Sociale agogiek
Les 1
Inleiding
Sociale agogiek
= omvat wetenschappelijke studie van systematische en intentionele pedagogische
interventies gericht op ondersteunen van individuen en groepen in hun welzijn
- Theoretische onderbouw van scoiaal werk
- Sociaal werk gaat over diverse praktijken
- VB: jeugdhulp, buurtsport, daklozenwerk,…
Sociaal werk als zeer diverse praktijk
Aanbod voor:
- =/ leeftijdsgroepen
kinderen, jongeren, …
- Specifieke doelgroepen
Mensen in armoede, vluchtelingen, mensen met drugsproblemathiek, …
- =/ levensdomeinen van mensen
Financieel, emotioneel, …
Complexe beleidscontext:
- Europese regelgeving
Grote impact
- Federaal
Wetten: federaal niveau
Decreet: gemeenschapsmaterie
Slaat op de Belgische overheid
- Gemeenschappen/ gewesten
- Vlaams
- Lokaal
Welzijnswerk is complex door verschillende regelgeving, subsidies, …
= impact op de wijze dat het werkt op verschillende niveau’s
Verschillende juridische organisatievormen
- Publieke diensteverlening
Georganiseerd door de overheid VB OCMW
Worden ingericht door Belgische overheid (bv ambtenaren)
Vlaamse gemeenschap organiseerd instellingen
- Privaat initiatief
Verenigingen zonder winstoogmerk VB vzw’s
Mogelijk met subsidies vanuit de overheid
Subsidies worden aangevraagd bij overheid => kan ook geweigerd worden
- Commerciele initiatieven
VB Sodexo en G4S
Oog op winst
Hebben kritiek op de vermarkting
, Halen winst uit maaltijdcheques, …
Discussie over opvang van daklozen
Privaat initiatief heeft gewonnen
Bijna alle organisaties zijn vzw’s (geen oog op winst: verenigingen zonder winst)
Formele en informele praktijken (of combinaties)
- Formele dienstverlening
Zorg verlenen door professionals
Professionals: mensen die betaalt krijgen om job ui te voeren
- Informele dienstverlening
Zorg verlenen door individuele burgers
Individuele burgers: Vrijwilligers, familie, …
BV: mantelzorg
Worden niet betaalt
Individueel/ collectief
- Collectief aanbod
Collectief: in groep werken
Group-en community work
- Individueel aanbod
Social casework
Casework: een casus zoals een gezin begeleiden of een individu bij
schuldmiddeling
In praktijk
- Alles loopt samen
- Combinatie van collectief en individueel
- VB: in groep praten over armoede en individueel geholpen worden door huisvesting
Een opdeling in lijnen
- Nulde lijn:
bijvoorbeeld Zelfzorg, mantelzorg, zelfhulpgroep
VB: mensen die slachtoffer zijn geweest van crimineel gedrag en praten in
groepen
- Eerste lijn:
bijvoorbeeld Centra Algemeen welzijnswerk (CAW), OCMW, …
makkelijk naartoe gaan
- Tweede lijn:
, bijvoorbeeld Centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGGZ)
ondersteuning dichterbij
- Derde lijn:
bijvoorbeeld Residentiële instelling bijzondere jeugdzorg
VB: zorg voor personen met een handicap
- Vierde lijn:
bijvoorbeeld Psychiatrisch ziekenhuis
Hoe verder op lijn hoe duurder en zwaarder
Sociaal werk als pedagogische praktijk
Pedagogisch handelen
- pedagogisch tussenkomen
vertaling van sociale problemen naar pedagogische vraagtsukken
VB: armoedeprobleem vertalen naar een probleem van tekort aan
werkbereidheid
= vertaling van bepaalde problemen naar een pedagogisch vraagstuk (een
pdagogische analyse van een vraagstuk)
Pedagogisch handelen
- Sociaal werk als pedagogisch handelen
= intentioneel en systematisch tussenkomen in socialisatieproces v kinderen, … met
als doel dit proces te veranderen in richting van meer welzijn
- Socialisatie
(on)bewust aanleren van gewoontes, normen, … van bepaalde groep/
maatschappij
VB: sociale media, familie, vrienden, …
VB: naar unif gaan is een goed idee in de Vlaamse samenleving, idee dat
onderwijs belangrijk is is gesocialiseerd bij mensen
- Intentioneel of systematisch
Doordacht beinvloeden van dit socialisatieproces gericht op welzijnsverhoging
- Gericht op kinderen, jongeren en volwassenen
- Gericht op individuen, families, buurten, groepen, …
Pedagogisch handelen
Vragen oproepen: Bijvoorbeeld: arme mensen staan voor de deur van de campus
= Balans tussen positionering van de maatschappelijke samenleving en individu
=>> roept vragen op
- Waarom komen we tussen?
Omwille van overlast van armoede (bv: als mensen met een pint in hand de
toegang van unif hinderen)
Omwille van medelijden (bv: dat je ze een beter leven wil wensen)
, - Ten aanzien van wie komen we tussen?
Gericht op individu (bv: begrip vragen van mensen die arme niet begrijpen)
Gericht op buren (bv: buren mpeten rust krijgen en geen overlast
- Met welk doel komen we tussen?
Overlast bestrijden, meer verdraagzaamheid, …
- Hoe moeten deze interventies eruit zien?
Op welke manier, wanneer, … ertussen komen
= keuzes die gemaakt moeten worden in sociaal werk
- Zijn deze tussenkomsten rechtvaardig?
Armoede: geld geven aan mensen dat leven in armoede is rechtvaardig OMDAT
mensen vertrouwen dat ze er correct mee omgaan
- Wat betekenen onze tussenkomsten voor de handelingsmogelijkheden van mensen
worden mensen er beter van of niet?
Als men ergens tussenkomt bestaat de juiste oplossing niet, veranderd en verschilt
Voorwerp van debat, omdat dit niet neutraal is
Pedagogische handelen is niet neutraal
Vertrekt vanuit specifieke opvattingen over de samenleving en opvoeding
- Verschillende opvattingen
Door verschillen ontstaan verschillende visies van hoe mensen kijken naar
problemen
VB: wat is een goede opvoeding? Wat is een goede samenleving?
- Pedagogisch handelen geeft vorm in & binnen relaties tussen private en publieke
Privaat: eigen persoonlijke omstandigheden
Publieke: maatschappelijke verwachtingen (VB: belastingen betalen, leerplicht,
…)
- Bepaalde verwachtingen en regels gaan in strijd met wetten en regels
VB: onze verwachting is om mesnelijk behandeld te worden MAAR als je
iets fout doet wordt je opgesloten en ga je naar de gevangenis
VB: we verwachten dat mensen niet ontsnappen uit gevangenis MAAR
ontsnappen is niet strafbaar DUS we mogen ons eigenlijk verzetten tegen
deze verwachting
Pedagogisch handelen vraagt verantwoording
Pedagogisch handelen is niet neutraal
- Wijze waarop je ermee werkt geeft mee vorm aan scoiale problemen
VB: spijbelen
Kinderen die niet naar school komen: sanctioneren?
NEE, er zijn soms andere achterliggende reden (bang zijn om te falen, stress,
slechte thuissituatie, …)
Heel complex waardoor er verschillende handelingswijzes zijn
