In deze samenvatting behandel ik alle deelcontexten van hc Verlichting. Deze samenvatting is van het boek Memo geschiedenis examenkatern bovenbouw vwo. Dit is belangrijke stof voor het centraal examen.
Geschiedenis Historische Context
De verlichting (1650-1900)
Deelcontext 1
In de 16e en 17e eeuw ontwikkelden geleerden nieuwe manieren om naar de
wereld te kijken. Ze vormden een mening door zelfstandig denken, observeren
en redeneren. Door microscopen en telescopen deden ze ontdekkingen. De
vernieuwing ging erg snel, vanaf ca. 1600. De wetenschappelijke revolutie hing
samen met 4 andere historische ontwikkelingen:
De ontdekkingsreizen confronteerden Europeanen met een nieuwe wereld,
de Bijbel klopte niet. Geleerden zochten verklaringen.
Er ontstond een vernieuwde interesse voor literatuur en geschiedenis uit
de Griekse en Romeinse oudheid humanisme. Ze keken met een
scherpe blik naar klassieke auteurs. Wetenschappelijke kennis kwam ter
discussie.
Er was een belangrijk debat over het vergaren van kennis. Het
rationalisme (René Descartes) vond logisch redeneren betrouwbaar. Het
empirisme (John Locke) ging af op zintuigelijke waarnemingen.
In de 16e en de 17e eeuw was er een kruisbestuiving tussen ambacht en
wetenschap. Wetenschappers gebruikten ambachtelijke kennis bij het
maken van eigen onderzoeksinstrumenten en ambachtslieden waren
geïnteresseerd in de wetenschap.
Sommige denkers vonden dat wetenschappelijke methoden toegepast moesten
worden op de samenleving, dit leidde rond 1650 tot de verlichting. In deze
periode kwamen allerlei aspecten van de samenleving ter discussie. Eerst
kwamen er discussies over de positie van godsdienst in de samenleving. Newton
kon verschillende natuurverschijnselen verklaren volgens een vaste wiskundige
systematiek. Dit had gevolgen voor het westerse wereldbeeld, deze was minder
afhankelijk van God. Het geloof was een persoonlijke zaak en kon niet opgelegd
worden door de vorst.
De rede en het verstand waren leidend, niet tradities en gezagsverhoudingen. Ze
verwierpen het systeem waarin de adel meer rechten bezat. Filosofen waren
optimistisch, door redelijk denken was echte vooruitgang mogelijk. Deze
vooruitgangsgedachte kwam tot uiting in de opvoeding en in het onderwijs. Er
moesten kritische burgers opgevoed worden en niet alles was met de rede op te
lossen.
Locke en Rousseau dachten na hoe ze burgers konden beschermen tegen
machtsmisbruik van de staat. Ze gingen uit van het natuurrecht het idee dat
mensen van nature bepaalde rechten bezitten. De macht moest bij het volk
liggen. Dit was vastgelegd in het sociaal contract:
Locke gemeenschappelijke overeenkomst met de koning. Burgers zijn
trouw aan de vorst, ze houden zich aan de door de regering gemaakte
wetten en de vorst biedt bescherming. Als de vorst zich niet aan de
afspraken hield, mocht de bevolking hem afzetten.
Rousseau ging uit van de algemene wil: wetten van een land moeten
overeenkomen met de wil van burgers, de regering moest de wil van het
volk uitvoeren. Er was een directe democratie in het belang van iedereen.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ymkesteunenberg. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
