Religie, zingeving en levensbeschouwing
Opzet
Wat is zingeving?
Wat is de doelstelling?
- Als mensen zijn we meer dan enkel de functie die we bekleden, wij zijn personen en
dus moet een opleiding ook een aspect inhouden van persoonsvorming.
- Opleiding moet in functie staan van het beroepsleven MAAR het is enorm belangrijk
om ook in dat beroepsleven vragen te kunnen beantwoorden op het begrip zingeving
Religie wordt vaak verward of gezien als een soort mislukte wetenschap.
Praktisch
2 opdrachten en 2x per opdracht reageren op ander in discussieforum
Deadline respecteren anders 0/2
Leefwereld, wetenschap en redelijkheid
Edmund Husserl: 1938 was een groot gevaar dat zijn archief vernietigd worden door de
nazies, dit is uit Duitsland gesmokkeld en in Leuven terechtgekomen.
Leefwereld: de wereld waarin wij leven, het heeft bepaalde karakteristieken. Waardoor
worden wij omgeven? Door dingen en mensen, maar die zijn niet gewoon objecten die wij
bestuderen, het voornaamste wat wij doen is betekenis geven. Dus onze leefwereld is
betekenisvol en persoonlijk (personen en een sociaal leven, relaties tussen mensen). Alles
heeft betekenis.
- Wetenschap
o Vertrekt vanuit de leefwereld. Is geworteld in de leefwereld.
o Maar de wetenschap maakt abstractie van de leefwereld, terwijl wij meestal
betrokken zijn, het neemt afstand. Dingen bestuderen aan de hand van
onpersoonlijke wetten…
Anatomie: succesvol wanneer men lijken konden opensnijden. Dit
werd gezien als iets grof, logisch want een dood lichaam is in onze
leefwereld een betekenisvol ding is. Dood, maar vol betekenis, men
moet daar veel eerbied voor hebben. Dit kan enkel in de context van
de wetenschap, daarbuiten is het (moreel) gruwelijk (bv uw buurman
ligt door en ge snijdt het lichaam open uit interesse).
o De betekenisvolle relaties die we normaal hebben worden tijdelijk opgeschort.
o Wetenschap neemt dus afstand van de persoonlijke realiteit, ziet de
persoonlijke regelmatigheden, maar het is onmogelijk om daar te blijven
hangen dus keert het altijd terug naar de leefwereld
- Belangrijke vraag: wat is nu de relatie van de wetenschap en de leefwereld?
o Optie 1: we moeten onze leefwereld meer wetenschappelijk maken
Vb, tinder die werkt volgens algoritmes
1
, o Optie 2: onze leefwereld wordt bepaald door wetten, dynamieken,
gewoontes… Een leefwereld die zijn eigen wetmatigheden heeft.
Er zit dus een zekeren regelheid in onze leefwereld, in de omgang met anderen <->
NIET hetzelfde als wetenschap
Vb: ge komt in jaar zonder vrienden, meest wetenschappelijke is door een
persoonlijkheidsbundel te doen, enquête afleggen… wss uit wetenschappelijk
oogpunt is dit bijzonder rationeel, maar in werkelijkheid hebt ge niet door hoe dat
menselijke relaties werken door op een redelijke manier met mensen om te gaan.
Hier is een spanning tussen redelijkheid en rationaliteit.
De zingevende, cognitieve en manipulatieve interesses van
de mens
Zingevend en cognitief
Zingevende interesse is een zelfstandige interesse los van de cognitieve.
- Stelling 1: heel dikwijls denken wij dat conversaties tussen mensen uitwisselen van
informatie is, maar meeste van onze conversaties zijn anders.
o Vb babbelen met de buurman over het weer, stel als ge gewoon voorbijloopt
en niet praat dan is dat grof omdat je niet de erkenning geeft aan uw
buurman. Maar als je babbelt dan geef je uw buurman de erkenning, ge ziet
hem staan. Het is echter geen inhoudelijke relatie.
- Stelling 2: natuurlijk gaat het ook in onze menselijke relaties, kennis een bepaalde rol
(terugkoppeling redelijkheid en rationaliteit).
o Vb stel dat u op bepaald moment afvraagt of uw partner uw bedriegt. Ge ziet
ze lopen met een collega. De kennis, hoe gaat ge die nu bereiken?
Bijvoorbeeld een privédetective inhuren (efficiënte manier). Als het over
kennis gaat, gaat het veel meer over de vraag of ik het op een passende
manier kom en niet een efficiënte manier waar de wetenschap telkens voor
kiest.
- Stelling 3: maar wat dan met wetenschappelijkheid, wat is de rol van
wetenschappelijkheid in onze leefwereld? Wetenschappelijkheid zijn vaak maar van
relatief belang, want wetenschap heeft heel vaak de pretentie over de realiteit tonen.
o Vb liefde en chemie
Feromonen die men afscheidt en zo wordt men verliefd zegt de
wetenschap, maar hoe belangrijk is dat dan voor de leefwereld? Niet
fundamenteel van belang, meestal glijdt die wetenschap gewoon van
ons af na kennis van te nemen
o Vb Straf
Stelling is; ‘wij weten door wetenschap dat mensen geen vrije wil
hebben, dus als we geen vrije wil hebben zijn we niet verantwoordelijk
voor wat we doen en dus is het belachelijk om te straffen (weg met het
strafrecht’. Dat verlangen om te straffen is belachelijk, want wij
mensen zijn zoals machines dus kunnen we niet bestraft worden. Dat
verlangen om te straffen moet verdwijnen. Iemand die dit beaamt zegt
dus de wetenschap moet onze leefwereld bepalen. We maken in onze
leefwereld een onderscheid tussen personen en niet-personen. Wij
zouden boos zijn als personen ons slaan, maar deze personen zou
zeggen dat we deze reactie niet mogen hebben. Wetenschap heeft
2
, aldus enorm veel verwachtingen die ze niet zal kunnen waarmaken,
want ze zien ons als objecten terwijl terugkeren naar de leefwereld zijn
we personen in relatie tot mekaar. Dat cognitieve inzicht in de
leefwereld is aldus nauwelijks van belang. De illusie zit bij Richard
Dawkins aldus.
Zingevend en manipulatief
- Stelling 1: Vaak gaan we ons gedrag interpreteren vanuit de manipulatieve interesse,
maar eigenlijk klopt dit niet.
o Vb: geluk en erkenning
Heel veel filosofen zeggen dat het doel van het menselijk leven geluk
is. Maar wat is geluk? Een soort doel? Dikwijls wordt gedacht dat geluk
een soort innerlijke ervaring is. Als dat zo zou zijn dan zou de zoektocht
naar geluk idd een van de manipulatieve interesse zijn (geluk zo goed
en efficiënt mogelijk op te merken). Maar prettige ervaringen via een
machine krijgen door elektronen op uw hoofd zijn niet per se de
situaties dat wij ‘geluk’ zouden noemen. Het gaat telkens over
ervaringen buiten u, terwijl geluk eigenlijk is iets doen dat te maken
heeft met iets buiten u, maar bijgevolg ook een beetje controle houdt.
Bv Messi die de wereldbeker wint, geluk is dan het feit dat hij de
wereldbeker ook niet kon winnen, het valt ook deels buiten onze
controle. Wanneer het niet buiten onze controle valt dan is het niet
meer van waarde de term geluk.
o Vb: zoeken naar erkenning en waardering
Al datgene wat uw leven waarde geven zijn noodzakelijk. De interesse
ligt dus in een apart domein buiten het manipulatieve. Anders zouden
we bijvoorbeeld nooit weten wat vriendschap is. De waarde van een
vriendschap heeft te maken met het feit dat het er mss nog niet had
kunnen zijn. Dat het op u afkomt zonder dat ge het wist, dat het geluk
is.
- Stelling 2: focus op manipulatieve interesse kan zingevende dimensie aantasten
o Vb een vriendschappelijke relatie opbouwen maar die persoon is enkel gericht
op het bereiken van uw notities waardoor alles dus een leugen was.
o Op macroniveau, burgerschap, niet enkel op de orde van de manipulatieve
interesse. In een land leven vraagt een zekere toewijding van u als burger en
dat kan ertoe leiden dat mensen willen vechten voor hun land, iets dat zin
geeft aan hun leven.
Vb van Zwitserland, ze hadden daar de vraag waar gaan we ons
kernafval opslaan? Ze dachten we gaan dit vragen aan onze burgers
dus ze doen een enquête. Verbazing, want daar was heel veel steun
toe, burgers dachten vanuit burgerschap om verantwoordelijkheid te
nemen. Financieel gingen ze dit opkrikken door bv 1000 euro aan elk
gezin te geven. Nog een nieuwe enquête met die steun. Gevolg de
steun daarvoor zakt spectaculair. Mensen dachten na vanuit
burgerschap, de zingevende interesse, op moment dat geld geboden
werd komen de mensen terecht in een berekende houding,
manipulatieve houding, waardoor ze bijvoorbeeld dachten de waarde
3
