CONCEPTEN KLINISCH REDENEREN
HFDST 1: INLEIDING EN SITUERING
1. 4X4 VAN DE KLINISCHE PSYCHOLOGIE
CLIËNT:
Diverse disciplines (er komen er steeds meer bij, groter netwerk van professionelen maar
ook persoonlijk netwerk evolutioneert)
Professionals & Vrijwilligers
Gezinsleden, vrienden, naasten, buurten,…
Lotgenoten en ervaringswerkers
=> clientsysteem
Kansen en uitdagingen: meerzijdige partijdigheid, groepsfenomenen, communicatie,…
Valkuil = de enige toeverlaat (cliënt zal je ook illusie geven dat het zonder jou niet zal gaan
maar laat je daaraan niet vangen)
=> pratique à plusieurs
LEEFWERELD:
Leeftijdsfase, generatie
Opvoeding, gezondheid,
Opleiding, werk, interesses
Relaties, belangrijke anderen, ontmoetingen, verliessituaties, kansen,
meevallers/tegenslagen
Sterktes, hulpbronnen, kwetsbaarheden, levenshouding
SES (sociaal economische status), buurt, woonst, inkomen,…
1
,CONTEXT:
Instituten en instellingen, dagcentra
Consultatie: CGG, CAW, ELP, open consult
Begeleiding aan huis: BW, thuisbegeleiding VAPH, PZT,…
Ontmoetingsplekken: Overkop, Bots, tHus, Villa Voortman, Blinkout,…
Online: bellen, chatten, tools & apps
Toegankelijker maken en aansluiten bij woon- en leefsituatie
FUNCTIES:
Hervorming GGZ
Bedden → stoelen
Vermaatschappelijking
Vanuit vraag (ipv aanbod)
Netwerk/ circuits
Transmuraal/ Liaison: allerlei
betrokken partijen op een of
andere manier in verbinding
staan: sociale diensten,
juridische diensten,
medische diensten,…
2
, − functioneel: probleem is niet weg maar kan terug
functioneren in gezin vb
− Maatschappelijk: je bent terug thuis
− Persoonlijk: bent niet meer hetzelfde en vandaar nieuwe
keuzes, nieuwe wegen inslaan
− Klinisch: zichtbare tekenen van een probleem
Diverse contexten en functies
Complexere samenwerkingsvormen
− Intradisciplinair (alleen werken met psychologie)
− Crossdisciplinair (je kan ook naast elkaar werken met verschillende disciplines, ze werken
met dezelfde cliënt maar raken elkaar niet)
− Multidisciplinair (elk werk doet zijn ding maar men overlegt wel met elkaar)
− Interdisciplinair (zeer hoge graad van integratie tussen de verschillende disciplines vb
schrijver werkt samen met verpleegkundige voor sessie)
− Transdisciplinair (kader hebt waar geen discipline het alleen recht heeft, samenwerken
aan doelen die niet door uw eigen discipline bepaald worden maar door cliënt vb cliënt
heeft doel en dan kijken disciplines wie de geschikte personen zijn om deze te
begeleiden)
2. TENDENSEN IN DE GGZ
− Stepped care
− Vermaatschappelijking van de zorg
− Presentiebenadering
− Integratie van de zorg
3
, − Online hulpverlening
− Eerstelijnspsychologie
− OP weg naar erkenning voor de psychologisch consulent
− Een nieuwe kijk op diagnostiek
EEN NIEUWE GGZ (JIM VAN OS)
Kritiek op de GGZ/Psychiatrie/DSM
− Nood aan wetenschappelijke betrouwbare info ifv behandeling en organisatie GGZ
− Maar: betrouwbaarheid & validiteit?
− DSM diagnose is géén natuurlijke categorie, geen verklaring over oorzaken maar een
beschrijving, sluit te weinig aan bij behandelnoden, houdt geen rekening met verloop
van aandoeningen
− Wekt objectieve wetenschappelijke (neurobiologische) indruk => medicalisering en
stigmatisering
Alternatief
− Categoriseren/Labelen is niet hetzelfde als diagnosticeren
− Zorgvuldige en gedetailleerde beschrijving van klachten en verhalen van patiënten
(ideografisch), met aandacht voor zorgbehoeften
− Ruime, algemene syndromen of dimensies ipv honderden vakjes
− Menselijke variatie, worsteling van persoon en context in een continuüm van crisis tot
herstel
Mens- en relatiegericht
Kwetsbaarheid en weerbaarheid
Niet “aanpassen” maar “zin” verlenen (hoopverlening)
Afstappen van maakbaarheid en vermarkting
stoornissen -> menselijke variatie in context
Hulpverlener is diagnosticus-interventionist (brilglazen) én mens in voeling met eigen
ervaringen en kwetsbaarheid (montuur)
4