Zelfgemaakte, uitgebreide, samenvatting van het derde hoofdstuk van 'Basisbeginselen Economische Sociologie' geschreven door Prof. Stefaan Adriaenssens.
Universiteit: KU Leuven (Campus Brussel)
Vak: Economische Sociologie
Hoofdstuk 3: Sociale relaties en netwerken
Deel I : Elementaire eenheden van de sociologie
Deze samenvatting is geschreven o.b.v. de cursus (Basisbeginselen Economische Sociologie) van Prof. Stefaan Adriaenssens
Hoofdstuk 3: Sociale relaties en netwerken
1.1. Inleiding
~ Vorig hoofdstuk: cultuur als bovenindividueel fenomeen dat het doen en laten van de mensen
vormgeeft. Voortbestaan van cultuur door internalisering en externalisering interactie tussen
mensen
1.2. Groeperingen en sociale verbanden
Groepen = verzamelingen van mensen die we op de een of andere manier kunnen onderscheiden van
anderen (vb. vrouwen, armen, Belgen, roodharigen,…) criterium voor onderscheid.
je kan alles omvormen tot een groep met een bepaald criterium: DUS nood aan orde in chaos!
° Groepen o.b.v. gedeelde identiteit (is er
sprake van een ‘wij’) en sociale interactie.
Primaire groep = sociale eenheid waarvan
de leden regelmatig, intensief en veel met
elkaar interageren EN waar een gedeelde
identiteit (soms gedeelde waarden en normen
en gedeeld wereldbeeld) bestaat.
Vb. Gezin, sportploeg,
vriendengroep,…
Collectiviteit = een grote groep met
gedeelde identiteit, maar waar de sociale
interactie beperkt blijft.
Vb. Supporters RSCA, de
katholieken,…
Netwerk = een groep waar de leden WEL interageren, maar waar niet noodzakelijk een gedeelde
identiteit bestaat.
Vb. De ober die je elke middag bedient, de dakloze aan wie je dagelijks 2€ geeft,…
Sociale categorie = een groep (gecreëerd door wetenschappers, politici, statistici) waar geen sociale
interactie is, noch gedeelde identiteit.
Vb. Alle mensen tussen 20 en 25 jaar, vrouwen met blond haar,…
° Historische verandering: 2 processen die samenhangen met het ontstaan van de moderne mens en
samenlevingen.
1. Evolutie van de soort ‘mens’: ‘social brain’-these
Hoe groter het cognitief vermogen (evolutie mens) van de mens, hoe meer kans om
langdurige en stabiele banden te ontwikkelen met meer soortgenoten (Robin Dunbar:
voorspelling dat menselijke groepen ongeveer 150 (= getal van Dunbar) personen
bevatten).
, Deel I : Elementaire eenheden van de sociologie
Deze samenvatting is geschreven o.b.v. de cursus (Basisbeginselen Economische Sociologie) van Prof. Stefaan Adriaenssens
2. Ontstaan van moderne samenlevingen
Mensen gingen samenleven in eenheden die de 150 ruimschoots overschrijdt,
collectiviteiten ontstaan.
Politieke massapartijen en vakorganisaties zijn typische producten/collectiviteiten
van moderne samenlevingen.
Naties (verregaande nationalistische gevoelens) (meest in het oog springend
collectiviteit) zijn volgens sociologen verbeelde gemeenschappen. Verbeelde
gemeenschappen onderscheidt zich van een primaire groep door haar schaal (
collectiviteit), ze zijn zo grootschalig dat dit kenmerk de leden belet om persoonlijk
contact met elkaar te houden. (EX)
1.3. Cohesie, interdependentie en sociale solidariteit
~ Op welke wijze hangt de samenleving samen
Emile Durkheim: het cement van de samenleving
2 types maatschappelijk cement (wat is het overheersende soort recht?)
1. Mechanische solidariteit
~ Strafrecht staat centraal
~ Sterk WIJ-gevoel: overtreding van de regels, brengt een hevige reactie van
heel veel mensen met zich mee.
2. Organische solidariteit
~ Restitutief/herstellend recht
~ Nadruk niet op straf, maar op het herstel van de schade
~ Sterker besef van individualiteit, wij-gevoel is minder groot
Modernisering: overgang van mechanische solidariteit naar organische
solidariteit. Arbeidsdeling/specialisatie is de grote oorzaak hiervan: mensen
zijn veel minder verwisselbaar.
Paradox moderne samenleving: Mensen zijn tegelijk meer individueel EN
meer wederzijds afhankelijk (interdependentie).
Interdependentieketens worden steeds langer (toepassing: welke handen
hebben allemaal aan jouw kledingstuk gewerkt? Van waar komen deze
handen?)
Alexis de Tocqueville: het middenveld als sociaal cement
Verenigingen zijn belangrijke vormen van cement: Volgens hem verbonden verenigingen
mensen met het sociale, temperde het egoïsme en creëerde dus een stabiele samenleving.
Verenigingen (tussenlaag/middenveld staat-burger) temperde de neiging van
machtcentralisatie door de staat EN verbonden individuen met het algemeen belang.
Verenigingen leren de burgers het algemeen belang te combineren met hun eigen belang.
2 mechanismen die aantonen dat verenigingen de democratie versterkt:
1. Versterking altruïstisch gedrag en coöperatie bij het individu
2. Verhinderen van machtsconcentratie in handen van de staat (een vereniging zijn
veel individuen samen, dit vormt een tegenmacht)
Hedendaagse trend: lidmaatschap in verenigingen neemt niet af, maar betrokkenheid
binnen een vereniging daalt wel richting nominaal lidmaatschap i.p.v. participatie.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur kennethdiseur. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
