SAMENVATTING FERTILITEIT
DE KLINIEK, ALGEMENE INLEIDING IVF/ICSI/PGT
CRG (Centrum Reproductieve Geneeskunde) = centrum met verschillende medici (gynaecologen,
biologen, andrologen) en paramedici (vroedvrouwen) met cursussen à certificaat behalen om
gekwalificeerd personeel te hebben
Geschiedenis
- Louise brown = eerste proefbuis baby
o Laparoscopisch eitje eruit gehaald
- 1984 gestart in UZA
o Vroeger fertiliteitskliniek à nu CRG
- Vroeger ongelimiteerd aantal embryo’s terugplaatsen à nu wetgeving rond aantal embryo’s
terugplaatsen
- Vroeger klein team à nu heel multidisciplinair team
o Rond koppel, niet alleen vrouw maar ook man onderzoeken à sowieso beiden
moeten onderzocht worden, anders gaat de behandeling niet door
- Nu ook kwaliteitscontroles
De kliniek
Anamnese
= heel belangrijk!
- Eerst anamnese van koppel afnemen
o Dan onderzoeken plannen
o Daaruit komt een diagnose à van daaruit een behandeling opstellen
- Tot welke leeftijd kwalitatief goede eicellen? à 35j ongeveer
o DUS hoe oud bent u?
- Bent u ongewenst kinderloos of hebt u al kinderen?
- Hoe verloopt menstruatie?
o Veel, weinig bloedverlies
o Heel pijnlijk à endometriose
- Hoe vaak en wanneer seksueel contact, hoe gaat het met de seks
o Foute perceptie rond aantal keer seks, geen kennis van menstruele cyclus (28d met
in het midden eisprong)
- Is uw gewicht veranderd de laatste tijd?
o BMI = belangrijk à indien overgewicht (PCO), belangrijk om patiënt te motiveren om
gewicht te verliezen
1
, § Indien heel hoog BMI à 10% gewicht verspelen, ook al hebben ze nog een
hoge BMI (anders te veel tijd verliezen, menopauze)
- Ooit eileiderontsteking gehad of geslachtsziektes gehad? à mogelijks vergroeiingen
waardoor het vermoeilijkt
- Leeft u gezond?
o Koffie, roken, alcohol, drugs, medicijnen
- Ooit buikoperatie gehad? à vergroeiingen?
- Welke voorbehoedsmiddel gebruikt u?
o Hoe lang al gestopt?
- Psychosociale anamnese
o Koppels met 20j leeftijdsverschil à man van 64j, levensverwachting? Bekwaam om
kind mee op te voeden? (kind heeft 25j zorg nodig) à is de vrouw dan bekwaam om
nog alleen voor het kind te zorgen?
- En meneer hoe zit het met u?
Klinisch fertiliteitsonderzoek
à Na anamnese gaan we een basaal klinisch fertiliteitsonderzoek doen bij vrouw
- Oriënterend gynaecologisch onderzoek: vaginale echo, uitstrijkje, cystes?
- Bloedanalyse:
o Infectieziekten:
§ HepB, C, HIV en syfilis
§ Ook nog rubella en toxoplasmose à indien zwanger dan weten we of ze nog
gevaccineerd moet worden
§ Chlamydia
o Hormonaal evenwicht
o Bloedgroep (ABO) en rhesusfactor
o Genetica (karyotype, fragiele X, SMA)
§ Fragiele X à kan vroegtijdige menopauze geven, met anticipatie van leeftijd
op leeftijd
- Evaluatie van baarmoeder en doorgankelijkheid van eileiders
o Hysterosalpingografie = pijnlijk (foto nemen, op radiologie) à doen we niet als
eerste
o Hyfosy = met foam de baarmoeder opspuiten zodat je de baarmoeder ziet en
doorgankelijkheid van eileiders
§ Minder pijnlijk en kan op dienst
o Hysteroscopie: met camera in baarmoeder
o Laparoscopie
- Evaluatie van endometrium
o Echografisch dikte meten
o Soms poliepje in endometrium of myoom dat in endometrium uitstulpt
2
, o Endometrium is nodig voor goede innesteling + moet in fase zijn met de embryo à
daarom biopsie doen soms
- Evaluatie van het baarmoederslijmvlies
o Postcoitumtest, rekbaarheid, helderheid van het slijm
- Evaluatie van de cyclus: ovulatie
o Echo om dikte van baarmoederslijmvlies meten
o Hormonen meten:
§ LH (piek?)
§ FSH eerder basaal in het begin van de cyclus als patiënt met hoog FSH
binnenkomt = teken van menopauze en dan is het niet goed om de cyclus te
starten
§ Hypothalamus geeft om de 90min GnRH vrij naar hypofyse à LH en FSH
• Start met FSH voor follikelgroei à oestradiol wordt geproduceerd
door groeiende follikel = meetbaar in bloed dus dat gaan we na
• 200-250 picogram/ml oestradiol
o Rijpe follikel heeft 20mm diameter
§ Oestradiol is aan het stijgen à FB naar hypofyse dat er genoeg FSH is dus
dan wordt er LH geproduceerd
o Bloedafname, echografie worden gedaan om te kijken of de vrouw in natuurlijke
cyclus zit à dan zijn hoge dosissen hormonen niet nodig
à Plaatjes
- Echo
- A2 = hysterosalpyngografie
o Contrast in douglasruimte = teken dat eileiders doorgankelijk zijn
- Follikels: vaak 1-2 uitrijpen à het barst waardoor eitje vrijkomt
- Corpus luteum produceert progesteron à laatste rijping van baarmoederslijmvlies geven
- Laparoscopie (uitwendig) en hysteroscopie (inwendig)
o Laparoscopie zorgt niet voor veel vergroeiingen achteraf à drempel is laag om
laparoscopie uit te voeren
- Man: semen en bloedname
o Semenanalyse met 3 belangrijke kenmerken van sperma: hoeveelheid (concentratie),
beweeglijkheid en vorm
§ Oligo = te weinig
§ Asteno = slechte beweeglijkheid
§ Terato
§ 15 miljoen zaadcellen per ml
§ 40% goede beweeglijke
§ 4% ideale vorm
à Basaal fertiliteitsonderzoek man
- Spermaonderzoek
o Capacitatie: patiënt brengt 4ml binnen, we concentreren het om alle beweeglijke
zaadcellen bij elkaar te hebben
3
, o DNA-onderzoek = nieuw
§ Deel van de chromosomen, in sperma zijn ook DNA-breuken à indien hoge
titer DNA-breuken, vanwaar komt dat? Stress, slechte levensstijl,
werkomstandigheden, … à vermoedelijk gaat de vrouw moeilijker zwanger
worden en indien zwanger meer miskramen (= hypothesen)
- Bloedname:
o Hormonaal bilan
o Infectieziekten: wettelijke verplichte, maar ook chlamydia
o Genetica
§ O.a. CF (1/30 = drager) à indien man drager is dan screenen we vrouw ook
- Indien man veel anabolica neemt = FSH en LH afremmen à kan azospermie krijgen (geen
zaadcellen)
o Azospermie kan verschillende oorzaken hebben:
§ Obstructieve azospermie: gesteriliseerd à TESE: zaadcellen uit testikel halen
§ Niet-obstructieve: anabolica gebruik, sertolicel-omnicel = man produceert
wel LH en FSH maar wordt in testikels niet omgezet naar androgenen en
productie van zaadcellen
- Prostaat kan ontstoken zijn à WBC’en kunnen invloed hebben op de kwaliteit van sperma
- Immunologische factor: soms mannen die gesteriliseerd zijn, die dan refertilisatie gedaan
hebben, en die hebben dan een immunologische factor tegen eigen zaadcellen à oplossen
door eiwitten en cultuurmedium te geven zodat de zaadcellen geen kans krijgen om aan
elkaar te klitten
à Kennis hormonologie in notendop
- Prolactine: stresshormoon of andere GM geven hoog prolactine à remt FSH en LH af dus
dan ovulatiestoornissen
o Borstvoeding is bescherming tegen volgende zwangerschap
- AMH = antimuleriaans hormoon à geeft beeld van folliculair reserve
o Meisje wordt geboren met bepaald aantal à sterven af, per menstruatie nemen ze
nog verder af om dan vanvoor in 50-60 in menopauze te gaan
o Soms jonge vrouwen waarvan mama vroeg in menopauze is gegaan à vragen om
social freezing = eicellen invriezen voordat vrouw in menopauze is
§ Bij menopauze: hoog FSH omdat het in eierstokken niet omgezet wordt naar
oestradiol à hoog FSH geeft secundaire symptomen
- Inhibine B wordt geproduceerd door granulosa cellen en sertoli cellen
- Androgenen worden nagekeken bij PCO patiënt
Fertiliteitsbilan
à Onderzoeken gedaan à 6w later terug op consultatie
- Oorzaken: 1/3e ligt bij vrouw, 1/3e bij man, 1/3e gecombineerd
- Idiopathisch: alles is onderzocht en alles is normaal, er zijn dus nog parameters die we niet
weten
4