Rechtsgeschiedenis
Examen: Schriftelijk, gesloten boek (3u)
- 1 grote essayvraag (max. 3 blz, 20 pt.)
b.v. beoordeel stelling dat privaatrechtsgeschiedenis = receptie RR
- 1 kleine essayvraag (max. 2 blz 10 pt.)
b.v. bespreek Savigny’s opvatting van rechtsgeschiedenis
- 5 definitievragen (5 x max. 0,5 blz; 5x4 pt.), wat het betekent / welke context
b.v. benadeling in late middeleeuwen (welk artikel, ...)
- 10 chronologievragen: plak er een eeuw op (10 pt.)
b.v. pentarchie van Hahn, code civil van Napoleon (19 e eeuw), codex (6e eeuw)
Romeinsrecht -> basis voor ons rechtstelsel (geschiedenis van privaatrecht)
Privaatrecht: contracten (huurcontracten), huwelijk, scheiden, erfen
: Particulier – Particulier (horizontaal)
b.v. je betaalt huur aan je kotbaas (contractenrecht)
b.v. je laat via testament je vermogen over aan een vriend (erfrecht)
b.v. vrachtwagen vd gemeente rijdt tegen je gevel (aansprakelijkheidsrecht)
Publiekrecht: - Particulier – Overheid (verticaal)
b.v. je betaalt belasting aan fiscus
b.v. grondwettelijk recht
- Ovhd – Ovhd
b.v. bevoegdheidsverdeling tussen federale en gewestelijke instellingen
Verschil tss privaat-en publiekrecht:
Privaatrecht= horizontale relaties tss de mensen (verhouding tss 2 burgers)
Publiekrecht= verhouding tss u en de overheid
Vb. vermening priv. en publ.: Politieke betekenis van huwen en erven
in het ancien régime
VB 1.: 1469: Creatie moderne Spanje: gecreëerd door strategisch huwelijk tss Isabel de Castilla x
Fernando de Aragon (NO Spanje) Valladolid
, Aragon (NO Spanje) bevatte Catalonië (Catalonië= geschiedenis van 5
eeuwen)
In de 16e eeuw veel weerstand tegen koningen om gezag over Madrid te hebben.
Priv en publiekrecht niet zo nauw van elkaar te scheiden in het verleden.
VB 2.:
Carlos II v Spanje sterft kinderloos (1700: tijd van LDW 14e) = einde Spaanse Habsburgers ->
SPAANSE SUCCESIEOORLOG
Testament: Philips van Anjou (kleinzoon Louis XIV) aangeduid! Alles in de macht vd Fransen
(Philips van Anjou)
Er komt actie van Oostenrijk (Leopold 1)
Louis XIV (Bourbon) <> Leopold I (Habsburg) (= schoonfamilie)
Spaanse successieoorlog
LOUIS XIV >< Ndl-GB-Pruis-Oostrkse coalitie (balance of power…)
Vredes van Utrecht & Rastatt (1713-1714)
Testament tvv Philips van Anjou erkend => Philips V Spanje & doet afstand v erfrechtelijke claims in
Frankrijk
Spanje komt onder “huis van Bourbon”
Zuidelijke Nederlanden => Oostenrijkse Habsburgers (Karel VI)
Gibraltar, asiento de negros, deel Franse kolonies in Amerika => GB
Machtsambities Fr en Sp getemperd
Nieuwe grootmachten: GB en Oostenrijk
Erf= onroerend goed
,Voorbeeld artikel 1674 en artikel 1681 BW
Eerste deel (tot en met de koop te eisen) komt uit de codex van Justinianus (6de eeuw, 533)
Art. 1674 Indien de verkoper in de verkoopprijs van een onroerend goed voor meer dan
zeven twaalfden is benadeeld, heeft hij het recht om de vernietiging van de koop te eisen,
ook al had hij bij het contract uitdrukkelijk afstand gedaan van het recht om die vernietiging
te vorderen, en al had hij verklaard de meerdere waarde te schenken.
Art. 1681 Ingeval de vordering tot vernietiging wordt toegewezen heeft de koper de
keus om ofwel de zaak terug te geven en de prijs die hij ervoor betaald heeft, terug te
nemen, ofwel het erf te behouden, mits hij hetgeen aan de juiste prijs ontbreekt, aanvult,
onder aftrek van een tiende van de gehele prijs.
Vraag: Brangelina is in Antwerpen. Tijdens een shoppingtour op de Meir ziet ze het herenhuis
van haar dromen te koop staan (waarde volgens experts: 2,4 miljoen euro). Ze contacteren
de verkoper, een oudere heer, haalt haar charmes boven, en die avond nog sluiten ze een
deal voor 700 000 euro. ’s Anderendaags realiseert de heer zich dat hij zich heeft laten
vangen. Wat is het juiste antwoord?
A. Hij kan naar de rechter stappen en eisen dat Brangelina aanvult wat aan de juiste prijs
ontbreekt
B. Hij kan niet naar de rechter stappen
C. Hij kan naar de rechter stappen, het ontvangen geld terugbetalen en eisen dat het
contract ongedaan gemaakt wordt.
D. Brangelina kan niet gedwongen worden om de koop teniet te doen.
Uitleg antwoorden:
A. Niet juist. De koper bepaalt (Brangelina), niet de verkoper.
B. Niet juist. Verkoper kan wel naar de rechter stappen.
C. Niet juist. De koper bepaalt (Brangelina), niet de verkoper
D. Juist. Brangelina bepaalt de manier waarop dit verder afgehandeld wordt, kan niet
gedwongen worden.
Structuur cursus (+ examen ...)
Personenrecht Zakenrecht Overeenkomsten Onrechtmatige Erfrecht
, daad ....
Romeins
recht
Ius
commune
School van
Salamanca
Codificatie
...
OEF DAT JE MOET KUNNEN DOEN
1. Inleidende Beschouwingen
Historische rechtsgeschiedenis (neo-humanisten): geschiedenis als uitdaging:
Neo-humanisten: humanisten willen romeins recht vernieuwen
Utilitaire rechtsgeschiedenis (neo-pandectisten): geschiedenis als argument in hedendaagse
actualiteit
Neo-pandectisten: opnieuw doen zoals de pandectisten deden. Duitse rechters in de 19 e eeuw
hebben het romeins recht gebruikt om dl te maken.
Zowel kritische als dienende rol
Wat zie ik in het verleden? (//rechtsvergelijking)
Gelijkenissen Verschillen
‘the past is never dead, it is not even past’ ‘the past is a foreign country, they do things
differently there’
“Praesumptio similitudinis” “Praesumptio dissimilitudinis” (vermoeden van
verschil)
BVB.: ISIS wil de middeleeuwen herinvoeren BVB.: Je kunt de jaren ’30 niet vergelijken met
(onderdrukking vd vrouw) vandaag (Le Pen)
Je gaat constant naar gelijkenissen zoeken en ervan uitgaan dat dit hetzelfde is als in het verleden.
Gelijkenis tss heden en verleden. Maar er zal altijd verschil zijn tss het verleden en vandaag
Verschillen
- Lening en interest?: als je nu app wil kopen, heb je wss geen geld). Interest was tot de 16 e
eeuw problematisch.
- Buitenechtelijke kinderen en erfenis: vroeger was je een ‘bastard’ als je nt geboren werd uit
een huwelijk
- Individuele eigendom?: via timesharing nieuwe vorm van construeren
- Rechtsstaat? Vanaf 15e eeuw, nog sterker 19e eeuw moet je rechten studeren om conflict op
te lossen.
- Charisma of diploma?
- Rechtsbronnen?
Wat doe ik met het verleden?
Vgl. ruïne: Negeren, afsmijten, restaureren, kan het een inspiratie zijn of kan ik het creatief
hergebruiken?
vb. China ’60: totale vernietiging van verleden en denkt een nieuw systeem uit
