Informatica voor bedrijfsbeleid
H1: Inleiding
Belang IT:
“Information technology and business are becoming inextricably interwoven. I don’t think anybody
can talk meaningfully about the one without talking about the other.” - Bill Gates
- Elk bedrijf is geconnecteerd met IS: bedrijven/organisaties hebben ze nodig, gebruiken ze… je kan
er niet meer over spreken zonder ook iets te weten over IS’en
- Alles moet leesbaar zijn voor computers
o Je mag niet achterblijven, je moet erin investeren
o “digitaal is de nieuwe norm” het verandert zeer ingrijpend hoe aan bedrijfsvoering
gedaan wordt, je moet mee zijn
Risico’s:
- Niet altijd een happy story: Duur, meerderheid mislukt (bedrijven gaan hierdoor ten onder)
- Afhankelijkheid - wat als IS niet functioneren?
o Maakt je kwetsbaar voor faling van dergelijke systemen bv. apps van Meta gingen down
o Afhankelijk van je waardecreatie = kwetsbaar
Bv. Amazon (systemen plat = er wordt niet meer besteld)
Bv. Tax-on-web (ligt vaak plat wanneer de deadline nadert)
Bv. Tesla (zelfrijdende auto, veel IS’en voor de productie)
Enkele feiten:
- IT belangrijk voor moderne organisaties Heel veel investeringen (kunnen) falen
- Geert Noels: “IT is one of the major forces in our economy”
- 52% van de investeringen hebben betrekking tot IT
- Return on IT versus IT investment paradox:
o Hoge investeringen in IT, zorgen niet altijd voor hogere productiviteit
Investeer niet blindelings, zorg dat investeringen effectief zijn & waarde creëren voor
het bedrijf
Belang van coördinatie/communicatie:
- Veel mensen moeten samenwerken/betrokken worden voor de ontwikkeling
van IS’en bv. stakeholders, klanten, ontwikkelaars …
o Tussen die pionnen moet er gecommuniceerd worden
Loopt vaak mis
o Business/IT alignment: Goede visie rond IS betekent niet dat je een goed IS kan/zal
ontwikkelen
Visie implementatie
Onderscheid taak business & IT
- H. Ford: “sneller paard” sneller vervoer, mensen wisten niet wat mogelijk was en denken in
termen van wat ze al kennen
- Management kan nood en probleem highlighten: ‘traag vervoer’ vereist basiskennis IT
o Precieze implementatie, aanwending technologie ‘auto’ IT experts
Management achterhaalt de nood, invulling is voor technische experts
Business-IT alignment overal ter wereld belangrijkste issue & concern
- Investeren in kennis die die gap gaat dichten
H2: Basisbegrippen
Informatiesystemen (IS):
1
,- Hardware: apparatuur of machines die programma’s kunnen uitvoeren
o Alles wat je kan kapot slaan met een hamer
Kan groot of klein zijn bv. datacenter Google of chip; grafische kaarten
o Moderne IS’en vereisen soms grote hardware-investeringen
- Software: programma's en de algoritmes die ze voorstellen (een programma hoeft geen grafische
weergave te hebben vb. het programma dat je computer opstart of een virus)
o Ook data (alles wat je niet kan kapot kloppen) bv. Word, Android (besturinssystemen),
databases …
o Omzetting van programmeertaal in machinetaal
- Databases: collectie data in een computer systeem georganiseerd voor makkelijke opslag,
toegang en beheer + veiligheid omtrent data
o Bv. Relationele databank
- Communicatie (of netwerken): Verbinden van meerdere computers om te communiceren en data
uit te wisselen
o Bv. Grootste netwerk: internet
- (Soms ook mensen)
Informatietechnologie = de verschillende onderdelen
het systeem zelf,
componenten waaruit
het IS is opgebouwd
Data = alles wat je Informatie = data met nut
kan opslaan data verwerken in een
nuttige vorm
Informatiesysteem: een set van onderling gerelateerde componenten die informatie verzamelen,
verwerken, opslaan en verspreiden om de besluitvorming in een organisatie te ondersteunen,
gebruik makende van informatietechnologie.
o Onze hersenen = krachtigste IS (in een abstracte zin)
o Waarde van data zit hem in het potentieel om getransformeerd te worden door IS tot
informatie
Relevantie IS:
- Informatietechnologie en informatiesystemen zijn dikwijls de belangrijkste tools die
ondernemingen voorhanden hebben om hun operationale en strategische decision making
processen te ondersteunen en zo efficiënter & effectiever te maken
o Om kosten te besparen
o Maar ook om extra inkomsten te verwerven
Bv. Amazon, Google, Facebook, Netflix …
- Zowel grote multinationals kleine tot middelgrote bedrijven gebruiken informatiesystemen om
informatie te bewaren, verwerken en rapporteren en zo processen te ondersteunen.
o Aanwezig in hele maatschappij
o Verandering in verwachtingen van klanten. Mensen verwachten dat IT & IS gebruikt worden
door ondernemingen en overheden om betere, real-time diensten te voorzien
2
, Bv. bpost, NMBS, Bancontact, mensen verwachten online een menu te kunnen zien,
online hulp 24/7 …
Meer voorbeelden impact IS cd-winkel bestaat niet meer door IS
Informatica:
- Informatica is de wetenschap van de informatieverwerking (met computers)
o Informatics information, Cfr. Economics economy
- Wetenschappelijk onderbouwen van zaken als:
o Het programmeren van computers en ontwerp van programmeertalen
o Opslag van informatie
o Algoritmes voor het oplossen van computationele problemen
o De complexiteit en schaalbaarheid van algoritmes zelf
Programmeren: Het maken van een programma, het structureren van instructies zodat een machine
die kan uitvoeren – in een programmeertaal
Het schrijven van een programma:
1. Probleem definiëren
2. Ontwerpen van de oplossing: oplossingsontwerp oplossing is dikwijls een algoritme (H3)
Zoeken naar generale oplossingsmethoden: zelfde problemen op dezelfde manier
oplossen
3. Programmeren: oplossingsontwerp implementeren in een code
4. Testen
Moderne aanpak : iteratief, flexibel, modulair
5. Documenteren EN… Onderhoud stadia lopen door elkaar
H3: Algoritmes
Definitie
Algoritme = een reeks stappen die bepaalt hoe een taak wordt uitgevoerd, hoe tot een oplossing
wordt gekomen
- Stappen: elementaire handelingen
- Hoe een taak wordt uitgevoerd = hoe een doel wordt bereikt vanaf de beginsituatie
Meest fundamentele concept van de informatica
Algoritmes:
- Vaak domeinspecifieke terminologie bv. recept: verhit, fruit, stoven …
- Verder dan terminologie: notatie
o Meerdere manieren om een oplossingsmethode als algoritme neer te schrijven bv.
stappenplan recept met foto’s of symbolen
bv. recept stoofvlees, partituur met muzieknoten, euclidisch algoritme (staartdeling)
Formele definitie binnen de informatica: algoritme
een geordende reeks ondubbelzinnige, uitvoerbare stappen die een eindig proces beschrijven
(toepassingsgebied: wiskunde of computeralgoritmes)
- geordend (partieel):
o Er bestaat een duidelijke volgorde; 1 lange sequentie: in de orde kunnen bepaalde
stappen tegelijkertijd (parallel) uitgevoerd worden bv. d gebeurt altijd na a, b & c
- ondubbelzinnig
o Zo precies mogelijk bv. laat ‘zachtjes’ bakken machine kan niet interpreteren
- uitvoerbaar
o Niet uitvoerbaar bv. maak een lijst met alle natuurlijke getallen, deel getal door nul
- eindig
o bv. Tel elke 10 seconden 1 op bij een basisgetal’ stopconditie nodig!
3
, Een Programma stelt meestal een algoritme voor, is een representatie van een algoritme, in een door
een computer uitvoerbare vorm (resultaat van programmeren)
(informele definitie: ook mogelijks niet-eindigende stappenreeks)
Een Proces is de activiteit waarbij een programma/algoritme wordt uitgevoerd (bv. Kookproces,
computerproces)
Een algoritme 'vangt' intelligentie en laat toe deze over te dragen
“Give a man a fish, and you feed him for a day.
Teach a man to fish, and you feed him for a lifetime.”
- Een oplossingsmethode als antwoord op een probleem (steeds een vaste methode)
→ dit is de essentie van computationeel denken, informatica
o Zorgt ervoor dat je efficiënter kan werken, kan automatiseren, consequent/consistent goede
& snelle oplossingen vinden
Algoritme representaties:
Gezien abstracte aard van algoritmes moeten we een manier vinden om deze concreet weer te geven
o Representaties: een soort taal, afgesproken notatie van hoe we algoritmes efficiënt kunnen
weergeven; voorstellingen van iets
- Algoritme representatie vereist precies gedefinieerde primitieven:
o Bouwstenen waarmee representaties van algoritmes kunnen worden samengesteld
o Precies gedefinieerd:
Ondubbelzinnige instructies: voldoende nauwkeurig en gedetailleerd
Vermijden communicatieproblemen: natuurlijke talen!
Doel van definiëren in de wetenschap
- Primitief bestaat uit twee delen
o Syntax: symbolische representatie bv. ‘lucht’ (5 letters)
o Semantiek: betekenis bv. gas dat overal rondom ons op de wereld aanwezig is
Voorbeeld:
- Origami: het eindigt, het is ondubbelzinnig, het is uitvoerbaar, het is geordend voldoet aan def.
o syntax: visuele afbeeldingen, visuele notatie
o semantiek: de betekenis van wat jij doet met het papier, de handeling
Programmeertaal:
- Een verzameling primitieven + een verzameling regels voor de manier waarop primitieven kunnen
gecombineerd worden (grammatica) = een programmeertaal
o We gebruiken woorden (syntax) die hebben een achterliggende betekenis en de grammatica
geeft weer hoe we die woorden op een betekennisvolle manier achter elkaar kunnen zetten
om te communiceren en zinnen te vormen
- Het uitdrukken van algoritmes op niveau van individuele machine-instructies is inefficiënt (0 & 1)
o Daarom gebruikt men typisch ‘hogere’ primitieven, die elk een meer abstract hulpmiddel zijn
om instructies te programmeren (om makkelijker programma’s te schrijven)
‘higher level’ programmeertalen (bv, Python).
o Level = verwijst naar het abstractieniveau, het abstractieniveau moet bekeken worden vanaf
het allerlaagste niveau van hoe ver staat het van de machinetaal
Hoger niveau abstractie = hoger level programmeertaal = verder weg verwijdert van de
machinetaal hoe meer begrijpbaar voor mensen
Machine code / assembly, weinig abstractie ‘lower level’ programmeertalen
4
