Resume
Natuur en Techniek, Samenvatting OJW Kennistoets PABO
- Cours
- Établissement
- Book
Uitgebreide samenvatting van Natuur en Techniek, plaatjes erbij in. Alleen een samenvatting van Natuur en Techniek Hoofdstuk 4, 5, 6
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Plus de résumés pour
-
Samenvatting wereldoriëntatie natuur - Vives leraren opleiding
-
Samenvatting Natuuronderwijs inzichtelijk
-
Uitwerking/samenvatting preconcepten kinderen biologie
Vendeur
S'abonner
rosahuberts
Aperçu du contenu
Hoofdstuk 4 Ecologie en duurzaamheid4.1 Samenhang in ecosysteem
4.1.1 Wat is een ecosysteem?
Ieder levend wezen is afhankelijk van de omgeving. Levende organisme (biotische factoren)
en levenloze natuur (abiotische factoren) hangen met elkaar samen en beïnvloeden elkaar.
Dit samen noem je het ecosysteem. Ecosystemen hebben kenmerkende biotische en
abiotische factoren. In een Nederlands loofbos groeien paddenstielen, eiken, beuken, varens
en braamstruiken. Ook zijn er dieren zoals konijnen, bosuil of de Vlaamse gaai.
Het abiotische deel is dan de vruchtbare grond van afgebroken dierlijk en plantaardige
materialen.
Onder bomen is het donker en vochtig omdat het bladerdek de zon tegenhoudt en zullen er
daarom weinig planten zijn. Op een open plek waarbij de zon wel schijnt, zie je meer
groeien. Hierdoor ontstaat biodiversiteit. Biodiversiteit omvat de verscheidenheid aan leven
in een bepaald gebied, van een waterdruppel tot een compleet bos. De instandhouding van
de biodiversiteit en de bijbehorende genetische variatie is van grote waarde voor het
evenwicht een aanpassingsvermogen van het ecosysteem.
Karakteristieke ecosystemen worden biotopen genoemd. Een landschapstype waarbij
klimaat en geografische omstandigheden hetzelfde zijn. Binnen biotopen zijn er weer
verschillende leefomgevingen (Habitats), wat voor dieren een perfect leefgebied gemaakt.
Biotische en abiotische factoren kunnen vanuit het ene ecosysteem ook andere
ecosystemen veranderen, waardoor er telkens een nieuwe wisselwerking ontstaat. De
wisselwerking die met levende organisme te maken hebben en de omgeving, heet ecologie.
4.1.2 Voedselrelaties in een ecosysteem
Organisme beïnvloeden elkaar op verschillende manieren.
Een veldmuis gaat opzoek naar zaden en vruchten. Daarbij
heeft bij concurrentie, zoals merels. Dit
concurrentieproces wordt ook competitie genoemd.
Voedselrelaties zijn belangrijk, omdat elk organisme
voedsel nodig heeft om te kunnen leven. Zo ontstaat de
keten van ‘eten en gegeten worden’. Dit wordt een
voedselketen genoemd.
Planten vormen de eerste schakel in de keten. Door
fotosynthese kunnen ze energierijke suikers produceren.
Planten produceren op deze manier hun eigen voedsel en
worden producenten genoemd. Dieren consumeren hun
voedsel en worden de consument genoemd. Dit dier is een planteneter, een vleeseter of en
alleseter. Dit bepaalt welke plek het dier inneemt in de keten. Herbivoren zoals een konijn of
een slak, vormen de tweede keten, en carnivoren, zoals een bosuil of vos, de derde of vierde
keten. Een bosuil vormt de vierde en laatste schakel en wordt een toppredator genoemd.
Een merel en gaai noem je omnivoren. Die eten, slakken, wormen, maar ook zaden en
vruchten. Het netwerk van onderling geschakelde voedselketens noem je een voedselweb.
Een merel eet bramen, die vormt ook weer een prooi voor een vos, die ook weer andere
dieren eet zoals een konijn.
De verschillende niveaus noem je een voedselpiramide. De basis bestaat uit alle
producenten, het tweede niveau bestaat uit planteneters, het derde niveau waren
vleeseters en het vierde niveau waren de toppredatoren.
,4.1.3 De energiestroom in een ecosysteem
Tijdens de verschillende niveaus van
de voedselpiramide gaat er veel
energie verloren. Dit begint al bij de
producenten. Ze gebruiken zonne-
energie voor energierijke suikers,
maar gebruiken zelf ook weer een
deel van deze energie. Dit komt voor
een deel bij de planteneters terecht.
Deze eten niet alle plantdelen of alle
planten en niet alles wordt verteerd.
Een deel wordt uitgepoept en een
andere deel wordt gebruikt voor
energie. Niet alle vrijgekomen energie
wordt vastgelegd in het dierlijk weefsel. Consumenten hebben ook energie nodig om zich
warm te houden, te groeien en te bewegen.
Er komt telkens maar 10 procent in het volgende niveau terecht.
Aan de basis vind je de meeste organisme en de grootste hoeveelheid vastgelegde energie.
Er hoeven niet altijd meer planten te zijn dan planteneters. Het aantal bomen is kleiner dan
het aantal kleine diertjes. Wel is de totale hoeveelheid gewicht van het plantaardig weefsel
en daarmee de hoeveelheid vastgelegde energie veel groter dan alle planteneters. De
energie die verloren gaat kan in tegenstelling tot voedselstoffen niet gerecycled worden.
Vandaar dat je spreekt van een energiestroom en een voedselkringloop in een ecosysteem.
4.1.4 De voedselkringloop
Op veel manieren wordt er natuurlijk afval
geproduceerd. Bladeren die vallen van
bomen, dieren die eten uitpoepen. Dit is geen
belasting voor het ecosysteem. Hier zitten
voedingsstoffen in die door planten weer
worden opgenomen. Hier spelen de
reducenten (afbrekers) een belangrijke rol.
Dit zijn schimmels en bacteriën. Het
koolstofdioxide wordt afgegeven aan de lucht
en vormen een belangrijke groeivoorwaarde
voor planten met water en mineralen.
Bodemdiertjes, zoals pissebedden en andere
insecten, schimmels en bacteriën, zijn de
laatste schakel voor het afbraakproces. Zij
vormen de onzichtbare biodiversiteit en zij
zorgen voor een vruchtbare bodem. Het bovenste laagje heet een strooisellaag.
, 4.2 Ecosystemen in verandering
4.2.1 De dynamiek van ecosystemen
Alle organismen in een gebied zijn afhankelijk van elkaar. Planten groeien met behulp van
zonlicht, dieren eten planten en/of andere dieren en schimmels en bacteriën zorgen voor de
vertering. Er sterven dieren maar er worden ook weer dieren geboren. Bij een dynamisch
evenwicht blijven de populaties min of meer gelijk. Maar soms vindt er verstoring plaats van
het dynamisch evenwicht. Dat kan door natuurlijke invloeden of door invloeden van de
mens. Wanneer bijvoorbeeld in een bos een boom geveld wordt door de bliksem ontstaat er
een open plek. Op die plek is meer zon dan in de omgeving, dus allerlei planten zullen
proberen deze plek 'in te nemen'. Na een tijdje ontstaat er dan een nieuw dynamisch
evenwicht.
Een voorbeeld van een plaag in Nederland is de Amerikaanse vogelkers Het probleem is dat
hij veel sneller groeit dan andere struiken. Hierdoor worden struiken die van oorsprong in
Nederland voorkwamen verdrongen door de Amerikaanse vogelkers. Behalve dat de mensen
nieuwe soorten op plekken introduceren die tot plagen kunnen leiden, zorgen ze ook voor
het verdwijnen van soorten. Zo zijn bijvoorbeeld de dodo, de blauwe antilope en de
westelijke zwarte neushoorn uitgestorven. En nu worden door overbevissing tal van
vissoorten bedreigd, zoals tonijn en paling. Ook het verdwijnen van een soort leidt tot een
verstoring van het dynamisch evenwicht.
4.2.2 Veranderingen in een populatie
De populatie wordt gereguleerd door factoren zoals
voedselaanbod en de aanwezigheid van roofdieren. Zo schommelt
de populatiegrootte in bepaalde grenzen en is er sprake van een
dynamisch evenwicht. Bij ingrijpende verandering raakt dit
evenwicht verstoort en zie je dat de biodiversiteit veranderd.
Alleen organisme dat goed zijn aangepast kunnen dit overleven.
Het veranderen van leefgebieden heeft ook te maken met
evolutie. Milieuproblemen en klimaatverandering zijn factoren die
de grootte en diversiteit van populaties beïnvloeden. Dieren
passen zich hierop aan die sterk genoeg zijn, en de andere niet. Dit
heeft te maken met de natuurlijke selectie.
DDT is een giftige stof die in de vetlaag van dieren zit en zeer
moeilijk afbreekbaar is, waardoor het als een ware ophoopt in de
voedselpiramide. Dit wordt ook wel accumulatie of bio accumulatie genoemd. Via
verschillende voedselketens wordt de gifstof uiteindelijke geconcentreerd in het vetweefsel
van de roofdieren een de top. Inmiddels en DDT een verboden middel.
Bij een ingrijpende verandering van het leefgebied raakt het dynamische evenwicht
verstoord en zie je dat hele populaties verdwijnen of nieuwe ervoor in de plaats komen. Als
deze exoten zich goed kunnen aanpassen en weinig last hebben van roofdieren kunnen ze
soms zelf een plaag worden. Ze verdringen daarbij de oorspronkelijke planten en dieren in
de biotoop. Denk maar aan de eikenprocessierups of de halsbandparkieten.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur rosahuberts. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,48. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53249 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans