14/10/2022²
▪ Vorderingen die uit misdrijven ontstaan
o Strafvordering = publieke rechter (vraag/eis aan rechter), in naam van samenleving
met oog op een sanctie
door O.M. (=parket)
▪ Uitz. ambtenaren (Fisc., Douane1)
▪ Uitz. SV ingesteld door burgerlijke partijen (
o Burgerlijke vordering: vordering van schadelijder tot teruggave of vergoeding
(misdrijf is fout in oorzakelijk verband met schade)
door burgerlijke partij (slachtoffer)
▪ Eens strafvordering is ingesteld, dan is er geen weg meer terug
o In opsporingsonderzoek niet
o In gerechtelijk onderzoek wel, na rechtstreekse dagvaarding
O.M. :
Vertegenwoordigt het algemeen belang
Draaischijf, spelverdeler, motor van de strafprocedure
Structuur O.M. :
Een en ondeelbaar (‘verwisselbaarheid’ leden)
Hiërarchisch
Onafhankelijk van rechters ‘zetel’
19/10/2022
Verwisselbaarheid, wie het concreet is is inruilbaar.
Maar het moet er wel altijd zijn, je kan geen zitting houden zonder parket.
Als de baas je zegt dat je iets moet doen, moet je het doen => 1 nuance : “Si la plume est serve, la
parole est libre” => er komt een zitting die mondeling is (mondeling gevorderd, iets eisen, bv. een
straf) => baas zegt dat je moet vervolgen maar je vraagt vrijspraak (overtuigd door alibi bv. of
geloofde van in het begin al niet in schuld maar baas gedwongen voor de RB te brengen => parket
(baas dan) kan dus achteraf beroep aantekenen tegen bv. een vrijspraak (die gevorderd werd door
parket) om bv. geen precedenten te creëren).
Zetel = rechters van de RB en de hoven, die uiteindelijk de beslissing gaat nemen => zetel en parket
zijn onafhankelijk. Rechter kan aan heel veel instanties bevelen geven (bv. aan politie), maar niet aan
het parket.
Arrondissementen : er zit een PdK
Raad van Procureurs : overleggen, bespreken van overkoepelende of veel voorkomende problemen
5 Hoven van Beroep => Procureurs-generaal en substituten procureurs-generaal
1
speelt zelf rol van procureur => vraag of dit van Europa nog zal mogen
1
,HVC : procureur-generaal (speelt juridisch adviseur, geeft ter voorbereiding van het Hof advies (~
advocaat-generaal van HvJ))
Minister van Justitie : heeft gezag, mag zijn mening geven en suggesties doen en aansturen, maar hij
mag zich niet bemoeien met individuele, concrete strafdossiers (algemeen beleid wel dus)
Minister + college van PG’s maakt het beleid van het parket => maar uiteindelijk is het de minister die
gaat bepalen
Federale procureur : bestaat nog maar 20j en is er gekomen in nasleep van allerlei dingen die fout
zijn gegaan in ons systeem in de jaren ’80 en ’90 (Bende van Nijvel, Dutroux-Nihoul) => ging typisch
over zaken in verschillende arrondissementen (toen waren er nog meer!) : zaken die op verschillende
plekken spelen en hoger belang hebben behandelt hij. Kan delegeren aan lokale of detachering (=
procureur van plaats veranderen). Treden op als volwaardige parketmagistraten in de zaken die ze
behandelen.
1 exclusieve bevoegdheid : ernstige schendingen internationaal humanitair recht
(oorlogsmisdaden, genocide…)
Moet over verschillende rechtsgebieden gaan
Als procureurs in rechtsgebied2 niet samenwerken, moet de procureur-generaal het regelen
(tussen procureurs-generaal geen hiërarchie => als discussie => federaal procureur komt
tussen)
Verhouding tot rest O.M. : mag geen “super-procureur” worden, staat op zelfde niveau als
andere PdK maar is bevoegd voor heel het land + heeft geen federale PG boven zich
Subsidiariteit
! Primauteit : federale procureur kan zaken naar zich toe trekken
Geen deel van de Raad van PdK’s (mag niet stemmen) maar mag wel aanwezig zijn
Nieuw parket : verkeersveiligheid => voor de moeilijk te incasseren boetes enz.
Europees parket : Europa zelf heeft een eigen parket (niet E.U., aantal landen doen niet mee – 22 in
totaal) elk land heeft er 1, omdat nationale parketten & politie niet te vertrouwen is => hebben eigen
regime (Europese verordening) - Luxemburg
Eurojust – Den Haag : soort samenwerking op georganiseerde en vrijwillige basis, coördineren bv.
grensoverschrijdende zaken en ondersteunen de nationale parketten
EPPO : Eurojust geeft geen bevelen
Hoe start een strafzaak?
− Aanvankelijk proces-verbaal (iemand brengt het O.M. op de hoogte dat er misschien een
misdrijf is gepleegd)
o Ambtenaren hebben de plicht misdrijven te melden (art. 29)
o Slachtoffer, wilt niet per se dat er een strafzaak van komt!
o Anonieme klacht : politie begint dan ook
2
bv. tussen Turnhout en Hasselt
2
, − Het parket heeft het opportuniteitsbeginsel voor de vervolging : schatten zelf in of ze het
zinvol vinden of niet (6/7 lopen nooit op een strafzaak uit)
o Uitzondering : legaliteit van vervolging = als het parket een zaak heeft, voldoende
bewijs, dan moeten ze vervolgen
Optie 1 : seponering
− = zonder gevolg klasseren, dossier gaat figuurlijk in de schuif => kan er ooit terug uitgehaald
worden
− SV niet ingesteld, strafvordering is nooit op gang
− opportuniteitsbeginsel : het parket mag kiezen
− technisch vs. beleids
o technisch : er is bv. juridisch een probleem (je bent in 1984 misbruikt op school => al
verjaard of er is een rechtvaardigingsgrond of een schulduitsluitingsgrond of niet
weten wie het gedaan heeft)
o beleids : bewust, we hebben andere prioriteiten (bv. tot 130km/h niet vervolge ipv
120) => maar beleidslijnen niet bindend, zijn interne lijnen en jij kan er geen recht uit
halen
− benadeelde persoon informeren :
− motivering : kort
− praetoriaanse probatie (vwdl seponering) => door het parket (niet door de rechter!)
− rechter opportuniteit niet beoordelen
− eerlijk?
Optie 2 : vervolging
− = instellen strafvordering
− ofwel (al dan niet na opsporingsonderzoek) : vorderen Gerechtelijk Onderzoek (VGO), dan zal
men onderzoeks-gerechten passeren
− ofwel rechtstreeks dagvaarden (of oproepen bij proces-verbaal) voor correctionele RB of
politieRB
Bijzondere gevallen : uitzondering
− Uitzondering opportuniteitsbeginsel => vervolging verplicht als
o bevel hiërarchische meerdere (plume serve, parole libre op zitting!)
o positieve injunctie minister van justitie aan procureur-generaal (geen negatieve =>
zeker niet parket verbieden!) – kan parket dwingen strafzaak op gang te brengen3 =>
niet houdbaar op Europees niveau al! ipv af te schaffen (grondwetswijziging voor
nodig) zelfs uitgebreid naar Vlaamse en Waalse ministers binnen hun materie.
o EOM voor EU-fraudezaken géén injunctierecht minister van justitie
Nuancering vrijheid te vervolgen, extra hindernis/drempel :
− Opportuniteitsbeginsel : vervolging ( wel al een opsporingsonderzoek!!) PAS MOGELIJK
(niet verplicht!) NADAT :
o machtiging als doelwit bijzondere status (bv. parlementslid, minister…)
o aangifte (misdrijven in het buitenland gepleegd die toch in BEL kunnen vervolgd
worden)
3
heeft het bv. in de krant gelezen of slachtoffers zijn bij hem geweest
3
, o klachtmisdrijf (geen instelling strafvordering zonder klacht, eens ingesteld heeft
intrekking wel geen belang meer : strafvordering kan doorgaan) : laster en eerroof
Strafrechtelijk beleid (143bis en quater Ger W)
− Ministeriële richtlijnen (na advies College PG’s)
− College PG’s : alle maatregelen voor coherente uitwerking strl beleid
− Raad van PdK’s
− Adviezen
Coördinatie :
− Federaal parket
− Internationale samenwerking
− Dringende maatregelen
20/10/2022
Tegen wie strafvordering instellen?
Dader, mededader, deelnemers
• Onderzoeksfase :
o Verdachte : opsporingsonderzoek door procureur & gerechtelijk onderzoek
▪ Inverdenkinggestelde4 (GO door OR, RRP door OG) => formele daad
(onderzoeksrechter zegt ik denk dat er voldoende is om tegen u te gaan
onderzoeken?)
• Vonnisfase
o Beklaagde voor politieRB & correctionele RB
o Beschuldigde voor HVA
=>Tegen natuurlijke (vanaf bepaalde leeftijd, geen max. leeftijd) en rechtspersonen : 2018 decumul
afgeschaft
=> Onbekende? Wel GO, geen rechtstreekse dagvaarding
=> GEEN SV tegen CAP : civielrechtelijke aansprakelijke partij (bv. werkgever, verzekeraar…5) =
degene die aansprakelijk kan zijn voor degene die veroordeeld wordt
* op basis van burgerlijk recht Art. 1384 OBW bv. aansprakelijk voor dader
* soms aansprakelijk voor betaling geldboete veroordeelde (soms niet alleen opdraaien voor
de schade, maar ook voor de straf (betalen van geldboete = straf))6
=>Kan wel gedwongen worden tussen te komen in strafprocedure door BuPa7 of O.M., niet door
beklaagde
Klassiek : eens strafvordering ingesteld…
4
dus enkel in gerechtelijk onderzoek!!! => strafvordering is dus al op gang
5
chauffeur die vermoeid rondrijdt => zowel werkgever als verzekeraar kunnen betrokken worden
6
bedrijf en werknemer (chauffeur + bedrijf) worden allebei gestraft, dan kan tegen de RP geen
burgerrechtelijke vordering ingesteld worden
7
is keuze van het slachtoffer!! niet verplicht
4
