ze overkomen
- cliënt / doelgroep = centraal
- publieke opinie = onbelangrijk
• beeldvorming ≠ rooskleurig
- positiever imago proberen geven
o Britse campagne
o Reclamefilmpjes VS
1.1.1 de sociaal werkboom
• alle specialismen (verschillende takken) binnen SW hebben eenzelfde stam (sociaal werk) en
wortels (historiek)
• de stam vertakt in verschillende takken die groeien, veranderen van vorm en terug vertakken
• takken verstrengelen: vervlochten praktijkveld (iemand van PW kan ook als SCW werken of een
combinatie)
• boom staat onder invloed: SL maakt mee het SW (takken die afbreken en groeien)
• SW boom staat samen met verschillende andere disciplines (vb ortho) ih sociaal agogisch bos
2
,1.2 definitie van sociaal werk
• sociaal werk = internationaal gegeven
• international federation of social work (IFSW)
- promoten van SW als professie
- promoten en ondersteunen van nationale organisaties
- promoten van participatie van SWers aan beleid
1.2.1 oude definitie van sociaal werk (tot 10/07/14)
“The social work profession promotes social change, problem solving in human relationships and
the empowerment and liberation of people to enchange well-being. Utilising theories of human
behaviour and social systems, social work intervenes at the points where people interact with their
environments. Principles of human rights and social justice are fundamental to social work.”
• SW’ers ondersteunen op systematische manier om de situatie van de mensen en hun functioneren
in de SL of binnen een organisatie te verbeteren
- mensen met specifieke klachten, vragen, behoeften
- via plan
- haalbaarheid en heersbaarheid
- werker ‘know how’
• situatie zo optimaal mogelijk maken binnen concrete maatschappelijke ruimte
- motivatie van cliënt nodig
- optimaliseren
- interveniëren
- werker ‘know how’
• versterken van oplossende vermogen van cliënten (coping = knn omgaan met situaties)
- controle verwerven
- kritisch bewustzijn
- participatie
realiseren van welzijn + verhogen van kracht / maatschappelijke macht om eigen situatie te
beheersen
- richten op krachten & niet op promlemen (blaming the victim)
à tussenkomen in totaalsituatie met meestal specifiek aspect op de voorgrond
- betrokkene, organisatie, SL, instellingen, regels & sociale verhoudingen!
1.2.2 nieuwe definitie van sociaal werk
“Social work is a practice-based profession and an academic discipline that promotes social change
and development, social cohesion and the empowerment and liberation of people. Principles of
social justice, human rights, collective responsibility and respect for diversities are central to social
work. Underpinned by theories of social work, social sciences, humanities and indigenous
knowledge, social work engages people and structures to address life challenges and enchange well-
being.”
• theorie • waarden • rest = praktijk
3
, • SW = beroep met specifieke opleiding
- SWers zijn opgeleide deskundigen
- Is SW wel een professie?
• SW is een praktijkgericht beroep en een praktijkgerichte opleiding
- SW = academische discipline onderscheiden van andere zoals psychologie, pedagogie,…
- Ontwikkeling eigen kennisbasis en onderzoeksveld nodig (social work research)
• - Sociale verandering:
o individueel, familiaal, kleine groep, buurt, wijk, stad, SL
o in menselijke relaties
§ niet om het intrapsychische
§ wel om de persoon in relatie tot andere, zijn directe omgeving en de SL
- SWers ondersteunen mensen op systematische manier
o Contextafhankelijke interventies
- Doel = situatie van mensen en hun functioneren in de SL, een organisatie op hun directe
omgeving verbeteren of optimaliseren binnen de concrete maatschappelijke ruimte
- Sociale cohesie: het bevorderen vd ontwikkeling van sociaal weefsel in de samenleving
- Aanpakken van structurele processen van marginalisering, sociale exclusie & onderdrukking
• basiswaarden SW gericht op:
- mensenrechten (zonder overleven we niet)
- sociale rechtvaardigheid (iedereen zelfde rechten)
- collectieve verantwoordelijkheid (opnemen van verantwoordelijkheid voor elkaar en
elkaars omgeving)
- 1e, 2e en 3e generatierechten
o 1e: burgerrechten en politieke rechten (vb stemrecht)
o 2e: economische, sociale en culturele rechten (vb recht op onderwijs)
o 3e: collectieve of solidariteitsrechten (vb recht op proper milieu)
- respect voor diversiteit: SW ≠ vooroordelen en discriminatie obv ethniciteit, gender, socio-
culturele achtergrond
• - evidence based kennis (wat is evidence?)
- menswetenschappen & biopsychosociale wetenschappen
- ook oog voor lokale kennis en inzichten
• - SW richt zich op mensen en maatschappelijke structuren: SW komt tussen daar waar
mensen en hun omgeving interreageren
- participatorische methodologie: samenwerken ipv werken voor
- holistisch perspectief (geheel)
à dus:
- SWers ondersteunen mensen met specifieke klachten / vragen / behoeften
- Optimaliseren: geen reddersfantasiën
o Haalbaarheid!
4
