Resume
Samenvatting penologie
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting van penologie, slides aangevuld met eigen notities (geen reader maar heb hier geen nadeel aan gehad!) 14/20 gehaald
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
PenologieInleiding
Detentieratio = x aantal gevangenen per 100.000 inwoners
Christie heeft deze lijst opgesteld, dit gedaan om mensen hun verbeelding aan te spreken. Er is ook 709
geen 1:1 relatie tussen criminaliteit en straf. De meeste landen kennen een dalende 400-630
gevangenispopulatie maar een stijgende criminaliteit. Hij wou aanhalen dat er geen echte band was 300-400
tussen criminaliteit en straf 150-300
138
Kaart Europa in Powerpoint: naarmate er meer naar het oosten wordt gekeken, wordt de kleur 131
donkerder en hoe meer naar het noorden, hoe lichter de kleur 102
Belgische gevangenissen hebben hoge muren om indruk te maken, communiceert iets over wat er 70-90
rondgaat binnen de muren (Leuven) maar bij meer moderne gevangenissen verraadt de architectuur 50-70
niets over de functie (Hasselt). Beide laten een andere gedachtegoed zien via de architectuur 35
Ook de ligging van de gevangenis zegt iets, in Leuven ligt de gevangenis centraal in de stad en in
Hasselt ligt ze buiten de stad en lijkt “verbannen”
Belgisch elektronisch toezicht bestaat uit twee vormen 1) radiofrequentietechnologie, zorgt ervoor
dat er gekeken kan worden of de gevangene zich in zijn perimeter bevindt en 2) GPS-technologie, ook
bewegingen kunnen hiermee geregistreerd worden en enkel toegepast in fase van voorlopige
hechtenis. Vanaf 2000 wordt het systeem van elektronisch toezicht fatsoenlijk uitgerold
Stigma rond enkelband: mensen gaan het juist verstoppen en proberen het toestel ‘onzichtbaar’ te
maken. De beroemdheden maken er een statussymbool van om zo aandacht te trekken en meer status
te verwerven, zien het als een accessoire. Moeilijker om zo een enkelband voor te stellen als een echt
middel om te straffen
Kennen verschillende (oude) vormen van doodstraffen: kruisiging, tewaterlating, brandstapel,
lynchen (niet echt een straf, zijn gewoon mensen die het hef in eigen handen nemen) en dan nog de
executietafel. In Europa wordt er echter niet meer gedaan, het speelt zich geconcentreerd af in een
aantal landen, meeste in China maar niemand weet hoe veel aangezien het een staatsgeheim is
DEBAT OVER DE STRAF
Naaktfouille is een zeer ingrijpende handeling, volgens art. 108 WIR is de toestemming van de
gevangenisdirecteur is ervoor nodig. Zorgt voor spanning tussen de waardigheid van individu, die in
een afhankelijke positie terecht komt en de instelling die streeft naar orde en veiligheid bewaren
Herstelrecht: mensen hebben de neiging een gezicht te kunnen koppelen
Criminele pinguïns: vroeger werden er ook dieren (vooral varkens) ter dood gebracht omdat ze
“misdrijven hebben begaan”
WAT BEGRIJPEN WE ONDER ‘STRAF’?
Straffen: een aloude en alledaagse praktijk. Beperkt zich niet tot het strafrecht, zien we ook in het
opvoedingsproces (wordt zelfs beschreven in opvoedingsboeken met 8 vuistregels die de basis
[Beccaria] van het strafrecht hebben)
1
,Het alledaagse straffen vertoont gelijkenissen met straffen in de strafrechtsbedeling maar ook grote
verschillen: gaat niet enkel over de ernst maar ook over conflicten die we uit handen geven, laten het
over aan magistraten, politie, gevangenissen, …
DE ZEVEN KENMERKEN
1) Iets onaangenaams toebrengen
2) Toebrenging is intentioneel en om een bepaalde reden
3) Degene die straf opleggen, hebben ook het recht om dit te doen
4) Overtreding van een wet/regel/gewoonte
5) Vrijwillige gepleegde overtreding
6) Rechtvaardige straf, de reden moet te rechtvaardigen zijn
7) Straf afhankelijk van perspectief bestraffer (bestraffingsact daadwerkelijk als straf
beschouwen is afhankelijk van wat bestraffer verstaat onder bestraffing), de opvatting van de
gestrafte is minder van belang
HOOFDSTUK 1: WAAROM STRAFFEN?
(1) Inleiding: situering van het rechtvaardigingsvraagstuk van de straf
Essentie van de straf: leed toevoeging, is een vorm van geweld dat gemotiveerd moet kunnen
worden en wordt uitgeoefend door actoren die daar een mandaat en goede redenen moet voor
hebben
Straffen is duur: 10 jaar geleden kost een gevangenisstraf 170 euro per dag
Straf wordt als iets problematisch gezien dus daarom een goede reden nodig
(2) Intermezzo: waarom straffen we? Twee recente cases
PROCES DEMJANJUK
Straf is hier voor de nabestaanden voor de slachtoffers (retributivisme)
Straf gaat niet voorkomen dat de verdachte hervalt (utilitarisme), gaat over een oud nazi en die
technieken worden niet meer toegepast
ZAAK OVER ONVERANTWOORD RIJGEDRAG
Boek lezen over het overlijden van een jonge man bij een auto-ongeluk, hoop dat er inzicht bij de
doodrijder werd ingebracht en herval voorkomen wordt (vanuit utilitarisme geredeneerd hier)
(3) De klassieke antwoorden: retributivisme, utilitarisme & verenigingstheorieën
(3.1) RETRIBUTIVISME
Gaat over een morele veroordeling over iets wat in het verleden heeft plaatsgevonden, vergelden
van het misdrijf wat in het verleden is gepleegd staat hier centraal
Kant is de grondlegger, ging er van uit dat mensen de absolute plicht hebben om de morele wet te
gehoorzamen
’Oog om oog, tand om tand’: de dader wordt aangedaan wat hij zijn slachtoffer heeft aangedaan,
vergeldingsprincipe
2
,Wie het misdrijf heeft gepleegd, heeft een onevenredig voordeel en een schuld die wordt afgelost
door gestraft te worden. De straf herstelt de balans tussen eigen voordeel en gehoorzaamheid
Zwaarte van de straf wordt bepaald door de ernst misdrijf
Plicht om te straffen, in alle omstandigheden. Zelfs wanneer er een meteoor op de aarde afkomt,
moeten de mensen die de doodstraf krijgen nog altijd gestraft worden
Kritiek: retributivistische theorieën te idealistisch
Moderne variant: just desert, is in de jaren 70 ontwikkeld in de Verenigde Staten door Hirsch. Is een
rapport van een commissie die zich boog over de straffen, wilt een zekere vorm van zekerheid in het
rechtssysteem inbouwen en daarom dus een beetje terugkeren naar het retributivisme
Elementen:
1) Herstel van het sociaal evenwicht: misdrijf levert een aantal voordelen op voor de
misdrijfpleger en dat onevenwicht moet worden hersteld. Voordelen misdrijf aan dader
ontnomen worden en zo sociaal evenwicht herstellen
2) Afkeuring uitdrukken: gedrag wordt afgekeurd en zo aangeven dat de samenleving niet op zulk
gedrag is gesteld, afkeuring wordt beschouwd als essentie van de straf
a. Straf weerspiegelt blaam voor de slechte daad
3) Afschrikking: preventie en daarom niet zuiver retributivisme, maar heeft geen centrale positie
zoals het utilitarisme en ook niet afschrikken enkel vanuit preventief oogpunt
(3.2) UTILITARISME
Bentham is de grondlegger van het utilitarisme
De straf moet gericht zijn op de toekomst, straf is middel om toekomstige criminaliteit te voorkomen
en strafmaat afhankelijk van preventieve overwegingen
De rechtvaardiging van de straf ligt in het vergroten van het geluk en het welzijn in de samenleving,
daarom preventieve gedachten sterk aanwezig. Hoe kan straf nieuwe misdrijven voorkomen?
Hedonistische mensvisie: iedereen is erop gericht om het geluk na te streven en pijn moet zoveel
mogelijk vermeden worden. Straf dreigt met een mogelijk leed, dat wat mensen dus absoluut willen
vermijden
Generale preventie wordt nagestreefd door aankondiging en toepassing van de straf, dient als
voorbeeld en is de belangrijkste doelstelling van bestraffing. Bij individuele preventie is er de
gerichtheid naar de individuele misdrijfpleger, kan verschillende vormen aannemen
- De meest ingrijpende norm is de neutralisatie via de doodstraf, iemand is fysiek uitgeschakeld
en kan dus geen nieuwe misdrijven plegen
o Gevangenisstraf valt hier ook onder maar binnen de muren kunnen er wel misdrijven
gepleegd worden
- Reformatie: men wilt niet langer misdrijven plegen, verlangt er niet meer naar
- Individuele afschrikking: niet langer durven van nieuwe misdrijven maar kan het wel nog altijd
willen, men wordt afgeschrikt door het mogelijke leed wat ermee gepaard gaat
(3.3) VERENIGINGSTHEORIEËN
Spaarzaamheid (limiting retributivism)
3
, - Desert is niet langer bepalend voor de straf maar wel een limiterend principe, wordt als een
bovengrens gehanteerd en men kan onder die grens duiken om afschrikking of neutralisering
af te dwingen
o Steeds gekozen voor de minst zware straf en heeft zowel betrekking op hoeveelheid
als zoveel mogelijk vermijden van vrijheidsstraf door te straffen in gemeenschap
- Als spaarzaamheid zien: bovengrens op 10 jaar straf en op basis van utilitaristische
overwegingen afwijken van die 10 jaar (bv. 5 jaar is voldoende om het gevaar te neutraliseren)
- Niet gelijkheid: personen die dezelfde feiten hebben gepleegd, kunnen anders gestraft worden
Neorehabilitationsime
- Desert als limiterend principe maar kijken naar rehabilitatie en niet naar afschrikking of
neutralisering
o Combinatie rehabilitatieve invulling van straf met beperkte strafduur
Verenigingstheorieën gaan op zoek naar elementen van de klassieke theorieën om een meer gepast
antwoord te kunnen geven
(3.4) DE KWESTIE VAN DE RELATIEVE AUTONOMIE
Verwijst naar het gegeven dat doorheen het proces kunnen doelen verschuiven, dit vooral op
vlakken van strafbaarstelling, straftoemeting en strafuitvoering
Principe van relatieve autonomie: naarmate de straf richting het einde loopt, er meer wordt gekeken
naar re-integratie en strafrechtbanken hier ook naar gaan kijken
MAAR
Spreken van idealistische termen, in praktijk kunnen er wel wat problemen ontstaan en het idee van
een toekomstgerichte kijk kan voor wat opschudding zorgen
(4) Intermezzo: over het woord ‘allochtoon’
Het benoemen heeft het gevolg dat er bepaalde reacties als enige reacties te zien zijn
Shaming is gevaarlijk wanneer op een onderdrukkende manier gebeurt
(5) Het abolitionistisch antwoord: géén rechtvaardiging
Zien bij Bentham: straf heeft geen nut en vier gevallen waarin er niet gestraft mag worden
1) Straf is ongegrond: is wanneer er geen onheil is dat moet worden voorkomen
2) Straf is niet effectief: doelen worden niet bereikt, geen preventieve werking
3) Straf is te duur of niet voordelig: kosten van de straf wegen niet op tegen de baten van de straf,
brengt grotere nadelen met zich mee dan kan tegenhouden
4) Straf is nodeloos: straf is niet nodig om het onheil te stoppen of er kunnen andere middelen
aangewend worden, onheil gaat vanzelf of zonder straf over (is goedkoper)
MEER UITGEWERKT – EN GERADICALISEERD – BINNEN ABOLITIONISTISCHE STROMING
Hulsman, was hoogleraar strafrecht maar niet altijd een abolitionist geweest
Er zijn een aantal grote fasen in zijn loopbaan:
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur annegielen1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
72841 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans