Met opmerkingen [ACB1]: Afvragen of dat altijd zo is?
Deel 1 – Ouderschap onder druk? Kan zo zijn maar niet per definitie het geval. Elk individu als
uniek bekijken en geen algemeenheden op toepassen
Met opmerkingen [ACB2R1]: Voorbeelden in de les gaan
Definitie VAPH: vaak over personen met een verstandelijke beperking -> mag
je altijd breder gaan bekijken.
Handicap: “elk langdurig en belangrijk participatieprobleem van een persoon dat te wijten is
aan het samenspel tussen:
- functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard,
- beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten
- en persoonlijke en externe factoren.”
Hoofdstuk 1: Onderkennen, verwerken & aanvaarden
= beginperiode, hoe verloopt proces van ouders als ze kindje met een beperking krijgen.
Dekken deze woorden de lading? Komen we op het einde van de les op terug.
Video: www.dewereldvanpuck.nl
Papa die zelf filmpjes maakte over het gezin en er later een documentaire van maakte.
- Ouders wisten op voorhand niet dat er sprake was van ene beperking
- Je wilt het niet weten dat het niet goed is.
- Pas iets ondernemen als je er als ouder zelf klaar voor bent
- Langzaam proces van onderkenning <-> tegenwoordig testen, waardoor periode van
onderkenning sneller start. Functiestoornis kan ook pas na jaren ontdekt worden bv.
ASS.
Ervaringen van ouders
- Periode van onderkenning: kan heel kort of lang zijn. Moeilijke periode voor ouders.
Een heel dubbel gevoel. Langs ene kant opzoek naar antwoord (gevoel dat er iets niet
klopt), langs de andere kant wil je dat er niets aan de hand is. Gevoel wordt ook
opgemerkt bij de omgeving (de ene zegt dit de andere zegt dat). Dit maakt stap naar
diagnose moeilijk. Een heel rekbare fase, kan doorheen het leven opnieuw opspelen.
Niet afgebakend in 1 periode.
- Diagnosemededeling: bepaalde diagnose die gesteld wordt. Gesprek met arts of
andere professional. Wordt door ouders vaak als negatief ervaren. Slecht nieuws,
maar kan wel op een goede manier gebracht worden (<-> arts zegt enkel het
negatieve). Weinig oog voor het positieve (belangrijk!). Evenwichtige boodschap bij
de diagnosemededeling.
- Reacties op de diagnose: mogelijk eerst een heel hevige reactie. Kan dat ouders heel
negatief over kind gaan spreken ‘liever dat het kind sterft’, vaak achteraf schamen
over deze uitspraken. Als professional dit gevoel erkennen, ouders recht om die
emoties te uiten. In de maatschappij negatief referentiekader <-> reactie van brussen
die het referentiekader nog niet hebben meegekregen (verhelderend voor ouders).
Ouders geven aan dat er weinig kennis en ervaring is, hulpverleners moeten ouders
Orthopedagogiek Handicaps lesnotities A-C B| 2022-2023 p. 1/20
, wegwijs maken in dit kluwen. Ouders hebben angst om naar buiten te gaan, geraken
geïsoleerd. Heel confronterend voor sommige ouders om naar buiten te gaan.
Andere ouders zijn er dan weer heel open over.
- Verwerking: Loopt verder door. Leren omgaan met idee: ik heb een kind met een
beperking. Ouders gaan op een andere manier leren kijken naar hun kind en een
band leren koppelen.
Theoretische modellen
➔ Helpen om reacties van ouders te interpreteren. Elk model heeft zwaktes en sterktes.
Op examen casus en argumenteren waarom je het ene zou gebruiken en waarom
niet.
➔ Eerste drie op ouders als individu. 4de invloed van de maatschappij, meer kaderen.
1. Stappenmodel in rouwproces
= Verlies van de droom/verwachting van het kind dat je ging krijgen.
!Fasen lopen door elkaar!
FASE CENTRALE GEDACHTEN/GEVOELENS HULPVERLENING
Shock Emotionele desorganisatie: verwarring, Sympathie en emotionele Met opmerkingen [ACB3]: Enkele uren, weken, dagen
verlamming, ongeloof, irrationale steun betonen maar meestal geen maanden. Het zijn de eerste reacties.
Ruimte krijgen om dit te voelen, uit te drukken.
reacties
Reactie Expressie van zeer diverse gevoelens: Luisteren, niet be- of Met opmerkingen [ACB4]: Verlenging van de shockfase.
verdriet, leed, depressie, ontgoocheling, veroordelen, helpen Nog negatieve emoties. Kan over maanden of jaren gaan.
Afhankelijk van persoon tot persoon.
angst, agressie, ontkenning, schuld, verwoorden, begrip,
schaamte, gevoel van falen, afweer, opbrengen, eerlijk en open
verlies van eigenwaarde, bitterheid, zijn
onzekerheid, machteloosheid, …
Adaptatie Verlangen om kind en zijn handicap te Betrouwbare en accurate Met opmerkingen [ACB5]: Minder intense emoties.
accepteren, meer realistische inschatting informatie geven Afwisseling positieve en negatieve emoties.
Hoe kan ik er als ouder zijn voor mijn kind? (eerste reacties
van mogelijkheden en beperkingen, vaak heel onzekere reactie)
vragen betreffende de eigen rol, hoop en Meer vertrouwen in jezelf als ouder en een realistisch beeld.
vreugde
Oriëntatie Hulp, informatie en steun zoeken, Wegwijs maken, Met opmerkingen [ACB6]: Verlenging adaptatie. Om
positieve betekenis zien van kind, gevoel begeleiding en open te staan voor hulp nodig om de fasen te doorlopen. Je
kan al hulp bieden in de eerste fasen. In de eerste fasen
van controle hervinden ondersteuning bieden vooral ruimte geven aan emotie en informatie doseren.
Crisis voorbij Wegwijs maken, Met opmerkingen [ACB7]: Eindigen bij acceptatie,
begeleiding en beperking is aanvaard
ondersteuning bieden
Orthopedagogiek Handicaps lesnotities A-C B| 2022-2023 p. 2/20
, Positieve model Negatieve model
Ruimte geven aan de emoties Veronderstelt een juiste en foute manier van
➔ Zwaarte verwerkingsproces niet omgaan met emoties.
onderschatten
Bepaalde reacties leren kaderen en niet Heel afgebakende stappen (als bv. andere
veroordelen kinderen, kind voorbijsteken kunnen deze
emoties terug de voorgrond nemen).
Geeft aanknopingspunten over welke rol we als
hulpverlener kunnen aanbieden.
2. Chronisch zorgenmodel
=Rouwmodel maar erkennen dat het circulair is, continu en nooit af.
Link: goed genoeg ouderschap: belangrijk dat er balans gevonden wordt, dat positieve Met opmerkingen [ACB8]: Wat is goed genoeg
gevoelens de overhand nemen. Je bent geen slechte moeder of vader omdat je je na 20 ouderschap? Wat heeft dat te maken met de balans?
jaar nog triestig voelt.
(-) Grote focus op gevoelens terwijl ook gedachte van ouders meespelen.
Zoekproces van ouders dat in doolhof model wordt gegeven.
Orthopedagogiek Handicaps lesnotities A-C B| 2022-2023 p. 3/20
