TIP EXAMEN: slides, proefexamen en wat hij zegt in de les!
Relatievermogensrecht
Wettelijk samenwonen
Een huwelijk veronderstelt een relatie tussen twee partijen die geen familie mogen zijn. Huwelijk is
een gemeenschapsstelsel. Stelstel die van toepassing is als partijen er niet van hebben afweken
tijdens de akte.
Wettelijke samenwoning mag familie zijn! Verondersteld geen affectieve relatie!
Vermogensrechtelijke gevolgen
Art 1478 oud BW
Stelstel van scheiding van goederen (ook hier kunnen onverdeeldheden worden gecreëerd, dus ook
tussen wettelijke samenwonende partners kunnen er onverdeeldheden zijn. Kunnen conventioneel
tot stand komen. ) We hebben een wettelijk vermoeden (lid twee art 1478 : al de goederen waarvan
de partner niet kan bewijzen dat het eigen is, dan wordt er vermoed dat het onverdeeld is)
Een wettelijke samenwoning vereist geen affectieve relatie. (mogelijk om als vader met je zoon B
samen te wonen).
Stel dat de relatie tussen de vader met zijn twee andere zonen A & C verzuurd is en hij daar geen
contact meer mee heeft. Kinderen hebben een voorbehoudend erfdeel, ze bezitten over een reserve.
Vader kan ‘slim’ zijn en wettelijk samenwonen met zijn leuke zoon B, en al zijn bezittingen in
onverdeeldheden zetten om dat voorbehoudend erfdeel te ontwijken.
Wetgever heeft gezegd ‘Je mag samenwonen maar die onverdeeldheden worden vermoed
schenkingen te zijn. Schenkingen moet je bij de rekenkundige massa optellen. Ze zullen bij de te
verdelen massa worden geteld.(hier gaat derde lid art 1478 oud BW over). Men wil vermijden dat
men het voorbehoudend erfdeel, waar elk kind recht op heeft, kan ontwijken. ‘
Vermogensrechtelijke gevolgen bij einde
Wat je op slide 8 aan de rechterkant ziet geldt ook bij wettelijke samenwoning. (vraag proefexamen ‘
drie verschillen tussen vereffening en verdeling’ )
Stel dat er een onverdeeldheid bestaat tussen twee wettelijke partners, kunnen zij gebruik maken
van het goederenrecht. Zij kunnen al afrekenen tijdens het samenwonen (niet hetzelfde bij huwelijk!
Daar moet je wachten tot het einde van het huwelijk om de vrede gedurende het huwelijk te
bewaren)
Je gaat verrekenen van boven naar beneden en … in het gemeenrecht (is niet zo in het huwelijkrecht)
Problematiek schuldvordering tussen ex-partners
Stappenplan is 90% hetzelfde als huwelijk : UITZONDERING / stap 4!!!!! (plan telt voor huwelijk :
scheiding van goederen en voor wettelijke samenwonende en voor feitelijke samenwonende)
1) Wat zegt de aankoopakte : doorgaans staat er in dat beide partners eigenaar zijn van de
woning en NORMAAL GEZIEN staat er niet in wie hoeveel heeft gefinancierd. Maar dit kan er
er wel in zijn (bv 60/40) Maar doorgaans zegt de akte dus niks. Je moet dan een persoonlijke
1
,Familiaal vermogensrecht Justine Noesen
schuldvordering bewijzen. Bewijsrecht tussen echtgenoten en tussen samenwonende
partners is vrij.
2) Schuldvordering bewijzen
3) Maakten de partners onderling schuldafspraken (lening) (op papier)? -> er is dan bewijs van
bestaan van schuldvordering
4) BELANGRIJKE STAP!!! Geen intentie tot (onrechtstreekse) schenking? Tussen gehuwden is
een schenking te allen tijde herroepbaar !! De echtgenoot die meer gefinancierd heeft kan
zeggen dat het een schenking was en kan het herroepen. Een schenking is ONHERROEPELIJK
tussen samenwonende partners. Je kan daar niet meer op terug komen!!
5) In bijdrageplicht in lasten samenwoning van eisende partner disproportioneel? Je kunt niet
altijd alles terugvragen. Soms heb je meer betaald maar heeft je partner bijvoorbeeld meer
gezorgd voor de kinderen. Pas wanneer je kunt aantonen dat je zoveel meer hebt betaald en
dat je proportioneel zoveel meer hebt bijgedragen bij de lasten van het huwelijk, kun je
worden terugbetaald.
6) Recuperatie van het surplus op basis van verrijking zonder oorzaak : rechter oordeelt : ‘heeft
de eiser de wil gehad om een definitieve vermogensverschuiving willen creëren of iets
tijdelijk? ‘-> : oordeelt de rechter dat de bijdrage van de eisende partner disproportioneel
was -> eisende partner kan zijn vordering tot terugbetaling steunen op verrijking zonder
oorzaak
Bv. je investeert in hernieuwen zolder maar je slaapt er zelf en hebt er je bureau -> je kunt als
eiser niet steunen op ‘verrijking zonder oorzaak’ want je hebt er zelf ook van genoten
Conventionele mogelijkheden
Mogelijkheid tot sluiting samenwoning contract. (art 1478, lid 4 oud BW)
Tussen twee samenwonende partners geldt er een primair stelstel van dwingend recht waarvan je
niet kunt afwijken.
Huwelijksakte : ‘de eerste 5 jaar komen partijen overeen dat ze niet zullen scheiden’ -> kun je er niet
in zetten! -> tegen openbare orde -> je kunt dergelijke clausules ook niet opnemen bij wettelijk
samenwonen
Samenlevingscontract moet in authentieke vorm!! Je moet naar notaris !
Je mag in samenwoning contract niks zeggen dat in strijd is met openbare orde of goede zeden of
iets dat erfopvolging gaat bepalen.
Tontine – en aanwasbedingen
Als je gaat samenwonen wil men vaak solidariteit inbouwen. Wanneer twee partners elk voor de
helft gezinswoning aankopen en man sterft dan gaat deel van de man aanwassen/behoren tot de
vrouw. Een van de echtgenoten wordt door het aanwasbeding de enige eigenaar zijn geworden van
de gezinswoning. (vermogensrechtelijk : scheiding van goederen -> solidariteit kan pas door clausules
in samenwoning contract worden gecreëerd)
Geding van aanwas = clausule in een samenwoningscontract waarbij kopende wettelijke
samenwonenden overeenkomen dat bij overlijden van één van het aandeel van de eerst stervende
‘aanwast’ bij het aandeel van de langstlevende -> is een KANSCONTRACT (er is altijd een onzekerheid,
een kans op winst of verlies -> de erfgenamen van de eerst overledene hebben dus geen recht meer
op de gezinswoning. Je moet dus wat gelijke overlevingskansen hebben om een kanscontract te
kunnen opstellen. Geding van aanwas is een manier om aan onterving te doen. Je kan je erfgenamen
2
,Familiaal vermogensrecht Justine Noesen
gaan raken aan hun rechten. Maar voorwaarde : je moet het kunnen kwalificeren als een
kanscontract en we gaan het niet kwalificeren als een kanscontract als er duidelijke verschillende
overlevingskansen zijn (bv één van de twee is terminaal ziek). Kanscontract is namelijk een
bewarende titel. Je kunt je erfgenamen gaan onterven. Stel het is geen kanscontract dat gaan we het
herkwaliciferen als een schenking, die wél bij rekenkundige massa wordt geteld en dan kunnen
erfgenamen ervoor zorgen dat er geen reserve is op hun voorbehoudend deel.
Voor onterving moet de kwalificatie van kans contract zeker zijn !
Valt de affectieve relatie weg en einde aan wettelijke samenwoning -> wil je kans contract niet meer/
wil je aanwas beding niet meer (vaak niet in contract op voorhand vastgelegd) -> iedere zin van de
verdere uitwerking van het contract wordt ontnomen
Feitelijke samenwoning
vermogensrechtelijke gevolgen
U bent verliefd en woont samen met iemand maar er is op papier niks geregeld.
Te vergelijken met een stelsel van scheiding van goederen. Maar er kunnen conventionele
onverdeeldheden ontstaan (genaamd vrijwillige onverdeeldheid in het goederenrecht).
Feitelijk vermoeden (geen wettelijk!) dat de rechter kan aannemen. Rechter neemt een feitelijk
vermoeden dat een goed het bezit is van de twee partners als ze het beiden hebben gebruikt.
Erfrecht : Inleiding & wettelijke devolutie
Nieuwe codificaties
Beschikbaar gedeelte van de erflater (= degene die sterft) was vroeger beperkt. Vandaag is
beschikbaar deel (deel vermogen waarover dat je vrij mag beslissen na je overlijden)
Regels over erfovereenkomsten. (= erfovereenkomst).
Hervormingen voor samengestelde zinnen en ‘speciale’ gezinssituaties.
Nieuwe erfrecht geldt voor iedereen die is komen te overlijden na 1 september 2018!
Wanneer we de fictieve massa gaan bepalen om te zien wat we gaan verdelen. Moeten we dan al de
schenkingen van voor 2018 beoordelen volgens nieuw erfrecht? -> neen! Ook na 2018 blijft het een
geldige schenking
Enkele begrippen
Erflater of decujus = de persoon die overlijdt en wiens nalatenschap we gaan verdelen. Na zijn dood
zal de vraag reizen wie zijn vermogen krijgt?
Erfgenaam, erfopvolger of rechtsopvolger = de persoon die de nalatenschap zal verkrijgen. Hij of zij
volgt de overledene volgt hij op in zijn of haar rechten en plichten.
Erfgerechtigd = om erfgenaam te kunnen zijn moet je erfgerechtigd zijn. Je moet het willen en je
moet het mogen. Je moet namelijk een erfkeuze maken. Je aanvaard of verwerpt nalatenschap. Of
aanvaardt onder voorwaarde van boedelbeschrijving. Erfgerechtigd houdt twee dingen in rekening :
1) Wil je het nalatenschap krijgen?
2) Ben je erfbekwaam?
3
, Familiaal vermogensrecht Justine Noesen
Erfkeuze = Je aanvaard of verwerpt nalatenschap. Of aanvaardt onder voorwaarde van
boedelbeschrijving.
Erfbekwaam = Je moet het mogen of kunnen om het nalatenschap te aanvaarden. (bijvoorbeeld: u
hebt een zware misdaad begaan tov de erflater (u hebt hem toegetakeld dus u ben het niet langer
waardig om dat nalatenschap te komen, u bent niet langer erfgerechtigd. U mag niet langer tot dat
nalatenschap bekomen.) Je moet geboren zijn op het moment dat de erflater is overleden. (stel : kind
al verwekt op moment van overlijden -> kan deze nog tot het nalatenschap komen van de erflater ->
ja dat kan, maar men vereist dan dat je later wel geboren wordt (niet sterft in de buik van de mama)).
+ je moet levensvatbaar geboren worden.
ALLEEN FYSIEKE PERSONEN kunnen erfgenaam zijn maar via testament kan je wel natuurlijke
persoon (vzw) als erfgenaam aanduiden.
Wettelijke devolutie = toebedeling, de regels die de wetgever voorzien heeft om de nalatenschap te
toebedelen.
Ab intestato (= bij gebrek aan testament) erfopvolging = Hoe wordt de nalatenschap van de erflater
toebedeeld als er geen testament is.
Tijdstip verwekking
Belangrijk om te bepalen of je erfbekwaam bent of niet.
Een kind wordt verwekt tussen de 300 ste en 180ste dag voor de geboorte.
Stel : 290 dagen na overlijden man sterft kind. (is dus binnen de 300 dagen)
Erfbekwaamheid
1. Je moet bij het openvallen van het nalatenschap nog bestaan
2. Je moet bij het openballen van de nalatenschap nog leven
Je moet bij het openvallen van de latenschap nog in leven zijn. Het volstaat dat je één minuut voor
het sterven van de nalater/ de vader nog leeft en dat jij/de zoon één minuut nadien sterft. Je erft
nog. -> wie is er als eerste gestorven om te bepalen wie van wie erft.
Heel moeilijk aan te tonen. Stel twee personen sterven gelijktijdig, die elkaars erfgename kunnen zijn
(bv tijdens vliegtuigcrash) -> de wet zegt ‘beide personen kunnen niet van elkaar erven’. (art 4.5 BW
– overlevingsvoorwaarde)
3. Je mag niet uitgesloten of vervallen verklaard zijn van het recht om
van de erflater te erven
Ouder wordt uitgesloten uit het latenschap van zijn kind want hij is ontzet uit het ouderlijk gezag.
4. Je mag niet onwaardig zijn om van deze persoon te erven.
Je hebt je onfatsoenlijk gedragen tegenover de erflater.
- Je hebt de dood veroorzaakt van de erflater en je bent schuldig bevonden : is een
automatisme
- Feit of poging gepleegd dat de dood van de erflater heeft veroorzaakt maar vooraleer dat ze
konden bepalen of het al dan niet schuldig zijn, bent u zelf overleden (komt bij burgerlijke
rechter want je bent gestorven dus je kan niet meer gestraft worden).
- Erfgerechtigde tastte fysieke integriteit erflater aan en werd schuldig bevonden (bv. je hebt
erflater verkracht of begiftigd) : maar is hier geen automatisme! Rechter heeft
appreciatiebevoegdheid. De erflater kan vergiffenis geven!
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur noesenjustine. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
