Lipiden: energiebron waar we het meeste reserve gaan hebben , geven meer acetyl
coA = heterogene groep!
Triglyceriden: opslagvorm => voorraadbron vr ATP productie vr volledige
metabolisme
Vetten gaan aan cel aangerijkt worden ovv lipoporteinen
Kijken nr overkoepelend stuk: hoe geraken ze in de cel?
vetten zijn hydrofoob: kunnen nt zomaar vanuit voeding opgenomen w =>
lipoproteinen nodig
Lipiden (vetzuren):
- Eenvoudige lipiden
- Lipiden waar verschillende moleculen ingekoppeld w om
bepaalde macromoleculen te vormen
Bouwstenen waaruit we energiehalen => vetzuren :
koolhydraten staart!!
Waarvoor gebruiken?
1. Vetzuren veresteren aan glycerolmolecule (uit
koolhydraatmetabolisme) : aanmaak glycerol is aftakking v
glycolyse => als glycolyse goed draait en voldoende ruimte
om dihydroxyglycerolfosfaat nr buiten te laten
alles goed verzadigd: krebcyclus draait goed => citraat
nr buiten doen => acetylcoA vrijstellen
acetyl coA = basis vetzuurstaart (2 C-moleulen => hoe
meer achter elkaar, hoe langer de staart
lichaam kan enkel C16 maken => bij vorming 3x C16
moleculen & omgezette glycerol vanuit
dihydroxyacetonfosfaat
=> met elkaar veresteren => vorming triglyceriden =>
verpakken in lipoproteinen => nr alle weefsels als
energiebron (bv spieren, vetweefsel …)
2. Lichaam kan ook fosfolipiden maken met vetzuren:
- voordeel: hebben polair & apolaire kant => zijn
onderdeel celmembraan
- => structureel belangrijk => cel intregiteit
Steroid behoren ook tot lipiden?
- steroiden
Koolstofstaart
volledig om te
vormen tot
steroid skelet
=> vanuit dit
belangrijke
hormonen
aanmaken bv mineralocorticoide, glucocorticoide, geslachtshormonen ….
,- Glycolipiden: deel koolhydraatmetabolisme gebruiken => koolhydraten koppelen
aan zuren => vorming glycolipiden
= cerebrosieden (suikermoleculen) => hebben neurologisch belangrijke fct
- Homolipiden: kunnen wij nt produceren, hebben langere vetzuurketen
Hoe transporteren?
Bij opname lipiden:
weinig toegankelijk vr
enzymatische activiteit
=> afbreken/ verwerken:
- Thv mond/ speeksel:
linguilale lipase: begin
afbraak
- Gastrische lipase
- Thv Duodenenum:
contact met galzouten
(uit cholesterol)
- Pancreatisch
lipase !!!: finaal
vetzuren afbreken tot
monovetzuren
=> opname via dunne
darm mogelijk
vb. mucovisidose
CFTR proteine : transporters in cel => in alle organen die secreties maken (bv thv
pancreas, longepitheel ..)
=> shuttelen chlorine molecule nr
buiten en nemen water met zich
mee => secreten zijn visceus
(vloeibaar) => uitgescheidde
enzymen toegankelijk
Bij mindere werking CFTR kanalen,
minder aantal kanalen of probleem
productie kanalen => organen
produceren visceuse secreten (want
kanalen die chloriden & water met
zich meetrekt: disfunctioneel of in
aantal minder) => moelijk te
verwijderen
Pancreas gaat enorm visceus
secreet maken, met lipase in, maar
lipase zit in capsule => kunnen er nt
goed uit
neonaat met muco: ondervoed :
want lipase kan nt zo actief zijn
thv lipiden om vetten, thv duodenum, op te nemen (lipiden nog in triglyceride) =>
vervette stoelgang & geen opname v vetoplosbare vitamininen/ lipiden
,oorzaak: alle secreten zijn visceus & alles wat er in zit is in fct oke maar geraakt nooit
tot aan bron waar ze actief moeten zijn
Oplossing: creon geven => voor gastrische lipase
=> hoe meer vetten ze eten hoe meer creon ze moeten nemen
Galzouten:
- Maak je zelf vanuit cholesterol
- Functionele groepen die polariteit
geven aan moleculen
- richten zich met apolaire kan nr
buitenwereld => grotere
druppels die oiv lipase
afgebroken w => kleinere
druppels => w gestabiliseerd
door galzouten
- darmperistaltiek draagt ook toe aan proces!
Hoe maken?
Vanuit cholestorol:
behouden steroid skelet
=> functionele groepen
opzetten => bevorderen
polariteit moleculen => in
staat om te linken met
apolaire vetten EN met
polaire omgeving!
Lipidesynthese
, Kleinere lipiden druppels w finaal gedregadreerd => tot partikels die je wel kan
openemen
Thv dunne darm: absorptie monoglyceriden (vrije vetzuren)
Transport in waterig milieu => opnieuw absorberen thv microvili=> terug vorming
triglyceriden & inpakkken in chilomicronen (bevatten enkel triglyceriden uit voeding)
=> chilomicronen w rond gestuurd in circulatie : via lymfevaten (chyle: vetrijk) naar
cappilair systeem waar ze w:
- Afgebroken: geven voedingsbestandsdelen vrij => bv. nr spieren : gebruiken
lipiden als energiebron
- Opgenomen dr vetweefsel => slaagt het op vr later
- Deel gaat terug nr lever (blauw): lever gebruikt bestanddelen chylomicronen +
eigen gemaakte vetzuren
o Na afgifte triglyceridel: remnant vorm (restantvorm lipoproteine) => gaan nr
lever
o Lever neemt remnants (nog cholesterolrijk) op via LDL receptoren
o Afbreken & iets doen met apolipoprot & cholesterol:
o pakt die in in nieuw lipoproteine : VLDL:
• bestaat uit triglyceriden die uit eigen metabolisme komen
• = Very Large Density Lipoproteine
o VLDL w vrijgesteld mbv apoproteinen => zullen zorgen voor vrijstelling OF
zorgen vr binden met LPL
o VLDL gaat nr circulatie : op moment dat weefsel nodig heeft => naar weefsels
brengen => afgifte triglyceriden aan spieren, vetweefsel
o Als VLDL leegehaald: rest = IDL (intermediate density lipoproteine)
o IDL gaat
Linken aan LDL-R => opgenomen dr lever
Gaan passeren & ander LPL tegenkomen => w omgevormd tot LDL (low density
lipoproteine) waarbij nog triglyceriden w uitgehaald
=> LDL gaat cholesterol afgeven aan weefsels die het nodig hebben (bv bijnier)
OF bij teveel aan cholesterol terug nr lever gaan via LDL-R
HDL:
- = high density lipoproteine
- Lipoproteine dat dr lever w aangemaakt
- te veel aan cholesterol oppikken & terugbrengen naar lever
- doen omgekeerde beweging: gaan rijk zijn aan cholesterol (komt v perfiere
weefsels) => w terug gebracht nr lever
Lipoproteine lipase (LPL): enzymen die chylomicronen afbreken, zitten in bloedbaan
(cappilair bed)
Apoproteine = apolipoproteine
- Herkenningspunten
- Eiwitstructuren die aan buitenkant staan
- Intrageren met plaatsen waar chylomicron moet aangrijpen
- Bepalen waar VLDL, LDL, remnants … naar toe gaan
- Elke soort heeft een bepaald doel
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lorree. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,19. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
