TANDHEELKUNDE
1 DEEL A
Nummering
- FDI (federation dentaire internationale)
o Bovenkaak rechts: 1 (5 melktanden)
o Bovenkaak links: 2 (6)
o Onderkaak rechts: 4 (8)
o Onderkaak links: 3 (7)
- Nomenclatuur in europa: FDI
- In USA
Tweede molaar rechtsboven: 27 (kiezen na 1 ste en 2de kies)
Laterale snijtand linksonder: 32 (centrale, laterale snijtand, hoektand)
Eerste premolaar rechtsboven: 14 (eerst kies, of tweede kies = premolaren)
Tandenbogen:
- Tanden netjes op 1 lijn, onderkaak een antagonistische positie tov bovenkaak
- Orthodontie: tandenboog herstellen (primair, vaak ethetisch)
Habituele occlusie (neutrale occlusie): overlap verticaal (overbite) en horizontaal vlak (overjet)
Maximale occlusie
(verstorend contact verhinderen tandenboog)
Trauma: tanden niet op 1 lijn, trap-fenomeen (onderkaakfractuur)
Verticale dimensie: afstand tussen kinpunt en neuspunt (harmonie vertonen in gelaat)
Perleche: candida-infectie (mondhoeken broos, kwetsbaar) vaak door prothesen
Beethoogte te hoog:
- Nasolabiale plooi volledig uitgerokken, tussen kin en enus uitgerokken, continu actieve inspanning leveren
om kaak op bepaalde positie te houden
- Krijgen van occipitale hoofdpijn, uitstralen naar nek
2 DEEL B
Parodontium
- Steunweefsel, belangrijk impact op gezondheidstoestand van patient
- Omvat tand met daarin kroon en wortel (klinisch niet waarnemen), gingiva (bleke,
gestippelde gedeelte rond centrale snijtanden), alveolaire mucosa (beweeglijker),
alveolaire bot (erin tandwortel en ligament dat tandsegment verbind met alveole)
1
, Kroon in wortel overgaan, dan verdwijnt glazuur, vervangen door cement, tandwortel verbonden met alveolaire bot,
centraal pulpa
Vanuit tand naar alveole: cement alveolaire ligament alveolaire bot gingiva
Gezond parodontium
- Glazuurkap overgaan in dun laagje cement
- Alveolair bot reiken tot glazuurcementgrens bovenop vrij gingiva, niet op bot gesteund maar tegen glazuur
aanliggen, daaronder alveolaire epitheel die wel op bot steunt
- Stompe sonde: tussen glazuur en gingica, vrije gingiva inbrengen indicatie gezondheidsgraad parodontium
Pigementen: ratiale kenmerken uitzicht gingiva beinvloeden
Nigroide bevolking: donkere gingiva (niet verwarren met intoxicaties door overdreven loodinname vergelijkbaar,
verdonkering mucosa)
Anemie: thv conjunctiva bleker uitzicht vertonen, gingiva mooi gepoetst witte stippelvorming (collageen vezels die
gingiva strak trekken tegen periost), gingiva bleker dan normaal
Tandvlees vergelijken met sinaasappelschil
Hypertrofie
- Precies geen gebitselementen opmeten en paradontale chirurgie uitvoeren
onder gingiva gebitselementen verstopt
Gingivitis
- Symptomen gingivitis:
o Rubor, calor, tumor, vaag
o Uitgelokte bloeding: sonderen, poetsen, eten
o Reversiebel
Parodontitis
- Symptomen: tanden die op wandel gaan
o Rubor, calor, tumor, dolor (algemeen)
o Uitgelokte bloeding: sonderen, poetsen, eten
o Spontane bloeding, foetor ex ore
o Irreversiebel: botafbraak
- Botafbraak
- Uitgroei van de tanden
Stomatitis: thv handpalmen
Focale infectie: vaag begrip, orthodontogene oorzaken als eerste uitsluiten
Lichen: witte lijn in kaak
Candida
Aften – herpes
Bijtwonden: door verdoving in lip gaan bijten zonder dat het zeer doet (zeer satisfying)
Belangrijk letsel thv mucosa: typisch iatrogeen letsel
- Veel pijn, alarmerende neoplasie
- Vaak bij prothese: drukplaatsen optreden bij nieuwe uitneembare prothese prothese corrigeren, bijslijpen
- Geen prothese: mondspoeling geven, geen enkele druk op die plek uitoefenen (7-14d genezen)
niet genezen: snel actie ondernemen, diagnose neoplasie niet uitsluiten
3 DEEL C: SPEEKSEL
Geproduceerd in vele klieren:
- Parotisklier (thv m masseter, pre-auriculair geposstioneerd), uitmonden in mondholte, groot volume speeksel
- Submandibulaire speekselklieren: dorsaal rond m mylohyoideus plooien en thv sublinguale klieren
plaatsvinden (bijna zichtbaar in mondbodem)
- Sublinguale speelseklieren
- Accessoire speekselkieren
2