BEDRIJFSECONOMIE
• Beco = Onderdeel van de economische wetenschap
• Beco bestudeert economisch handelen in bedrijf: vele behoeften vs schaarse middelen
= keuzeprobleem
• beperkte middelen een maximum aan behoeften bevredigen = economisch principe
• Streven naar maximale output met minimale input = economisch winstprincipe
De taak van bedrijfseconomie is…
▪ Economische activiteiten in een bedrijf verklaren
▪ Inzicht verschaffen in factoren die winst beïnvloeden
▪ Onderlinge samenhang tussen deze factoren bestuderen
▪ Factoren die winst beïnvloeden:
• Opbrengsten: omzet uit verkopen, …
• Kosten: grondstoffen, lonen, …
BEDRIJF VS. ONDERNEMING
• Technisch organisatorische eenheid • Economisch-juridische eenheid
• Doel = goederen produceren of diensten presteren • Doel = winst maken
• Vormen: eenmanszaak, bvba, nv, vof
Financial accounting
= Het proces voor het maken van verslagen voor externe partijen, voor personen buiten de
organisatie, zoals aandeelhouders, crediteuren en overheidsinstanties.
• Het proces volstrekt zich binnen strikte beperkingen:
– gebaseerd op de werkelijke kosten (historische of nagecalculeerde kosten);
– instituten die geldende normen bepalen;
– wetgevende instanties;
– belastingsdiensten;
– Voorschriften van onafhankelijke accountants.
1
,DEEL 1 Management accounting
= een continu verbeteringsproces voor het plannen, ontwerpen, toetsen en toepassen van zowel niet-
financiële als financiële informatiesystemen, dat toegevoegde waarde creëert. Dit proces geeft
richting aan de activiteiten van het management, motiveert het gedrag en ondersteunt en levert
culturele normen en waarden die nodig zijn om de strategische, tactische en operationele
doelstellingen van een organisatie te bereiken.
Nu niet alleen een communicatiemiddel, ook accounting process moet waarde toevoegen aan de
onderneming beleidsbeslissingen op basis van accountinginfo:
➢ Value adding (toegevoegde waarde)
➢ Continuous improvement (continu verbetering)
➢ Motivates behavior (gedrag beïnvloeden) bv. GSM abonnement => meest efficiënte kiezen
A) Cost Accounting of kostprijsberekening
Cost accounting = het toewijzen van de kosten aan kostenobjecten
Kostobjecten = ofwel product, ofwel productgroep, bedrijfsafdeling, hele bedrijf…
2 doelstellingen:
o Informatie over de kostprijs van producten/diensten bekomen voor externe verslaggeving
Productiekostprijs
o Informatie nodig met betrekking tot beleidsbeslissingen
Totale kostprijs
= voorbeeld van “Different costs for different purposes”.
Kostprijs vergelijken met verkoopprijs kijken of het winst of verlies geeft
B) Strategische langetermijnplanning
= Analyse sterke/zwakke punten + die van haar concurrenten
Op basis van analyse worden strategische objectieven/doelstellingen opgemaakt:
✓ Hoe waarde creëren voor de consument? (centraal)
✓ Non-committed resources (nog niet vastgelegde middelen):
o Productiecapaciteit - aantal werknemers
o LT contracten met leveranciers
✓ Committed resources (= vastgelegde middelen)
o bv. engagement (getekend contract) om magazijn te bouwen
o engagement om te investeren in ERP software
o dwz aantal beïnvloedbare kosten worden kleiner
Van zodra de objectieven en strategische doelstellingen zijn bepaald, volgt de planning op
korte termijn.
2
, C) Operationele planning en budgettering
Planning op KT nadat objectieven bepaald zijn
+ beslist hoe zij die doelstellingen gaat realiseren
• Korte termijnplanning houdt rekening met:
– Gekozen doelstellingen
– Vastgelegde middelen (beschikbare productiecapaciteit, arbeidskrachten, grondstoffen)
– Ondernemingsomgeving (conjunctuur, marktvraag)
• Voorbeelden KT-planning: bepaling productievolume product, prijszetting op KT,..
Een budget vertaalt in financiële termen en hoeveelheden de activiteiten van de onderneming
op korte termijn
• Het masterbudget = budget van de hele onderneming
• Relevante kosten en opbrengsten
wanneer een onderneming op KT alternatieven t.o.v. elkaar afweegt, bekijkt ze alleen die
kosten & opbrengsten die op KT wijzigen naar gelang de alternatieven
D) Managementcontrole
Systeem van prestatiemeting + beloningssysteem voor het personeel
= geheel van formele en informele systemen die ervoor zorgen dat er informatie (fin & niet-
fin) verzameld wordt over de prestaties van de onderneming => vaart de organisatie de juiste
koers?
• Werkelijke prestaties vergelijken met vooropgestelde prestaties -> corrigerende acties
indien nodig
DEEL 2: Kostenbegrippen en kostprijscomponenten
Als kostenprijs/eenheid kleiner is dan verkoopprijs/eenheid
3
, A) Kosten en kostprijs
Kosten verwijzen naar alle doelmatig ingezette productiemiddelen (in geldwaarde uitgedrukt)
• Kosten versus uitgaven
Uitgaven: heeft te maken met LM (kas, bank)
Kosten: zijn offers die gemaakt worden om tot een product/ dienst te komen (tijdstip
betaling staat hier los van)
Kosten zijn 'opgeofferde waarden'. Bij een 'uitgave' verlaat het geld daadwerkelijk de
onderneming
• Kostenclassificaties op basis van:
A. Soort
B. Toewijsbaarheid ((in)directe kosten)
C. Relatie output (vast of variabele kosten)
D. Tijdsaspect (annual, standard of normal costing)
E. Bestemming (productiekosten of niet)
B) Kostenindeling
1.1 Soorten
▪ Kosten van grondstoffen en hulpstoffen (materiaal)
▪ Arbeidskosten
▪ Afschrijvingskosten (OEFENINGEN!!)
▪ Diensten en diverse goederen
• verzekeringen
• elektriciteit
• telefoon
▪ Verkoopkosten
▪ Distributiekosten
• transport
▪ Administratiekosten
▪ Rentekosten
• Als vreemd vermogen als financieringsbron wordt aangewend,
moeten de interestkosten in de kostprijs verwerkt worden
• Opportuniteitskost op eigen vermogen aangezien het EV niet wordt
aangewend om buiten het bedrijf rente-opbrengsten te verwerven, is
de rente op EV een opportuniteitskost en moet deze rente
opgenomen worden in de kostprijs
▪ Belastingen
▪ Kostprijsverhogende belastingen
• verkeersbelasting, invoerrechten, accijnzen, milieuheffingen, ...
▪ Belasting over de toegevoegde waarde (BTW)
• Géén kost voor gewone BTW-belastingsplichtigen
• Wél kost voor:
✓ vrijgestelde BTW-belastingsplichtigen
✓ niet-aftrekbare BTW
▪ Kostprijsneutrale belastingen
• Personenbelasting en vennootschapsbelasting
4
