Resume
Samenvatting - Gezins en contextbegeleiding
- Établissement
- Hogeschool Gent (HoGent)
notities + samenvatting cursus
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
ContextbegeleidingInhoud
1 Deel 1: betrekken en begeleiden van gezinnen en context..................................................................2
1.1 Situering.......................................................................................................................................2
1.1.1 Van bescherming van het individu naar begeleiding van de context.....................................2
1.1.2 En nu? Contextbegeleiding anno 2023..................................................................................5
1.2 Family centered werken................................................................................................................7
1.2.1 Inleiding.................................................................................................................................7
1.2.2 Professionally centered VS Family Centered..........................................................................7
1.2.3 Principe 1: De hulp richt zich op de behoeften en vragen van het hele gezin........................9
1.2.4 Principe 2: De hulp sluit aan bij de sterke kanten van het gezin en maakt het gezin sterker
......................................................................................................................................................10
1.2.5 Principe 3: de hulp is gericht op het uitbouwen en verstevigen van het netwerk................10
1.2.6 Principe 4: Een goede relatie tussen gezin en hulpverlener is belangrijk.............................15
1.2.7 RECENTE EVOLUTIES............................................................................................................16
1.2.8 Besluit..................................................................................................................................17
2 Deel 2: systeemtheorieën..................................................................................................................18
2.1 Situering......................................................................................................................................18
2.2 De algmenene systeemtheorie...................................................................................................19
2.2.1 Geschiedenis van de algemene systeemtheorie..................................................................19
2.2.2 HET BEGRIP “SYSTEEM”.......................................................................................................20
2.2.3 Belangrijke uitgangspunten van de systeemtheorie.............................................................22
2.2.4 Belangrijkste begrippen in de AST........................................................................................23
2.2.5 Enkele systemische interventies..........................................................................................26
2.2.6 BESLUIT: AST IS INHOUDSLOOS............................................................................................27
2.3 De structuurgerichte benadering................................................................................................28
2.3.1 Inleiding...............................................................................................................................28
2.3.2 Ontstaan van de stuctuurgerichte benadering....................................................................28
2.3.3 DRIE SLEUTELBEGRIPPEN: PROCES, STRUCTUUR EN FUNCTIE.............................................28
2.3.4 DE GEZINSSTRUCTUUR EN PATHOLOGIE..............................................................................29
2.3.5 KENMERKEN VAN EEN FUNCTIONEEL SYSTEEM...................................................................30
2.3.6 DE LEVENSCYCLUS VAN EEN GEZIN......................................................................................33
2.3.7 WERKEN MET GEZINNEN.....................................................................................................34
2.3.8 Enkele specifieke situaties...................................................................................................38
2.4 Contextuele theorie....................................................................................................................41
2.4.1 4 dimensies..........................................................................................................................41
1
,Contextbegeleiding
2.4.2 Contextuele begrippen........................................................................................................42
2.4.3 De balans van geven en ontvangen......................................................................................43
3 Contextuele basishouding vanuit Nagy..............................................................................................47
3.1 Een contextuele basishouding....................................................................................................47
3.2 algemene visie............................................................................................................................47
3.3 5 aspecten van de contextuele basishouding.............................................................................47
3.3.1 handelen uit zorg.................................................................................................................47
3.3.2 Verbindend werken..............................................................................................................49
3.3.3 Erkenning geven...................................................................................................................49
3.3.4 Meerzijdige partijdigheid.....................................................................................................49
3.3.5 Zoeken naar hulpbronnen....................................................................................................50
4 Genogrammen...................................................................................................................................52
4.1 Gebruik.......................................................................................................................................52
4.2 Wat is een genogram..................................................................................................................52
4.3 Doel maken genogram................................................................................................................52
4.4 Mogelijke vragen.........................................................................................................................52
4.5 Specifieke doelen........................................................................................................................52
DEEL 3: KRACHTGERICHT EN VERBINDEND WERKEN IN DE PRAKTIJK..................................................54
5 Integrale jeugdhulp...........................................................................................................................54
5.1 Ouderparticipatie.......................................................................................................................55
5.2 Familieberaden..........................................................................................................................55
5.3 VAPH...........................................................................................................................................56
5.4 GGZ.............................................................................................................................................57
5.4.1 De Familiereflex...................................................................................................................57
5.4.2 Open hart cirkels..................................................................................................................57
5.5 Inclusief onderwijs......................................................................................................................57
1 Deel 1: betrekken en begeleiden van gezinnen en
context
1.1 Situering
1.1.1 Van bescherming van het individu naar begeleiding van de context
Diverse wetgevingen en maatschappelijke evoluties hebben het toenemende belang van de context
rondom een individu, en bijgevolg het betrekken van die context in de hulpverlening, mee vorm
gegeven. We schetsen hier deze evoluties.
Belang van het gezin maar ook bescherming van het kind (einde 19 de eeuw tot ongeveer
1950):
2
,Contextbegeleiding
- Wetten op kinderbescherming (kwamen snel na het ontstaan van het moderne
gezinsmodel)
- Het gezin werd geprivatiseerd en beschouwd als een opvoedomgeving
- Gezin beschouwd als hoeksteen van de samenleving (gezonde gezinnen = gezonde kinderen)
- Christendom: gezin enige plek voor voortplanting,.. & schreef de w en n voor (bv je mocht
niet scheiden)
- Wetgeving op kinderbescherming (1912) nam kinderen allereerst in bescherming tegen een
onwenselijke en onwaardige opvoeding van hun ouders.
- Ingreep vanuit het idee van het belang van het kind. -> sociale problemen werden vertaald in
opvoedingsproblemen.
- Steeds meer kinderen uit huis geplaatst
Bijstand en gezinsgerichte hulpverlening (1950- 1990)
- Gezinsgericht werken komt op na de twee Wereld oorlogen
- de hechtingstheorie van Bowlby: benadrukte het belang van een warme gezins-en familiale
context als cruciaal voor de ontwikkeling van het kind. -> ouders maximaal ondersteunen en
uithuisplaatsing vermijden.
- Jeugdbeschermingswet (1965): versterkte de inzet op het gezin verder en introduceerde een
resem aan mogelijke jeugdbeschermingsmaatregelen om in te grijpen in gezinssituaties en
het gezin zo te ondersteunen in functie van de opvoeding van de kinderen. -> meer
gezinsgerichte hv
- Naast de gerechtelijke jeugdbescherming kwam er ook een buitengerechtelijke of sociale
bescherming in, als preventieve maatregel
- Systeemtheorie: belang van gezinsbehandeling
- het bestaande concept ‘gezin’ uitgedaagd wordt: emancipatie van de vrouw
Contextbegeleiding en vermaatschappelijking van de zorg (1990 tot heden)
- Opkomst opvoedingsinfo (boeken,..) -> confrontatie met opvattingen over hoe het hoort te
gaan in een gezin
- Steeds kleiner wordende gezinnen
- Opkomst internet -> toename onzekere ouders.
- Postmoderne gezin
- Internationaal verdrag op de rechten van het kind (ivrk), EVRM, wetgeving op de integrale
jeugdhulp
- In het decreet van maart 1990 wordt gezinsgericht werken opgenomen als basisbeginsel
- Beleidsnota bijzondere jeugdzorg 1999: eerste stappen richting integrale jeugdzorg
- In de niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp moet er voor elke jongere waar een verblijfs-
of dagbegeleidingsmodule is geactiveerd ook een contextbegeleidingsmodule actief zijn.
- Twee hedendaagse speerpunten
“Contextbegeleiding wordt gezien als de centrale “Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar
module binnen het vernieuwde gestreefd wordt om mensen met beperkingen,
hulpverleningslandschap. Contextbegeleiding chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren
omvat wat vroeger benoemd werd als met gedrags- en emotionele problemen, mensen
thuisbegeleiding, gezinsbegeleiding, die in armoede leven, … met al hun mogelijkheden
netwerkbegeleiding, … en kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek in de
Het is dus veel ruimer dan enkel de contacten met samenleving te laten innemen, hen daarbij waar
3
, Contextbegeleiding
de vader en/of moeder (opvoedingsfiguur). We nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk
begrijpen onder contextbegeleiding de aan geïntegreerd in de samenleving te laten
hulpverleningsdoelstellingen gekoppelde verlopen.” (Visienota integrale zorg en
begeleidingscontacten in en met het netwerk van ondersteuning, 2012)
de jongere. Dit betekent dat Vermaatschappelijking van de zorg
hulpverleningscontacten met school, CLB, de
sociaal werker, de vertrouwenspersoon van de
jongere, de trainer van de sportclub, kunnen
inbegrepen zijn.” (Jeugdhulp)
heel wat kritieken op de visie van vermaatschappelijking, die vooral uitgaan van het recht op zorg en
het risico dat dit niet vervuld wordt wanneer men geen sterk informeel netwerk heeft dat die zorg wil
of kan opnemen.
De toenemende nadruk op het betrekken van de context en het netwerkgericht werken is enerzijds
toe te juichen daar de mensen rondom een cliënt vaak duurzamer aanwezig zijn in het leven dan
hulpverleners. Anderzijds mag het inzetten op het netwerkgericht werken geen vervanging zijn voor
hulpverlening. Vermaatschappelijking en het aanboren van informele zorg moet geflankeerd blijven
door een structureel gegarandeerd en toegankelijk zorgaanbod.
Conclusie
Doorheen deze korte geschiedenis zagen we
- verandering in de hulpverlening naar een meer gezinsgerichte benadering waarbij men naast
het kind als cliënt ook het hele gezin steeds meer meenam in de begeleiding, eerst bij nog
thuis wonende kinderen en later ook in de residentiële jeugdzorg. Bij volwassen cliënten
komt deze evolutie wat trager op gang.
- ook een evolutie in het betrekken en uitbreiden van het bredere netwerk rondom de cliënt,
zoals blijkt uit de definitie van contextbegeleiding zoals vooropgesteld in de typemodule in
de integrale jeugdzorg en de definitie van vermaatschappelijking van de zorg.
Dit alles verandert uiteraard de rol van de hulpverlener, die een samenwerkingsverband met alle
betrokkenen dient op te bouwen en actief dient te werken aan een sociaal vangnet om de cliënt of
het gezin heen.
Samenvatting
Maatschappelijke evolutie Wetgeving
Moderne gezin als hoeksteen van de Wet op kinderbescherming van 1912: belang
samenleving en opvoedomgeving van het gezin maar ook uithuisplaatsing als
Christelijke (gezins)moraal met duidelijke bescherming
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lizeschamp. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
67096 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans