Inleiding tot het recht – samenvatting hoofdstuk 4, justitie
1. de kenmerken van Justitie
1.1 Justitie als bewaker van de rechtsstaat
Iedereen moet toegang krijgen tot een rechter, iedereen moet zich kunnen verdedigen.
1.1.1 Toegang tot de rechter
Dagvaardiging: schriftelijke oproep om in de rechtbank te verschijnen, eisende partij schrijft alles op.
Dooreen proces te voeren kom je bij een rechter. Iedereen moet het recht hebben om een proces te
kunnen voeren.
Pro deo adcovaten: advocaten die je ‘gratis’ krijgt, betaald door de staat, maar wij betalen de staat.
zorgt ervoor dat iedereen een proces kan voeren en een advocaat kan krijgen.
Het recht moet je kunnen afdwingen
Afdwingbaar georganiseerd door de staat (rechtelijke macht)
Pro-deo advocaat voor minderbedeelden
1.1.2 Recht van verdediging
Iedereen heeft recht op een eerlijk proces
Iedereen moet de kans krijgen zich te verdedigen tegen de persoon die van hem iets wenst
Bepaalde procedures en spelregels volgen (bevoegdheid, termijnen, bewijsstukken overmaken, …)
Je hebt het recht om te weten wat ze je verwijten, op basis waarvan? Je moet perfect weten wat de
andere u vraagt en om welke redenen de andere dat vraagt, zodat je je kunt verdedigen. (= recht op
een eerlijk proces.)
De andere partij mag niet zomaar iets zeggen dat je niet wist dat ze dat zouden zeggen zodat je je
daar niet op kan verdedigen.
Je kan uitstelvragen van het proces, wanneer je bijvoorbeeld op vakantie bent.
Concreet:
Dagvaarding aan de woonplaats van de verweerder, zodat deze kennis heeft van de vordering
Als verweerder niet aanwezig was op zitting, dan kan men niet zomaar uitvoeren. Ook daar zijn er
termijnen en regels voorzien zodat verweerder zeker kennis zou krijgen van de vordering.
Minimum termijnen voorzien zodat iedereen tijd krijgt ter voorbereiding
Alle informatie/bewijstukken gebruiken tijdens proces, mededelen aan tegenpartij zodat ‘open
kaart’ wordt gespeeld
Zodra vonnis is uitgesproken, ook nog eerst wachten tot geen beroep meer mogelijk is alvorens
uitgevoerd kan worden.
Processen duren vaak heel lang omdat je uitstel kan krijgen omdat je bijvoorbeeld nog geen
bewijzen hebt o nog niet genoeg bent voorbereid.
Wanneer je iets beweert moet je het bewijzen.
Een dagvaarding wordt door een deurwaarder naar uw officiële woonplaats gestuurd. (= de
woonplaats is het adres op u identiteitskaart).
,1.1.3 onafhankelijke en onpartijdige rechter
Iedereen heeft recht op een eerlijk proces.
Je mag elke rechtbank of proces volgen.
Een rechter moet onafhankelijk en onpartijdig zijn.
Bv. wanneer een familielid van jouw rechter is voor jouw proces, dan mag dat niet want rechter is
afhankelijk van jou.
Onpartijdigheid van rechter:
Een rechter moet onbevooroordeeld blijven
Rechter mag enkel rekening houden met objectieve argumenten (geen invloeden van buitenaf bv.
media)
‘not only must justice bed ont; it must also be seen te bo done’
Ik heb de perceptie dat jij niet onafhankelijk bent, dit kan iemand in een proces tegen de rechter
zeggen wanneer ze weten, vinden of denken dat de rechter niet onafhankelijk is. (vb Dutroux)
Onafhankelijkheid van rechter:
Autonoom in zijn of haar besluitvorming
Verbonden met de scheiding der machten
Niemand kan een rechter richtlijnen of bevelen geven over de manier waarop hij moet
rechtspreken.
1.1.4 openbaarheid van de rechtspraak
Er zijn enkele besloten bezittingen voornamelijk alles wat met kinderen te maken heeft. Je kan ook
een besloten bezitting aanvragen, hier moet de rechter over beslissen.
Online kunnen vonnissen en arresten geraadpleegd worden.
Zittingen zijn vrij en publiekelijk toegankelijk
Iedereen kan komen luisteren
Vonnissen en arresten in centraal register vanaf april 2024
1.2 de actoren van justitie
links van de rechter: griffier.
rechts van de rechter: openbaar
ministerie.
bij een hof van assisen is er ook
nog een jury bij.
, Graad van beroep
Raadsheer: rechter
voorzitter: rechter
vonnis: uitspraken in graad van beroep,
eerste uitspraak.
arrest: op graad van beroep
1.2.1 Rechter
Moeten onafhankelijk zijn!
Benoeming via de hoge raad voor justitie
Objectieve, niet partijpolitieke benoemingen
Voor het leven benoemd: onafzetbaar (je bent voor altijd rechter)
Rechter moet een uitspraak doen, mag niet weigeren
Alles wat te maken heeft juridische beroepen moet je een examen voor afleggen, is anoniem, is een
vergelijkend examen (wordt vergeleken met de beste) de beste van de groep mogen door.
Soorten beroepen:
- zelfstandige
- loontrekkende
- ambtenaren
Passieve rol: in België hebben rechters een passieve rol. Ze luisteren naar beide kanten en gaan soms
in debat, meer niet.
Concreet:
Rechters luisteren naar argumenten en moeten op basis van die versterkte informatie beslissingen
nemen.
Rechters gaan niet zelf tot dagvaarding over om bewijzen te zoeken, of geven geen tips welke
wetsartikelen van toepassing zijn of hoe tot een oplossing te komen
Rechters zijn verplicht een uitspraak te vellen
1.2.2 Griffier
Een zitting zonder griffier kan niet beginnen, een griffier moet aanwezig zijn. Ze zijn de rechterhand
van de magistraten, maar zitten aan de linkerkant.
Heel belangrijke rol
Zijn ambtenaren bij het ministerie van justitie
Griffiers houden heel het dossier van het proces bij.
Job: griffier
werkplaats: griffe (wanneer je bv u rijbewijs moet gaan inleveren door een rijverbod, doe je dat daar)
