Hoofdstuk 3: Zintuigen
1. ALGEMEEN
1.1. ZINTUIGEN REAGEREN OP EEN PRIKKEL
• een prikkel = een plotse verandering van uitwendige toestand (mechanisch,
chemisch…)
o gewaarwording
o waarneming: bewustworden (komt in cortex en we doen er iets mee)
• twee soorten zintuigen
Interosensoren Exterosensoren
= somatosensoren = speciale zintuigen
= algemene zintuigen: detecteren info
over eigen lichaam
temperatuur, pijn, tastzin (aanraking, druk, visus, gehoor, smaak, reuk, evenwicht
trilling), proprioceptie (lichaamshouding)
cellen over hele lichaam verspreid gespecialiseerde organen
1.2. HOE WERKEN SENSOREN
• twee opties:
(a) prikkel wordt door afferent neuron rechtstreeks naar hersenen gevoerd
(b) prikkel komt eerst in receptorcel die gevoelig is voor specifieke prikkel
receptorcel scheidt vesikels uit
activatie afferent neuron
, • prikkel moet voldoende sterk zijn om AP te creëeren
o sterke prikkel frequentie AP stijgt
o vanaf bepaald niveau wordt prikkel doorgestuurd naar hersenen
1.3. EIGENSCHAPPEN VAN SENSOREN
• specificiteit: receptormembraan is gevoelig voor bepaalde prikkel
o adequate prikkel = prikkel waar receptormembraan gevoelig voor is heeft
laagste drempel
o valse prikkel heeft hogere drempel (vb: klop op oog lichtflits)
• adaptatie
o tonische receptoren (vb: pijnreceptoren)
▪ bij verandering veel AP
▪ daarna minder
o fasische receptoren (vb: geurreceptoren)
▪ detecteren enkel verandering
▪ daarna niets meer
o meestal combinatie van beiden (vb: temperatuur, tast)
o centrale inhibitie prikkeloverdracht: ter hoogte van thalamus kunnen we
regelen dat bepaalde prikkel niet meer naar cortex gaat
1.4. SENSIBELE BANEN: DORSALE KOLOM
• prikkel gaat naar hersenen in 3 stappen
o neuron van 1e orde: info vanuit hersenen naar CZS
via synaps met medulla oblongata (ruggenmerg)
o neuron van 2e orde: brengt info naar thalamus
(kruising)
o neuron van 3e orde: info naar hersenen
• tastzin, trilling, proprioceptie
• thalamus zit er altijd bij! filtert info zodat cortex niet
overprikkeld wordt
, • hersengebieden voor waarneming:
1.5. AANDACHT EN THALAMISCHE GATING
• sluis tussen onbewuste sobcorticale sensoriek en bewuste corticale perceptie
o associatieregio’s (lichtgroen hierboven) sturen welke info door mag
o thalamus stuurt relevante info naar cortex
• zorgt dat we ons op bepaalde zaken kunnen concentreren
2. TASTZIN EN PIJN
2.1. ALGEMENE WERKING
• pijnzintuigen zijn gevoelig voor
o extreme temperaturen
o mechanische beschadiging
o opgeloste chemicaliën (vb: afgegeven door beschadigde cellen)
• als cellen beschadigd zijn: vrijstelling van bradykinine en postaglandine
o worden waargenomen door vrije zenuwuiteinden
o afferente zenuw stuurt pijnsignaal naar hersenen
2.2. TWEE
SOORTEN
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur geneeskundeftpsychologie. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
