Notes de cours
Lesnotities communicatiewetenschappen I
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Volledige lesnotities voor het vak communicatiewetenschappen I gegeven door Jan Loisen.
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
Communicatie 1,Hoofdstuk 1: Bouwstenen van een discipline en praktijk:
het teken en het communicatieproces
Het teken, semiotiek en representatie
Semiotiek
• Teken = basiselement van het communicatieproces / betekenisvol communiceren
• Domein van de semiotiek / semiologie: leer van de tekens, van het betekenisvol gebruik van
tekens Hoe functioneren tekens en ontstaat betekenis?
= centrale vraag in hedendaags communicatiewetenschappelijk onderzoek rond media- inhoud
en mediareceptie
• 3 centrale studiedomeinen (minder belangrijk)
tekens zelf en indeling in soorten
codes of systemen waarbinnen tekens georganiseerd zijn (vb. grammatica)
cultuur waarbinnen tekens en codes opereren
• Verschillende subdisciplines van semiotiek(minder belangrijk)
Fonologie: studie van klanken en letters
Syntaxis: studie van taalconventies en betekenisvolle patronen van tekens
(= eerder technisch, bv. staan letters en woorden in de juiste volgorde?)
Pragmatiek: studie van de relatie betekenis & gebruiker van het teken
(hoe spelen context en sociale factoren een rol in betekenisgeving)
Semantiek: studie van de relatie tussen het teken en de betekenis die aan een teken
wordt toegekend
• Centraal: representatie
Representatie
• Complex proces: verbinden van betekenis - taal - cultuur
• De productie van betekenis van concepten in ons hoofd d.m.v. taal
• De link tussen concepten en taal die ons in staat stelt te verwijzen naar de werkelijkheid en een
imaginaire wereld
• Twee processen of representatiesystemen
o Systeem dat objecten, mensen, gebeurtenissen verbindt aan een reeks concepten of
mentale representaties die we in ons hoofd meedragen
o Talig systeem om een gedeelde conceptuele ‘map’ in een gemeenschappelijke taal te
vertalen
Zodat concepten correleren met woorden, beelden, geluiden – d.w.z. tekens
,1. STAP 1: Systeem van mentale representaties
• Betekenis is afhankelijk van (het systeem van) concepten in onze gedachten die de wereld
representeren en toelaten ernaar te verwijzen
• Van eenvoudig naar complex (vb. ‘oorlog’, ‘liefde’, ‘de duivel’, …)
• Systeem-karakter: organiseren, clusteren, ordenen, classificeren van concepten en de complexe
relaties ertussen
• Vb. via sequentie
• Vb. via gelijkenissen/verschillen
• ≠ classificatiesystemen om concepten te ordenen
• Kunnen erg verschillen (vb. hemel-hel)
• Bemoeilijkt uitdrukken en delen van ideeën
• Enerzijds: elkeen interpreteert de wereld verschillend
• Anderzijds: toch relatief overeenkomstige systemen van mentale representatie die communicatie
mogelijk maakt
• Hoe? – via taal
2. STAP2: Taalsysteem
• ‘Vertaling’ van gedeelde conceptuele map in gemeenschappelijke taal
• Zodat concepten en ideeën correleren met geschreven woorden, gesproken geluiden, visuele
beelden – m.a.w. ‘tekens’
• Tekens representeren concepten en conceptuele relaties ertussen die we in ons hoofd meedragen
• Elk geluid, woord of object dat als teken fungeert en met andere tekens in een systeem is
georganiseerd, betekenis draagt en uitgedrukt wordt is deel van een taal
‘linguistic turn’
• Taal wordt in dit verband breed begrepen
Beide representatiesystemen zijn de betekenissystemen van een cultuur
Twee representatiesystemen aan het werk
• Twee representatiesystemen:
o conceptuele map
o talig systeem
• Arbitraire relatie (vb. vis)
• Betekenis wordt geconstrueerd via codes die beide systemen linken
• Codes
o laten effectieve communicatie toe
o zijn het gevolg van sociale conventies
o zijn cultureel gebonden
• Betekenis ligt nooit vast
• Betekenisgeving
o Dynamisch proces; verandert in de tijd (vb. slang, stout, gay, sokken)
o Constructie via betekenisgevende praktijken
• Betekenis, taal en representatie - essentiële onderdelen van cultuur
, Het tekensysteem van de Saussure
• Ferdinand de Saussure (1857-1913)
• Twee kernelementen:
o betekenaar / signifiant / signifier
Materiële tekenvorm of (fysieke) verschijningsvorm
Betekenisdrager
Beeld, klank, geschreven woord, …
o Betekende / signifié / signified
(Mentale) concept, begrip, idee, waar de materiële tekenvorm naar verwijst
• Betekenis door verhouding tekens tegenover andere tekens (en niet zozeer de referent).
• Tekens zijn binair van aard, arbitrair en berusten op conventies
• Betekenis is
o Relationeel en associatief – tekens staan in relatie met elkaar
o Differentieel – betekenis via tegengestelde tekens
betekende van een teken wordt betekenaar/betekenisdrager voor een ander teken
o Structureel en berust op door de mens gemaakte afspraken (ordenen en categoriseren via
code)
BELANGRIJK: 2 kernelementen signifiant signifier!!! (geen 3!!) (binair)
Houdt heel erg vast aan het arbitraire karakter, concept en fysieke drager(woord)
Referrent maakt niet deel uit van het teken wel (bij peirce wel)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lorenasejdo. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
67096 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans