EVENWICHT
ANATOMIE EN FYSIOLOGIE VAN HET EVENWICHT
3 Elementen waardoor we ons evenwicht kunnen behouden en onze blik kunnen stabiliseren
o Vestibulair stelsel (Evenwichtsorgaan) in het binnenoor
o Visus systeem
o Proprioceptie systeem
Het vestibulair systeem
o De 3 halfcirkelvormige organen, dat aan één uiteinde een
verbreding tonen, nl ampulla, met een klep ( cupula ) dat de
ampulla volledig sluit
FUNCTIE : registratie van hoekbewegingen, ze staan
op 90° van elkaar zodat ze detectie kunnen doen
van elke beweging
o Twee blaasjes : in Utriculus en saculus, ook otolietorganen
genoemd, zit de macula, een tweede vestibulair deel
FUNCTIE verantwoordelijk voor registratie van de
zwaartekracht en lineaire versnellingen
3 compartimenten
o Endolymfe : hier zitten trilharen in dat verantwoordelijk zijn
voor gehoor of evenwicht ( in gehoor en vestibulair AC: aquaeductus cochleae;
gedeelte ) C: halfcirkelvormige
Endolymfe is verbonden met het slakkenhuis en utriculus en sacculus. Ze kanalen;
zijn via de Ductus endolymfaticus en saccus endolyfaticus naar CR: crista ampullaris;
DM: dura mater;
intracranieel DR: ductus
1/3 van het evenwichtsorgaan reuniëns;
o Perilymfe ED: ductus endolymfaticus;
ES: saccus endolymfaticus;
2/3 van het evenwichtsorgaan M: macula;
Trillingen worden hiernaar doorgegeven, dat zowel naar het slakkenhuis MO: middenoor;
als evenwichtsorgaan wordt doorgestuurd OC: orgaan van corti;
OP: operculum;
o Rotsbeen
RW: ronde venster;
De zintuigcellen S: sacculus;
o gelokaliseerd op : SM: scala media;
een wand van de utriculus en sacculus en vormen de macula SS: sinus sigmoideus;
ST: scala tympani;
deze is wel onderhevig aan de zwaarte kracht SV: scala vestibuli;
de macula bezit een tapijt aan trilharen in eenzelfde oriëntatie, U: utriculus;
ook met een gelatineuse massa, hier liggen de calcium X: fusieplaats van de ductus
carbonaat kristallen. Deze gaan bewegen om zo de utricularis en saccularis.
zwaartekracht te registreren
hier vertrekt de eerste neuronen van de vestibulaire zenuw
een verhevenheid in de ampulla van de halfcirkelvormige kanalen: crista ampullaris
hier vertrekt de eerste neuronen van de vestibulaire zenuw
de cupula heeft dezelfde densiteit als de endolymfe waardoor deze niet onderhevig
is aan de zwaartekracht
o Ordening :
TYPE I : kinocilium
Voornamelijk verantwoordelijk voor langzame bewegingen
Grote, dikke trilharen
TYPE II : stereocilia
Voornamelijk verantwoordelijk voor langzame bewegingen
Kleine, dunne trilharen
Deze zitten vooral in de ampulla, dit is een gelatineuse
massa in de halfcirkelvormige organen
o Impact
, De n. vestibularis geeft altijd een signaal door ook al is er geen versnelling
Als de steriocilia weg beweegt van kinocilium krijg je minder actiepotentialen
Als de stereocilia naar de kinocilia beweegt krijg je meer actiepotentialen
In rust : symmetrische tonus
Bij draai versnelling : assymetrische tonus
Als je sneller beweegt wordt de intensiteit van het tonus verschil groter, de richting
wordt bepaald tussen de tonus vergelijking tussen rechts en links
Richting wordt bepaald door vergelijking van rechter en linker zijde
De halfcirkelvormige kanalen
o 3 kanalen
1: horizontaal ( het maakt een hoek van 30°
tov horizontaal vlak , bij een dier op 4 poten
zou dit helemaal vlak zijn )
2. Verticaal anterieur
3. Verticaal posterieur
o Ze staan 90° tov van elkaar
o Kanaal 2 en 3 maken een hoek van 45° tov het
sagittale vlak
o De kanalen zijn gekoppeld met elkaar, de hersenen
krijgen altijd informatie uit de beide kanalen
o Linker kanaal 2 is in hetzelfde vlak als rechter
kanaal 3, ze zijn symmetrisch en in spiegelbeeld, zo krijgt hersenen informatie van beide kanten
o De trilharen van de macula en ampulla staan ook in spiegelbeeld, we zien dat de kinocilia zich
mediaal bevind
o Niet onderhevig aan het zwaartekracht systeem omdat de cupula dezelfde
densiteit heeft als de endolymfe
o HORIZONTAAL HALFCIRKELVORMIG KANAAL
U : utriculus, het gemeenschappelijk gedeelte
C : cupula, klep
CR : crista ampullaris
Het is functioneel een cirkel want het middelste gedeelte is het meest functionele
o WERKING
Kanaal met klep dat gevuld is met vloeistof, endolymfe
Als je naar links beweegt gaan de wanden naar links bewegen maar het endolymfe heeft een
vertraging, deze gaat de cupula laten afwijken
naar 1 kant
Als we aan een constante snelheid gaan
bewegen komt de cupula terug tot normale
stand
Het evenwichtsorgaan geeft enkel een
versnelling aan maar bij een constante snelheid
gaat deze dat niet signaliseren
Bij een vertraging gaat de vloeistof nog iets
verder bewegen tot deze tot stilstand komt
HET REAGEERT ENKEL OP VERSNELLING ( geen lineaire versnelling )
De beide endolymfe staan in spiegelbeeld
Als je naar links draait gaat het linker kanaal naar rechts draaien naar het kinocilium
toe en in het rechter kanaal gaat het naar rechts draaien weg van het kinocilium
Bij een rotatie van het hoofd naar links buigen beide cupula naar rechts
Macula in utriculus en sacculus
o De macula bevat calcium carbonaat kristallen
, o De macula van utriculus ligt horizontaal en de macula van de sacculus ligt verticaal
o Het is onderhevig aan de zwaartekracht
o Het meest rechtse trilhaar is het kinocilium
o WERKING : registratie zwaartekracht en lineaire versnellingen
Gelei stuctuur met calcium carbonaat kristallen
Als je naar achter gaat, gaan deze kristallen ook ombuigen door inertie ( vertraging )
Bij constante snelheid gaat ze mooi samen bewegen
In utriculus : Horizontaal voor horizontale bewegingen
vb. wandelen
In sacculus : verticaal voor in verticaal vlak vb. in lift
Zonder visuele informatie
RESULTAAT : vectoriële samstelling van zwaartekracht
en versnelling, het lichaam kan soms moeilijk
onderscheid maken over zwaartekracht of versnelling
Reflexen
o Je hebt 2 regelmatige reflex
Vestibulo spinale reflex : houding evenwicht
Vestibulo oculomotorische reflex: oog stabilisatie
geeft een vestibulaire nystagmus = een trage volg oogbeweging die door de
vestibulaire kernen wordt bevolen overeenkomstig met draaistimulus maar ritmisch
wordt onderbroken gezien de oogbol maar tot het uiterste van de oogkas kan gaan
Vb. als je gaat bewegen gaat het oog helemaal naar lateraal traag met je beweging,
en dan snel terug naar het midden om terug te focussen
De trage beweging wordt gestuurd vanuit het vestibulair systeem, tot dat je ook niet
verder kan, dan met een snelle beweging naar de middellijn zodat ons beeld niet
afgekapt is
Nystagmus patroon : zaagtandpatroon
o Belangrijkste parameter :snelheid van de trage fase, hoe sneller de
nystagmus moet zijn
De nystagmus wordt genoemd naar de snelle fase
o Dit is een nystagmus naar rechts
o Je bepaald de richting van de nystagmus van naar waar de snelle fase is
( vergeet niet dat gezicht vaak gespiegeld is )
Effect stimulatie andere halfcirkelvormige kanalen
o Horizontaal kanaal zijn verbonden aan de laterale oogspieren
o Andere kanalen kan een rotatoire beweging uitlokken, deze zijn gekoppeld aan de superior en
inferior oogspieren
Optokinetische nystagmus
o Complementair aan vestibulaire nystagmus
o Het verloopt enkel via optische banen
o Nystagmus bij draaiversnelling
+ 75 % vestibulair gestuurd
+ 25 % optokinetisch
o optokinetische beweging = Als je met de trein rijdt en je kijkt naar buiten kijk je zuiver visueel een
nystagmus zonder dat je zelf bewegen
Vestibulaire reflexbanen – 3 neuronen
o in hersenstam liggen de vestibulaire kernen waardat er synaps wordt
gemaakt met andere afferenties ( proprioceptie, visus, cerebellum))