Hoofdstuk 1: Inleiding
1. Begripsomschrijving en bestaansredenen
Definitie: Het is de verzameling van alle rechtsregels die het de rechtzoekenden mogelijk
maken hun geschillen, ongeacht de aard ervan, bij toepassing van de regels van het
materieel recht, te laten beslechten door een rechter of een scheidsrechter
Art. 2 Ger.W.
Het is een tak van het (ruimere) gerechtelijk recht
Bevat voornamelijk de rechtsregels inzake de beslechting van privaatrechtelijke
geschillen
Voornaamste bestaansreden van gerechtelijk recht:
Voorkomen van eigenrichting
Samenhangend met de handhaving van de maatschappelijke orde, rust en vrede
Essentieelste functie:
Correcte toepassing op individuele geschillen van materieel recht in zijn abstracte
vorm
Geeft aanleiding tot ontstaan van belangrijkste bronnen van het recht:
o De rechtspraak van hoven en rechtbanken en de rechtsleer
Verschil tussen materieel en formeel recht:
Materieel: zijn artikels van het wetboek
Formeel: is de procedure van de regels van hoe het materieel recht wordt
uitgevoerd
2. Bronnen van het gerechtelijk privaatrecht
2.1. De grondwet
Erkenning van ‘rechtelijke macht’ Art. 40 GW
‘de rechterlijke macht wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken’
Fundamentele organisatorische regels van de rechtelijke macht Art. 144-159 GW
2.2. Het gerechtelijk wetboek
Doel: minder omslachtige en formalistische, vereenvoudigde, snellere en goedkopere
rechtsbedeling te verwezenlijken -> gedeeltelijk geslaagd
2.3. Bijzondere wetten
Veel regels komen voor in bijzondere wetten
Deze staan niet in het gerechtelijk wetboek
2.4. Rechtspraak
Art. 6 Ger.W. geen uitspraak ‘bij wege van algemene en als regel geldende beschikking’
Feitenrechters dienen steeds redenen op te geven waarom zij zich bij de
rechtspraak aansluiten
Rechtspraak van het Hof van Cassatie heeft een doorslaggevende invloed op de
beslissingen van feitenrechters
Kunnen wettig verwijzen naar rechtspraak zonder Art. 6 Ger.W. te schenden
BEHALVE: in gebreke blijven de redenen op te geven waarom zij zich daarbij
aansluiten
1
,2.5. Rechtsleer
2.6. Algemene rechtsbeginselen en gebruiken
Is voornamelijk een aanvullende rechtsbron
Bv: recht van verdediging, beschikkingsbeginsel…
In de praktijk: regels van rechtspleging vaak bepaald door gebruiken
Bv: de organisatie van de inleidende zitting of de neerlegging van de stukken
2.7. Internationale verdragen
Bv: EVRM -> Art. 6 EVRM recht op ‘fair trial’ door onpartijdige en onafhankelijke rechter
2.8. Europese verordeningen
Worden steeds belangrijker
Voornamelijk in het kader van geschillen in EU-landen
3. Kenmerken van het Gerechtelijk Privaatrecht
3.1. Publiek- en privaatrecht
Burgerlijk procesrecht
Deels tot publiekrecht
Deels tot privaatrecht
3.2. Ten dienste van de rechtzoekende
Goede rechtsbedeling
Hoofdbedoeling is een uitwerking van efficiënte procesregels en de beslechting van
geschillen zo vlot en eerlijk mogelijk te laten verlopen
Burgerlijk procesrecht in essentie
Bestempeld worden als een sanctierecht
Alles maakt dat het burgerlijk procesrecht een autonome rechtstak is
3.3. Reglementair en formalistisch
Om gerecht op doeltreffende wijze te organiseren en goed te laten functioneren is er
door de wetgever een reglementering noodzakelijk
Het is een zekere mate van een ordentelijk procesverloop en een bepaald formalisme
Meeste voorschriften werden ook uitgewerkt met ene precies normdoel
Doel van nietigheidsleer zijn er aantal essentiële regels ingelast
Geen nietigheid zonder wettekst: art. 860 Ger.W.
Na invoering van Potpourri I-Wet art. 867 Ger.W. afgeschaft
3.4. Gebiedend
Regels burgerlijk procesrecht zijn overwegend van gebiedende aard
Vertoont gradaties in verhouding tot aard van het belang dat wetgever heeft willen
beschermen
Als het het normdoel overstijgt gaat het niet om louter aanvullend recht maar om
regels van dwingend recht of openbare orde
Art. 624-626 Ger.W. aanvullend recht
Art. 627-629 quater Ger.W. dwingend recht
Art. 632-633 Ger.W. openbare orde
2
,3.5. Ethisch en sociaal
Gerechtelijk beslechting van geschillen -> uiteindelijk dat gerechtigheid zou zegevieren
Gaat over een zeer open systeem waarin toegang tot de rechter + eerlijk proces
centraal staat
3.6. Dynamisch
Burgerlijk procesrecht staat voortdurend onder invloed van evoluties +
maatschappelijke ideeën
3.7. Accusatoir
In regel alleen partijen het initiatief kunnen nemen tot instellen van vordering en dat zij
alleen oorzaak en voorwerp van eis bepalen en eventueel een derde geding in kunnen
betrekken: art. 811 Ger.W. = beschikkingsbeginsel
Accusatoir procedures is om misbruik te vermijden van de rechter
= zijn actieve(re) rol
Toezien op ordentelijk verloop van proces en rechtsmisbruik sanctioneren
Kader bewijsvoering onderzoeksmaatregelen in lasten ….
Dit recht van verdediging vult het beschikkignsbeginsel aan
4. Toepassingsgebied van het gerechtelijk privaatrecht
4.1. In de tijd
4.1.1. De inwerkingtreding van het Gerechtelijk Wetboek
Art. 4 Ger.W. Geeft een reeks van overgangsmaatregelen
Moeten aangevuld worden met aantal uitvoeringsbesluiten
4.1.2. De onmiddellijke toepassing en de niet-terugwerkende kracht van de
wet
Art 2 oud BW en art. 3 Ger.W. staan nauw met elkaar in verband
Begrip hangende rechtsgedingen
Sluit alle toekomstige rechtsgevolgen die ontstaan voor de inwerkingtreding van de
nieuwe wet.
Is de essentie van de regel van onmiddellijk toepassing van de wet en betekent dat
nieuwe wet zou terugwerken in de tijd.
Is steeds een uitdrukkelijke wetsbepaling vereist.
4.1.3. Toepassingen en afwijkingen
Vanaf inwerkingtreding: nieuw termijnen, procesregels, regels inzake tenuitvoerlegging
en regels inzake rechterlijke organisatie
Art. 3 Ger.W. bepaalt voornamelijk toepasbaarheid van nieuwe voorbehoud van
bevoegdheidswetten
Zonder dat ze onttrokken worden aan de instantie van het gerecht waarvoor zij op
geldige wijze aanhangig zijn
Art. 7 Ger.W. regel van uitleggingswetten benadrukt
Rechters zijn gehouden zich naar de wetten te gedragen
Uitleggingswetten vormen 1 gehele met de uitgelegde wetten vanaf hun
inwerkingtreding
3
, 4.2. In de ruimte
4.2.1. Nationale draagwijdte
4.2.2. Grensoverschrijdende draagwijdte
De internationale rechtsmacht van de rechter dient te worden nagegaan
Gebeurt aan de hand van lex fori
4.3. Ratione personae
Bepaalde personen of rechtspersonen genieten van ‘immuniteit van jurisdictie’ of zijn
aan een speciaal statuut onderworpen
4.4. Ratione materiae
4.4.1. Gemeen recht
Art. 2 Ger.W. met invoering van algemene regel heeft wetgever voornamelijk bedoeling
gehad de rechtsonzekerheid weg te werken
4.4.2. Toepassing op andere rechtsplegingen – Grenzen
Behoudens wanneer deze (rechtsplegingen) geregeld worden door niet uitdrukkelijk
opgeheven wetsbepalingen of door rechtsbeginselen waarvan de toepassing niet
verenigbaar is met de toepassing van de bepalingen van het wetboek
Hierbij mag niet uit het oog worden verloren dat aard van de te volgend rechtspleging in
beginsel word bepaald door de aard van gerecht dat de zaak behandelt en niet door de
aard van de vordering waarover het gerecht beslist
4.4.3. Geschillen over subjectieve rechten
Toepassingsgebied van gerechtelijk privaatrecht hoofdzakelijk betrekking heeft op
regeling van geschillen over subjectieve rechten
Verstaat men burgerlijke rechten van rechtssubjecten
Discretionaire bevoegdheid = als zij de keuze heeft tussen diverse, op zichzelf wettelijk
verantwoorde beslissingen
Sprake van objectief geschil
Rechtstreeks werkelijk voorwerp is de wettigheid van rechtshandeling die uitgaat
van administratieve overheid en die wordt aangevochten door annulatieberoep RVS
of door het instellen van beroep tot vernietiging van een wet, decreet of
ordonnantie
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jillpollaris2. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €15,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.