Innovatiemanagement
Innoveren is het introduceren van ‘nuttige’ vernieuwingen
Nut = waardecreatie, zowel voor klant als bedrijf
Waarde gaat niet enkel over winst en omzet, maar ook over efficiënte processen,
gebruiksgemak, snelheid …
Je kan zowel producten als diensten als processen als bedrijfsmodellen innoveren
Innovatie omvat de exploitatie van nieuwe ideeën die succesvolle producten, diensten,
processen of winstgevende businessmodellen kunnen voortbrengen.
Innovatiemanagement is het leidinggeven aan innovatieprocessen in organisaties
Een goede innovatiemanager:
Ontwikkelt innovaties snel & goed & goedkoop
Zorgt ervoor dat je als bedrijf steeds weer nieuwe innovaties op de markt brengt en zo
relevant en futureproof blijft
Innovatie is geen boekenwijsheid of tool, maar een job!
Waarom innoveren?
De enige constante is verandering, zowel qua aanbod, klanten, technologie, behoeftes …
Zonder innovatie krijg je geen nieuwe industrieën (denk aan Nintendo en de game-industrie)
Het verandertempo nam de afgelopen jaren enorm toe (in tegenstelling tot de levensduurte
van sommige producten zoals je gsm)
Het overlevingsvermogen van je bedrijf hangt af van tempo waarmee je vernieuwt
Globalisering creëert zowel een kans als een noodzaak om te innoveren
,Grote recente bedrijven:
Google: 1998
Tesla: 2003
Zalando: 2008
Bol.com: 1999
Spotify: 2006
Hello Fresh: 2011
Digitale camera’s hebben de filmreus Kodak vernietigd. Smartphoneproducenten zoals
Huawei en Samsung tilden Nokia in sneltempo uit zijn leidende positie als producent van
mobiele telefoons. Spotify vernietigde de cd-handel en Netflix deed hetzelfde voor de
filmverhuur.
Het is echter niet onmogelijk voor grote bedrijven om te overleven en zelf ook veranderingen
te stimuleren. De laatste tijd is Apple vooral succesvol geweest dankzij de verkoop van
iPhones, maar het ziet nu de mobiele telefoniemarkt stagneren. Als reactie hierop richten zij
zich nu al op verschillende andere producten – bijvoorbeeld iPads en wearables – en
lanceren zij veel nieuwe diensten. Het hoofddoel van Apple is hetzelfde gebleven, maar ze
zijn hun productfocus aan het veranderen.
Een ander voorbeeld is het Finse Nokia. Hun beroemde slogan is “Mensen met elkaar in
contact brengen”. Vroeger sloot Nokia mensen aan via de telefoon, maar nu is het een van
de grootste aanbieders van netwerkinfrastructuur ter wereld. Grote bedrijven kunnen
veranderingen teweegbrengen door hun cultuur en werkmethoden te veranderen om meer
ondernemend en innovatief te worden.
Waarom innovaties falen bij bedrijven:
‘Innoveren is niet nodig’: succes is vaak grootste barrière voor verandering. Toch moet je
soms investeren in innovaties die een eind maken aan je huidige werkzaamheden, zoals
Delhaize nu doet met thuislevering of automerken met autodelen.
Angst voor verandering: innovatie is ook creatieve destructie. Denk aan de filmindustrie die
Netflix vreesde, en nu rechtstreeks films voor het platform maakt.
,Geen risico’s durven nemen: er zijn soms 3000 ideeën nodig om een commercieel succes te
produceren!
Geregeerd door de waan van de dag: hoeveel middelen wil en kan je vrijmaken om morgen
succesvol te zijn?
Shake-out: tijdens de crisis na een hype verdwijnen veel nieuwe bedrijven
Waarom innovaties falen bij de consument:
Loss aversion: we denken graag in winst en verlies en kijken of de voordelen opwegen
tegen de nadelen. Vaak beschouwen we een situatie of kenmerk “voordelig” als het twee of
drie keer groter is dan het nadeel. Zo doen mensen niet snel mee aan een weddenschap
met 50% kans op 100 euro verliezen en 50% kans op 100 euro winnen.
Endownment effect: we waarderen als consumenten de producten en diensten die we al
bezitten meer dan de producten die we niet bezitten. Google Chromecast als kerstcadeau
voor boomers? Slecht idee!
Status quo bias: vaak willen we dat nieuwe product niet eens en klampen we liever vast
aan de huidige situatie.
Koffiemelk of stuk chocolade?
Kahneman en Tversky deden een prachtig experiment wat de kracht van de Status Quo
Bias aantoont. Zij vroegen een eerste groep studenten te kiezen welk product ze wilden
hebben, een koffiemok of een stuk Zwitserse chocola. Een tweede groep kreeg een
koffiemok en de derde groep de chocola. De eerste groep kreeg dus niets en moest een
keuze maken, de tweede en derde groep waren eigenaar geworden van ofwel een mok
ofwel chocola.
De keuzes van de eerste groep toont aan dat de mok en de chocola ongeveer even gewild
waren. 44% van de respondenten in groep 1 wilde graag de mok hebben, 56% de chocola.
Je zou dus kunnen zeggen dat beide producten als even waardevol worden gezien. Maar nu
de clou van dit experiment. Aan de tweede groep – de respondenten met de mok – werd
gevraagd of ze de mok wilden ruilen tegen een stuk Zwitserse chocola. Aan de derde groep
– de respondenten met de chocola – werd gevraagd of ze de chocola wilden ruilen tegen de
mok. Slechts 11% van de respondenten met de mok wilde ruilen en 10% van de
respondenten met de chocola wilde ruilen.
Zodra consumenten een product in hun bezit hebben willen ze dit graag willen houden, zelfs
wanneer er een aantrekkelijk alternatief tegenover staat. De Status Quo wint het van
vernieuwing.
Innoveren= toekomstdenken
Hierbij breng je systematisch in kaart wat in de toekomst zou kunnen gebeuren of nodig is.
Deze inzichten gebruiken je vervolgens voor je organisatie of bedrijf.
Je doet dit door:
, In te spelen op het heden: start vanuit het heden, inventariseer mogelijke ontwikkelingen en
onderzoek de gevolgen hiervan
De toekomst zelf vorm te geven: de toekomst ontstaat niet zomaar, maar is het gevolg van
ons eigen handelen. Na het vaststellen van een gewenst toekomstbeeld bepaal je wat er
nodig is om deze toekomst te realiseren en ontwikkel je een plan dat de brug vormt van het
heden naar de gewenste toekomst.
Hoe kan je in de toekomst kijken?
Trendanalyse: het ontdekken van patronen in het verleden en die doortrekken naar de
toekomst.
Scenarioanalyse: het bepalen van de te verwachten gevolgen van diverse mogelijke
toekomstige situaties.
Literatuuranalyse: het in kaart brengen van de kennis over een onderwerp of het bepalen
van de onderwerpen waarover veel wordt gepubliceerd.
Patentanalyse: vergelijkbare analyse, maar dan toegespitst op octrooien.
Technologische roadmap: het identificeren van noodzakelijke technologieën om gewenste
producten of diensten te kunnen aanbieden - soms wil je wel innoveren, maar is de
technologie ervoor (nog) niet beschikbaar.
Toekomstdenken
Je wordt wakker in je eigen bed, hoe zit dat bed eruit? Wat staat er naast je bed? Hoe ziet
de wekker eruit die je wakker maakt?
Je gaat naar de kleerkast: wat trek je aan?
Je staat op om te gaan ontbijten, wat neem je vast om te eten wat drink je erbij?
Dan moet je gaan werken, waar ga je werken, hoe ga je ernaartoe, wat is die job? Met wie
werk je samen, hoe werk je samen?
Na een zware werkdag op het wil je iets gaan drinken, wat drink je en waar?
Ook heb je al wat honger, wat ga je eten als snack? Hoe ga je naar huis? Met de auto, met
de fiets, iets anders?
Op weg naar huis wil je een goede vriendin iets laten weten, hoe contacteer je haar?
Nu kom je thuis? Waar woon je, wat hoor je, wat zie je en wat ruik je?
Je gaat naar de badkamer, wat zie je als je in de spiegel kijkt?
En hop, we zijn terug in het jaar 2022.