Ik bied bij deze een zeer uitgebreide samenvatting van de toets die onderdeel is van het keuzedeel oncologie uit het minoronderwijs. De volledige literatuur van de toetsmatrijs (jaar 2023) is uitgewerkt in deze samenvatting.
,Inhoudsopgave
Introductie Kanker (Algemeen) ............................................................................................................................... 2
Longtumoren ........................................................................................................................................................... 5
Dermatologische tumoren ...................................................................................................................................... 8
Gastro-intestinale oncologie ................................................................................................................................. 11
Urogenitale oncologie ........................................................................................................................................... 16
Mammacarcinoom ................................................................................................................................................ 20
Gynaecologische tumoren .................................................................................................................................... 24
Neurologische oncologie ....................................................................................................................................... 26
Hematologie .......................................................................................................................................................... 30
Verpleegkundige zorg bij chirurgie ........................................................................................................................ 35
Verpleegkundige zorg bij Radiotherapie ............................................................................................................... 36
Verpleegkundige zorg bij immuun- en targeted therapie ..................................................................................... 40
Verpleegkundige zorg bij chemotherapie.............................................................................................................. 43
Verpleegkundige zorg bij pijn ................................................................................................................................ 46
Verpleegkundige zorg bij wonden en littekens...................................................................................................... 47
Voeding ................................................................................................................................................................. 48
Vroegtijdige zorgplanning (ACP) ............................................................................................................................ 49
Zorg bij kinderen ................................................................................................................................................... 50
Laatste levensfase/overleven na kanker ............................................................................................................... 51
1
,Introductie Kanker (Algemeen)
• Verschillen tussen goedaardige en kwaadaardige gezwellen:
Goedaardige (benigne) tumor: Kwaadaardige (maligne) tumor:
- Langzame groei - De regulatie van de celvermeerdering en
- Goed ingekapseld en blijft binnen anatomische celdifferentiatie zijn verstoord.
begrenzingen. - Groeit infiltratief door de weefsels en de
- Goed gedifferentieerde cellen (structuur van omgeving heen (geeft niet om anatomische
het weefsel van herkomst is duidelijk te begrenzingen).
herkennen). - De cellen zijn veranderd van structuur ten
- De celdifferentiatie is normaal, maar de cellen opzichte van het weefsel van herkomst en er is
hebben een te groot vermogen tot delen. veelvormigheid van de celkernen.
- Meestal niet dodelijk, tenzij de tumor zich op - Infiltratieve groei door lymfevaten of
een vitale plaats bevindt. bloedvaten kan ertoe leiden dat tumorcellen
- Wordt vaak verwijderd i.v.m. grote druk op de losraken en met de lymfe- of bloedstroom
omgeving die voor klachten zorgt of worden meegevoerd, waardoor ze elders in het
cosmetische redenen. lichaam terecht komen (metastasen).
- Recidief treedt zelden op. - Naast lokale problematiek, vaak algemene
verschijnselen; anemie, vermoeidheid, slechte
eetlust en gewichtsverlies > zorg voor slechte
conditie van het lichaam.
• De stadiëringssystematiek (TNM classificatie).
− TNM staat voor Tumor-node-metastase
▪ T: De grootte van de tumor
▪ N: Betrokken regionale lymfeklieren (in de omgeving van de primaire tumor).
▪ M: Metastasen via de bloedbaan (op afstand).
• Soorten tumoren:
Carcinoom uitgaande van de epitheelcellen.
Adenocarcinoom uitgaande van specifieke epitheelcellen die slijm en lichaamssappen
produceren.
Sarcoom Uitgaande van de steun- en bindweefsel
Hematologische Uitgaande van het bloed en de bloedvormende organen.
kanker
Hersentumoren Uitgaande van de hersencellen (zenuwcellen en steuncellen/gliacellen).
Neuro-endocriene Uitgaande van de neuro-endocriene cellen.
tumoren
Kiemceltumoren Veelal uitgaande van de kiemcellen of geslachtscellen.
• Terminologie:
− Tumor = Gezwel (neoplasie)
− Neoplasie = nieuwvorming
− Kanker = Maligne neoplasie
− Oncologie = de leer van de neoplasmata
− Oncogenese/carcinogenese = Het proces van het ontstaan van kwaadaardige tumoren waarbij
erfelijke en omgevingsfactoren samenwerken.
2
, • Exogene en endogene factoren voor het risico op kanker:
Exogene - Leefstijlfactoren: Roken, overgewicht, voeding, onvoldoende lichamelijke
factoren: beweging, overmatig alcoholgebruik en onverstandig zongedrag.
- Ioniserende straling
- Beroepsrisico
- Geneesmiddelen
- Milieu
- Gevolgen van andere ziekten, bijv. ziekte van Crohn > verhoogd risico op
Colonca en infectieziekten (bijv. hepatitis B of HPV).
Endogene - Toenemende leeftijd
factoren: - Verminderd afweersysteem
- Erfelijke factoren
- Hormonale invloeden
- Genetische aanleg
• De student kan definiëren dat kanker een ziekte van de genen is.
− Kanker ontstaat als gevolg van genetische veranderingen in lichaamscellen, die daardoor
veranderen in tumorcellen.
− Kanker is een ongecontroleerde deling van lichaamscellen, de cellen kunnen niet meer
stoppen met delen en groeien in omliggende weefsels (infiltratie) en verspreiden door het
lichaam (metastasering).
Normale & gezonde situatie:
− Cellen zijn individuen die samen het lichaam vormen, in normaal weefsel is de celdood en
celdeling in balans (geregeld door DNA).
Kanker:
− Bij kanker zijn de regelgenen ontregeld, regelgenen zijn de genen van de cel die betrokken zijn
bij de groei en deling van de cel (elke cel heeft er +/- 100). Door verandering in DNA = mutatie
(5/6 fouten in het DNA) wordt een normale cel onder invloed van de regelgenen een
kankercel. De cel heeft de mogelijkheid om eigen groei te controleren verloren.
− Er zijn twee groepen regelgenen in de cel: proto-oncogenen (stimuleren groei) en
tumorsuppresorgenen (beschermen tegen tumorgroei).
− Normaal zorgen fouten in het DNA ervoor dat de cel zelfmoord pleegt aan het einde van de
G2 fase om te voorkomen dat deze fouten doorgegeven worden naar de dochtercellen
(apoptose). Kankercellen hebben de eigenschap apoptose uit te schakelen, ze blijven leven en
delen met de fouten in hun DNA.
• Infiltratieve groei en metastasering van kanker:
− Infiltratieve groei > Groei door omliggende weefsels en structuren heen in de omgeving.
− Metastasering > Het losraken van tumorcellen uit de tumor, die zich vervolgens door het
lichaam verspreiden, zich elders innestelen en ter plaatste een nieuwe tumor vormen van
hetzelfde weefseltype als van de oorspronkelijke tumor (metastase of uitzaaiing).
• Incidentie van kanker:
− Één op de drie mensen in Nederland krijgt kanker.
− De incidentie laat ook zien of een soort kanker veel voorkomt, of juist zeldzaam is. De meest
voorkomende soorten kanker in Nederland zijn:
1. Huidkanker
2. Borstkanker
3. Longkanker
4. Prostaatkanker
5. Darmkanker
6. Hematologische kankersoorten
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Evelienverhoef. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €11,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
