1. Afwijkingen oorschelp, otoscopie, oorpijn
Aangeboren afwijkingen van de oorschelp
Afstaande oren
• Meest voorkomende variant op oor anatomie
Niet echt pathologisch, esthetisch probleem
• Antihelix plooi niet goed ontwikkeld
• Therapie
o HK ostoplastie: incisie achteraan in het
oor, permanente hechting, aanleggen antihelix plooi
o Vanaf 5-6 jaar: kraakbeen grotendeels zijn groei
afgemaakt
Pre-auriculair aanhangseltje
• Vrij frequent voorkomend
• Iets misgegaan bij de ontwikkeling van de oorschelp
Pre-auriculaire sinus
• 1% van de mensen
• Gaatje net voor wortel van de helix
Vaak verschillende takjes, binnenzijde is afgelijnd met huid, 2 tal cm diep
Huid binnenin produceert talg
• Voorbestemming voor infectie, soms echte abcesvorming
• Therapie
o HK wegname bij recidiverende infectie
• Soms ikv onderliggende aandoening: branchio-oto-renaal syndroom (BOR)
o Autosomaal dominante aandoening
o Kliniek
§ Oorschelp vormafwijking, midden of binnenoorafwijking
§ Hypoplasie van de nieren
§ Kieuwboogafwijkingen (cysten of fistels hals)
Microtia van de oorschelp
• Onderontwikkeling van de oorschelp
Agenesie/atresie van de gehoorgang
• Niet aangelegd zijn van de gehoorgang
Ä Kliniek
o Conductief gehoorverlies door ganghooratresie en middenoorafwijkingen
Geen gehoorgang, binnenoor meestal wel nl: geleidingsgehoorverlies
o Unilateraal of bilateraal
§ Unilateraal: subtiele gevolgen op taalontwikkeling
§ Bilateraal: veel grotere problematiek qua gehoorverlies en taalontwikkeling
o Geïsoleerd of ikv syndroom
§ Syndroom: zeker indien bilateraal
Treacher Collins syndroom
• Kliniek
o Bijna altijd bilaterale microtia (hoorapparaat)
o Specifiek gelaat, ogen lopen af, geen jukbeenderen, retrogressie onderkaak (AH problemen)
1
, Ä Behandeling microtia/atresie gehoorgang
o Gehoor
§ Hoortoestel: BAHA (bone anchored hearing aid)
• Hoorapparaat op een schroef in het schedelbot, directe
stimulatie van gehoorszintuig
• Bij kleine kinderen is het bot niet dik genoeg voor schroef,
BAHA op haarband
§ Heelkunde ?
o Esthetiek
§ Oorschelp – 2 opties
• Kunststof silicone prothese op schroef
(afzetten s’nachts)
• Oorschelpreconstructie met autoloog ribkraakbeen,
in 2e instantie afstaand maken
o Behandeling is afhankelijk van
§ Unilateraal of bilateraal voorkomen
§ Graad van afwijking
Oor moulding – spalktherapie
• Sommige oorschelp afwijkingen kunnen kort na geboorte behandeld
worden door fixeren van oor
• Kraakbeen nog zeer plastisch door hoge E concentraties < moeder
• Hoe vroeger begin van spalking, hoe minder lang nodig
• Window of opportunity gedaan na enkele weken
Onderzoek van het oor – otoscopie
Handotoscoop – otoscopie
• Speculum
o Te klein: geen goed zicht, te diep in de (beenderige) gehoorgang is pijnlijk
o Te groot: geen goed zicht, vastzitten in deel van gehoorgang met haren
• Lichtbron, vergroting
• Techniek
o Gehoorgang maakt een bocht naar voor-onder
o Oor naar boven en achter trekken om rechtstreeks zicht op trommelvlies te krijgen
o Bij jonge kinderen oor iets meer naar onder
Microscoop
• Pt kan liggen of zitten
• Grotere vergroting
• 1 hand is vrij, mogelijkheid van manipulaties in de gehoorgang
Gehoorgang – 2 delen
• Buitenste deel
o Afgelijnd met kraakbeen
o Dikkere huid met adnexen (haarfollikels, cerumenkliertjes)
• Binnenste deel
o Beenderige aflijning
o Dunnere huid zonder adnexen
2
, • Cerumen
o Mengsel van afgestorven huidcellen en secreet van cerumenklieren
o Huid, trommelvlies en gehoorgang vernieuwen zichzelf
Dode huid migreert naar lateraal en buiten (migratoire eig van epitheel)
Vermenging met cerumenkliersecreet
§ Beschermlaag tegen infecties, water…
§ Niet goed om dit obsessief te verwijderen
Trommelvlies
• Zichtbaar met correct speculum en correcte techniek
• Pars tensa
• Pars flaccida (membraan van Schrapnell)
o Deel van trommelvlies boven de hamer
• 4 kwadranten
o Hamer – umbo verdeling in 4 kwadranten
• Lichtreflex
o Aanwezig bij gezond trommelvlies
o Thv voor-onder kwadrant
• Hamersteel aan middenoorkant, anulus
o Hamersteel wijst naar boven-voor
• Centrum van trommelvlies = umbo
Normaal trommelvlies
• Grijs, doorschijnend voorkomen
• Vaak welt voorwand van gehoorgang beetje op door onderliggend kraakbeen,
maakt het iets moeilijker om volledig vooronderkant te bekijken
Cerumenprop
• Kliniek
o Meestal niet snel symptomatisch
o Bij volledig afsluiten van gehoorgang: gehoorverlies
o Vaak na douchen/zwemmen, zwelling van prop
o Zichtbaar bij otoscopie
• Normaal reinigt gehoorgang zichzelf
à Niet aangewezen om wattenstaafjes diep in gehoorgang te gebruiken
• Obsessief wattenstaafjesgebruik: uitdroging van gehoorgang, sneller jeuk,
evt kwetsuren van gehoorgang met gehoorgangontsteking
• Behandeling: cerumenprop verwijderen
o Oor uitspuiten met water op lichaamstemperatuur
Eventueel voorafgegaan door verweking door olie druppels
o Contra-indicatie
§ Trommelvliesperforatie, trommelvliesbuisjes
§ Infectie
o NKO arts: verwijderen van prop met instrumenten
Vreemd voorwerp
• Bv parel, watje van wattenstaafje
• Meestal vlot te verwijderen met haak instrument
Ronde voorwerpen niet proberen verwijderen met pincet!
3
, Exostosen
• ‘Surfers oor’
• Beenderige knobbels in de gehoorgang
• Enkel bij mensen die frequent contact hebben met veel koud water in oren,
zwemmers
• Op zich onschuldig, soms zeer uitgebreid
o Cerumen komt erachter vast te zitten
Gehoorgang neiging om toe te gaan
o HK verwijdering van knobbels
Kind met oorpijn
Casus
• Kind van 1j2m
• Reeds 2 nachten bijna niet geslapen, lastig, wenen, (grijpt naar oortjes)
• Koorts en neusloop
Acute otitis media (OMA)
• Piekincidentie tussen 0,5 – 2 jaar
• Oorzakelijke kiem
o H influenzae
Streptococcus pneumoniae
Moraxella catarrhalis
o Simultaan met bovenste luchtweg infectie
• Kliniek
o Oorpijn (?), koorts, malaise, neusloop (verkouden)
• Otoscopie
o Vocht achter trommelvlees, bomberen van trommelvlies
Nl kenmerken verdwijnen
Lichtreflex niet zichtbaar
• Stadia
o Eerst catarrhale stadium: helder vocht achter trommelvlies
o Later purulent stadium: etter achter trommelvlies
o Soms geperforeerd stadium met oorloop
§ Daarna vaak verbetering qua pijn en koorts
• Behandeling
o Koorts en pijnbestrijding
o AB volgens NHG-standaarden
§ AB hebben meestal geen belangrijke invloed op duur en ernst van klachten
§ Geef oraal AB
• RF voor complicaties
o Jonger dan 6 maanden
o Anatomische afwijkingen in NKO gebied (Down, palatoschisis)
o VG ooroperaties (uitgezonderd buisjes)
o Gecompromitteerd immuunsysteem
• Kind met forse algemene ziekteverschijnselen
§ Overweeg AB
• Jonger dan 2 jaar en bilateraal OMA
• Bij eerste presentatie oorloop + koorts en/of pijn
§ Amoxicilline heeft voorkeur
§ Oordruppels zijn NIET zinvol indien trommelvlies intact is
4
