Table of Contents
Les 1: Introductie ............................................................................................................... 4
1. Definitie ..................................................................................................................................4
2. Waarom? ................................................................................................................................4
3. Hoe ziet preventie eruit?.........................................................................................................4
4. Categorisatie ...........................................................................................................................5
4.1 Caplan (1964) ..........................................................................................................................................5
4.2 Cordon (1987) .........................................................................................................................................5
4.3 De Roos en van Dinther (2011) ...............................................................................................................6
4.4 Deklerck en Depuydt (2001) ....................................................................................................................6
5. Belang van onderzoek en theorie ............................................................................................7
6. Theoretisch kader ...................................................................................................................7
6.1 Analyse ....................................................................................................................................................7
6.1.1 Aard van het probleem ....................................................................................................................7
6.1.2 Etiologie van het probleem .............................................................................................................8
6.2 Selecteer..................................................................................................................................................9
6.2.1 Goodness of fit ................................................................................................................................9
6.3 Implementeer........................................................................................................................................11
6.3.1 Welke factoren kunnen de implementatie van de interventie belemmeren of bevorderen? ......12
6.3.2 Opzetten van een implementatiestrategie ...................................................................................14
6.4 Evalueren...............................................................................................................................................16
6.4.1 Effectevaluatie ...............................................................................................................................16
6.4.2 Procesevaluatie .............................................................................................................................16
7. Valkuilen/pitfalls .................................................................................................................. 18
8. Focus op preventie op school en thuis................................................................................... 18
9. Preventielandschap in Vlaanderen ........................................................................................ 19
9.1 Problemen .............................................................................................................................................19
9.2 Organisaties...........................................................................................................................................19
Les 2 en 3: Prevention of substance (ANALYSEREN) .......................................................... 20
1. Stoffen .................................................................................................................................. 20
2. Theoretical framework: Analyseren ...................................................................................... 20
2.1. Aard van het probleem ........................................................................................................................20
2.1.1 Prevalentie.....................................................................................................................................21
2.2 Etiologie.................................................................................................................................................22
2.2.1 Onderzoek over middelenmisbruik ...............................................................................................24
3. Preventie – wat werkt? ........................................................................................................ 25
3.1 Politieke maatregelen (Universeel, level 0)...........................................................................................26
3.2 Mediacampagnes (Universeel, level 0) .................................................................................................26
3.3 Methoden op school (Universeel, Level 1) ............................................................................................27
3.4 Methoden in de thuissituatie (Universeel)............................................................................................27
3.5 Methoden in bredere omgeving (Universeel) .......................................................................................28
3.6 Selectieve preventie (Selectief) .............................................................................................................29
3.7 Geïndiceerde interventies (Indicatie) ....................................................................................................30
3.7.1 Motivationele begeleiding.............................................................................................................30
3.7.2 Persoonlijke (normatieve) feedback..............................................................................................30
3.7.3 Bewustzijn en vaardigheden..........................................................................................................31
1
,Les 4 en 5: Prevention of behavioral problems (SELECTEREN) ........................................... 31
1. Theoretical framework: Analyseren ...................................................................................... 31
1.1 Aard van het probleem .........................................................................................................................31
1.1.1 DSM-5 – Oppositional defiant disorder .........................................................................................32
1.1.2 DSM-5 – Conduct disorder ............................................................................................................32
1.1.3 Prevalentie.....................................................................................................................................33
1.2 Etiologie van het probleem ...................................................................................................................34
....................................................................................................................................................................35
1.3 Preventie – wat werkt? .........................................................................................................................36
1.3.1 Op ouders gerichte methoden ......................................................................................................36
1.3.2 Methoden op school .....................................................................................................................37
1.3.3 Op kinderen gerichte methoden ...................................................................................................38
1.3.4 Op het gezin gerichte interventie ..................................................................................................40
1.3.5 Methoden combineren..................................................................................................................41
2. Theoretical framework: Selectief .......................................................................................... 41
2.1 Voorbeeld selecteren van interventie – achtergrond informatie .........................................................41
2.2 Voorbeeld - TOPspel..............................................................................................................................42
2.2.1 Methode ........................................................................................................................................42
2.3 Voorbeeld TOPspel – Passendheid ........................................................................................................43
2.3.1 Doelgroep ......................................................................................................................................43
2.3.2 Doelen ...........................................................................................................................................43
2.3.3 Veranderingsmodel/change theory...............................................................................................44
2.3.4 Methode ........................................................................................................................................45
2.4 Eindopmerking ......................................................................................................................................47
2.4.1 Organisaties in Vlaanderen............................................................................................................47
Les 6 en 7: Prevention of school absenteeism and early school leaving (IMPLEMENTEREN)
........................................................................................................................................ 47
1. Theoretical framework: Analyseren ...................................................................................... 47
1.1 Aard van het probleem .........................................................................................................................47
1.2 Etiologie van het probleem ...................................................................................................................48
1.2.1 Zelfbepalingtheorie .......................................................................................................................49
1.3 Preventie – Wat werkt?.........................................................................................................................49
1.3.1 Methoden op school .....................................................................................................................50
1.3.2 Politieke maatregelen....................................................................................................................51
2. Theoretical framewrok: Implementeren ............................................................................... 52
2.1 Verschillende raamwerken om remmende en bevorderende factoren te categoriseren ....................52
2.1.1 Kenmerken van de aanbieder........................................................................................................53
2.1.2 Kenmerken van de interventie ......................................................................................................53
2.1.3 Organisatorische kenmerken ........................................................................................................53
2.1.4 Gemeenschapskenmerken ............................................................................................................54
2.1.5 Implementatiestrategie .................................................................................................................54
3. Implementatiestrategie ........................................................................................................ 54
3.1 Voorbeeld van implementatieproblemen .............................................................................................54
3.2 Oefening – Casus ...................................................................................................................................55
3.2.1 Wie is betrokken? ..........................................................................................................................56
3.2.2 Mogelijke implementatiestrategieën ............................................................................................56
3.2.3 Organisaties en informatie ............................................................................................................59
Les 8 en 9: Prevention of internalizing problems (EFFECT EVALUATIE) .............................. 59
1. Theoretical framework: analyseren ....................................................................................... 59
1.1 Aard van het probleem .........................................................................................................................59
1.2 Etiologie van het probleem ...................................................................................................................60
2
, 1.2.1 Depressieve symptomen ...............................................................................................................60
1.2.2 Angstsymptomen ..........................................................................................................................61
1.3 Preventie – Wat werkt? Depressie ........................................................................................................62
1.4 Preventie – Wat werkt? Angst...............................................................................................................62
1.5 Preventie – wat werkt? Depressie en angst ..........................................................................................63
1.5.1 Methoden in de thuisomgeving ....................................................................................................63
1.5.2 Internet-gebaseerde methoden ....................................................................................................63
1.5.3 Methoden op scholen ...................................................................................................................64
2. Theoretical framework: Evaluatie ......................................................................................... 66
2.1 Welke onderzoeksmethoden kunnen worden gebruikt om een interventie te evalueren? .................66
2.1.1 Gerandomiseerde gecontroleerde onderzoek (GGO)/randomized control trial (RCT) .................66
2.1 Effectevaluatie: ‘Boost your mind’ ........................................................................................................67
2.2 Effectevaluatie – effect ladder ..............................................................................................................68
2.2.1 Level 0: Geen bewijs – impliciete effectiviteit ...............................................................................68
2.2.2 Level 1: Beschrijvend niveau van bewijs – Potentiële effectiviteit ................................................68
2.2.3 Level 2: Theoretisch niveau van bewijs – plausibele effectiviteit ..................................................68
2.2.4 Level 3: Indicatief niveau van bewijs – functionele effectiviteit ....................................................69
2.2.5 Causaal niveau van bewijs – doeltreffende effectiviteit................................................................69
2.3 Gespecificeerde preventie ....................................................................................................................70
2.3.1 Hoe werd het effect geëvalueerd? ................................................................................................70
2.4 Gespecificeerde/selectieve preventie ...................................................................................................71
2.4.1 Hoe werd het effect geëvalueerd? ................................................................................................71
2.5 Laatste opmerkingen ............................................................................................................................72
Les 10: Prevention of screen addiction (PROCES EVALUATIE) ............................................ 72
1. Theoretical framework: Analyseren ...................................................................................... 72
1.1 Aard van het probleem .........................................................................................................................72
1.2 Etiologie van het probleem ...................................................................................................................73
1.3 Preventie – Wat werkt?.........................................................................................................................73
2. Theoretical framework: Evaluatie ......................................................................................... 75
Les 11: Prevention of radicalization .................................................................................. 77
1. Theoretical framework: Analyseren ...................................................................................... 77
1.2 Aard van het probleem .........................................................................................................................77
1.2.1 Prevalentie.....................................................................................................................................78
1.3 Etiologie van het probleem ...................................................................................................................78
1.3 Preventie – wat werkt? .........................................................................................................................79
1.3.1 Bounce-programma.......................................................................................................................80
2. Theoretical framework: Selecteren (Goodness of fit) ............................................................ 81
3. Theoretical framework: Implementatie ................................................................................. 81
4. Theoretical framework: Evalueren ........................................................................................ 81
4.1 Effect evaluatie......................................................................................................................................81
4.2 Proces evaluatie ....................................................................................................................................81
Examen ............................................................................................................................ 81
3
,Les 1: Introductie
1. Definitie
*Je zou de belangrijkheid van theorie en onderzoek voor preventie moeten kunnen uitleggen.
"Het voorkomen van een probleem nog voordat het zich voordoet", maar preventie is meer:
- Het uitstellen van het begin van problematisch gedrag, vooral voor degenen die
risico lopen op het probleem. Iemand loopt risico op depressie, maar emotie regulatie strategieen kan die
persoon leren omgaan om niet in de depressie te geraken.
- Verminderen van de impact van problematisch gedrag. ASS krijg je nooit helemaal weg, maar je kan
wel de impact verminderen. Bijvoorbeeld ouders aanleren hoe er mee om te gaan.
- Versterken van kennis, attitudes en gedrag die emotioneel en fysiek welzijn
bevorderen.
- Bevorderen van institutionele, gemeenschaps- en overheidsbeleid dat het fysieke,
sociale en emotionele welzijn van de bredere gemeenschap verder beïnvloedt. Niet
alleen op het individu focussen, maar ook veel verder . Bv: Alcohol mag niet verkocht worden onder 18 jaar.
Er gaat veel meer geld naar het reageren op problemen (97,2%), dan preventief ermee om te
gaan. Meer focus ligt op het behandelen van problemen en heel weinig op preventie.
Het gaat traag, maar meer en meer aandacht wordt gericht naar preventie. Nog altijd blijft
therapie belangrijker
2. Waarom?
*Je zou de belangrijkheid van theorie en onderzoek voor preventie moeten kunnen uitleggen.
Waarom tijd en energie besteden aan preventie?
- Aangetoond als een effectieve manier om psychologische stress te verminderen en
menselijke functies te verbeteren
- Verlaagt de kosten van geestelijke gezondheidszorg
- Vroege en gerichte preventieve interventies kunnen de duur en ernst van
symptomen beperken en het functioneren verbeteren
- Focus op sterke punten en competenties
3. Hoe ziet preventie eruit?
Aan wat voor soort preventie ben je blootgesteld?
Informatie, waarschuwingen, advies en andere preventieve methoden:
- Campagnes, websites, ...
- Politieke acties: bierpreventie, roken, ….
- Technieken, bijvoorbeeld belonen
Preventieprogramma's (interventies)
Meerlagig preventiebeleid, bijvoorbeeld VAD
➔ Preventieve methoden en activiteiten samen met preventieprogramma's/
interventies. Je target verschillende aspecten om probleem te voorkomen.
4
,4. Categorisatie
4.1 Caplan (1964)1
*Je zou in staat moeten zijn om de verschillende soorten interventies uit te leggen en te herkennen (gebaseerd op Caplan, 1964)
Tertiaire: Het probleem is aanwezig. Bijvoorbeeld iemand had een depressie, de
preventie zal zijn om herhaling te voorkomen. Tertiaire preventie richt zich op de
periode nadat een geestelijke gezondheidsstoornis of crisis al heeft
plaatsgevonden. Het doel is op dit moment om de patiënt te helpen bij het
bevorderen van herstel en het voorkomen van verdere complicaties.
Secundair: Er is een probleem maar nog niet in sterke mate, preventie om erger te
voorkomen. Richt zich op de vroege detectie en snelle interventie bij geestelijke
gezondheidsstoornissen. Op dit niveau van preventie heeft een patiënt al een geestelijke
gezondheidsstoornis, en secundaire preventie is gericht op het vroegtijdig detecteren van de
stoornis om snel in te grijpen. De focus ligt op screening.
Primair: Preventie alvorens er een probleem is. Richt zich op het voorkomen van geestelijke
gezondheidsstoornissen in de gemeenschap voordat ze zich voordoen. Dit niveau van
preventie heeft als doel risicofactoren te verminderen en beschermende factoren te
verhogen om te voorkomen dat een geestelijke gezondheidsstoornis in de eerste plaats
optreedt.
2
4.2 Cordon (1987)
*Je zou in staat moeten zijn om de verschillende soorten interventies uit te leggen en te herkennen (gebaseerd op Gordon, 1987)
Officieel goedgekeurd door het instituut voor geneeskunde. Gordon onderscheidt types van
preventie op basis van wie er getarget is. Er zijn 3 categorieën:
Indicated: Preventie op een ernstiger verloop van een probleem
bij mensen die al een probleem hebben.
Selective: Groepen die al enig risico lopen voor het probleem.
Kinderen met ouders die een psychologisch probleem hebben,
dan hebben kinderen risico om dit ook op te lopen. Deze
ouders/kinderen krijgen van preventie.
Universal: Grote populatie. Je geeft bijvoorbeeld een preventie aan héél de school. Sommige
hebben geen probleem, sommige licht, sommige in sterke maten maar iedereen krijgt
dezelfde preventie.
1
Belangrijk om te weten, maar deze gebruiken we niet.
2
Deze zullen we gebruiken in de les
5
,4.3 De Roos en van Dinther (2011)
*Je zou in staat moeten zijn om de verschillende soorten interventies uit te leggen en te herkennen (gebaseerd op De Roos en van Dinther
2011)
1. Groepen of individuele preventie
2. Algemene of specifieke preventie
Focus op welbevinden in het algemeen van mensen, niet
specifiek focus op een probleem of focus op specifiek probleem.
3. Situationele of persoonsgerichte preventie
Sloten aan de deur en licht op straat om inbraken te
voorkomen of preventie op de dieven. Situationeel voorbeeld:
Geen alcohol verkoop rond scholen
4. Indirecte of directe preventie
Eerst ouders skilzz coachen en daarna de emotionele problemen van de kinderen
aanpakken OF direct met de kinderen werken.
4.4 Deklerck en Depuydt (2001)
*Je zou in staat moeten zijn om de verschillende soorten interventies uit te leggen en te herkennen (gebaseerd op Deklerck & Depuydt)
Het maakt onderscheid tussen verschillende preventieve activiteiten binnen multi level
prevention policies.
Preventiebeleid op meerdere niveaus (multi level prevention policies): Opgebouwd door
gebruikt te maken van verschillende preventieve activiteiten op verschillende niveaus.
Beide afbeeldingen komen op hetzelfde neer. Meest gebruikt in scholen.
Level 0 Richt zich op de Wetgeving en regulering + acties om attitudes te
samenleving (politiek, veranderen van mensen, bijvoorbeeld de Belgische
sociaal, cultureel, wet tegen het verspreiden van naaktfoto's van
ecologisch kinderen.
Level 1 Richt zich op de Bevorder een positief schoolklimaat, bijvoorbeeld
schoolorganisatie of door teambuilding, ouderbetrokkenheid, ...
schoolcultuur
Level 2 Algemene preventie Het versterken van mensen, bijvoorbeeld sociale
vaardigheden, veerkracht, empathie vergroten,
omgaan met groepsdruk, ...
Level 3 Specifieke preventie Verminderen van risico, bijvoorbeeld regels en
richtlijnen, leraren leren pesten opsporen, ...
Level 4 Curatieve maatregelen Omgaan met het probleem, bijvoorbeeld een
pestmeldlijn, pesten stoppen, praten met de pestkop
en het slachtoffer, ouders betrekken, ...
6
,Level 1 en 2 = Welzijn verbeteren in het algemeen, omgeving versterken en de mensen
daarbinnen.
Level 3 en 4 = Gefocust op het probleem, risico van probleem verminderen + het handelen
wanneer het probleem zich voordoet.
Antipestbeleid wordt ideaal op deze manier opgesteld. Geïndividualiseerde activiteiten alleen
hebben te weinig effect dus beleid is alles bij elkaar, je richt je op welzijn, sociale
vaardigheden en het verminderen van risico's + protocol volgen wanneer situatie plaatsvindt.
5. Belang van onderzoek en theorie
*Je zou de belangrijkheid van theorie en onderzoek voor preventie moeten kunnen uitleggen.
Om problemen te voorkomen/welzijn te bevorderen zou men zich moeten richten op die
factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van problemen, risico- en beschermende factoren,
met behulp van effectieve methoden (die gebruikt worden om die factoren aan te pakken).
Het weten van de gevolgen van roken is geen risicofactor, want dat weten rokers.
Wat zijn de risico- en beschermende factoren? Welke methoden zijn effectief...?
Kennis komt voort uit onderzoek en theorie over de (wat verandert) risico- en beschermende
factoren van een bepaald probleem.
6. Theoretisch kader
*Je zou de stappen van het theoretisch kader moeten kennen en in staat moeten zijn om ze uit te leggen.
Wat zou je doen als je gevraagd wordt om een preventieprogramma te
vinden en te implementeren voor een specifiek probleem?
Bijvoorbeeld, een school wil gezond seksueel gedrag bevorderen.
6.1 Analyse
Wat is het probleem dat de mensen in de specifieke context willen
voorkomen? Welk aspect van welzijn willen ze bevorderen?
Analyseer de vraag/het probleem/de behoefte...
Beschrijf het gegeven probleem:
- Aard van het probleem
- Etiologie van het probleem
6.1.1 Aard van het probleem
In het echte leven zul je bespreken wat het probleem is met de mensen die hulp zoeken in de
specifieke context. Je zult hen vragen om het probleem te beschrijven. Wat willen ze precies
voorkomen? Bijvoorbeeld, ze zeggen dat ze gezond seksueel gedrag willen bevorderen. Maar
wat betekent gezond seksueel gedrag voor hen? Het gebruik van een condoom? Praten over
seks met hun partner? ... Het promoten van het gebruik van een condoom is niet hetzelfde
als het bevorderen van praten over seks. Krijg een goed idee van waar ze zich op willen
richten.
Het is hier belangrijk om een goede definitie van het probleem te vinden die wordt erkend
door de mensen die hulp zoeken in de context.
7
,Probeer informatie te vinden over de prevalentie van het probleem. Dit geeft informatie
over wie meer risico loopt ten minste deze groepen moeten worden gericht door het
programma.
6.1.2 Etiologie van het probleem
*Je zou in staat moeten zijn om "proximaal vs. distaal", "specifiek vs. niet-specifiek" en "veranderlijke" risico- en beschermende factoren
uit te leggen, ze in casestudies moeten kunnen vinden en voorbeelden moeten kunnen geven.
* Je zou moeten kunnen beoordelen of een interventieprogramma dat gericht is op een probleem dat we niet in de les hebben besproken,
zich richt op goede/bijhorende risico- en beschermende factoren (zie distaal of proximaal, specifiek vs. niet-specifiek en veranderlijk).
Welke risico- en beschermende factoren spelen een rol in de ontwikkeling van het probleem?
Waar vind ik informatie over deze risico- en beschermende factoren? Zoek altijd naar risico-
en beschermende factoren op zowel individueel als op omgevingsniveau.
Waarom moeten we deze informatie kennen? Omdat we om het probleem te voorkomen, de
risico- en beschermende factoren moeten veranderen. Maar niet alle risico- en
beschermende factoren zijn nuttig om op te richten.
Om te weten welke gericht moeten worden, kijken we naar de drie kenmerken van risico- en
beschermende factoren:
1. Is de risico/beschermende factor veranderlijk?
Bijvoorbeeld, cognities, emotionele regulatievaardigheden, sociale vaardigheden, ...
2. Is de risico/beschermende factor specifiek?
Specifieke factor = Een risicofactor die
alleen verband houdt met een specifiek
probleem.
3. Is de risico/beschermende factor proximaal of distaal?
Proximale factor = Presenteert een onmiddellijke kwetsbaarheid. Proximale risicofactoren
werken direct, of bijna direct, om een ziekte of symptoom te veroorzaken. Ze handelen echter
niet alleen of komen niet uit het niets. Bijvoorbeeld, iemand met een solide basis is niet
waarschijnlijk zelfmoord te plegen na een echtscheiding of het verlies van een baan.
Proximale factor à Probleem.
Distale risicofactor = Een risicofactor die een onderliggende kwetsbaarheid vertegenwoordigt
voor een bepaalde aandoening of gebeurtenis. Dit voorspelt niet dat de aandoening of
gebeurtenis zeker zal plaatsvinden of dat het binnenkort zal gebeuren, maar eerder dat een
persoon mogelijk risico loopt op de aandoening op een bepaald moment in de toekomst."
Bijvoorbeeld, genen, lage sociaaleconomische status, ...
Distale factor à Onderliggende kwetsbaarheid Probleem
8
,Welke risico- en beschermende factoren moeten we kiezen om op te richten?
- Altijd risico- en beschermende factoren: je richt je niet alleen op het veranderen van
iets negatiefs, maar je richt je ook op sterke punten.
- Kies altijd factoren op individueel en omgevingsniveau want meer effect als je het
probleem vanuit verschillende niveaus benadert.
- Kies altijd veranderbare factoren.
- Gebruik specifieke factoren als je al je inspanningen wilt richten op de preventie van
een specifiek probleem. Gebruik niet-specifieke factoren als je het risico wilt
verminderen of de bescherming tegen meerdere problemen wilt vergroten.
- Gebruik proximale factoren wanneer je een huidig probleem wilt voorkomen.
Gebruik distale factoren als je problemen later in het leven wilt voorkomen/wilt
verminderen het algemene risico op een bepaald probleem.
6.2 Selecteer
*Je zou de elementen van de "Goodness of Fit" moeten kunnen uitleggen (doelgroep, doel, veranderingsmodel, methode, kern-
elementen, ...).
Het zoeken naar een geschikte methode of interventie om het probleem te voorkomen.
Om te weten welke methode of interventie te kiezen, volgen we twee stappen:
- Goodness of fit: Past de interventie bij de analyse van het probleem?
Doelgroep, Doelen, Veranderingstheorie en Methode.
- Effectiviteit: Hoe effectief is de methode of interventie?
6.2.1 Goodness of fit
Vergelijking maken tussen de interventie en de analyse van het probleem aan de hand van
gedetailleerde informatie over de doelgroep, de doelen, de theoretische achtergrond en de
methode van de gegeven interventie.
1. Is de interventie geschikt voor jouw doelgroep?
Eerst kijk je nauwlettend naar de groep waarin je het probleem wilt voorkomen:
Leeftijd en/of ontwikkelingsfase, geslacht, ras/etniciteit/cultuur en sociaaleconomische
kenmerken
In welke context richt je je op de groep? Bijvoorbeeld, in een klaslokaal, thuis, in een
residentiële setting, naschoolse opvang, ...?
Zijn er andere belangrijke kenmerken waarmee we rekening moeten houden?
Bijvoorbeeld, niveau van bestaande problemen.
Zijn er problemen met de pasvorm? Soms bevat de handleiding van de interventie al
waarschuwingen met betrekking tot bepaalde kenmerken van de doelgroep.
Voor welke leeftijd of ontwikkelingsfase is de interventie ontwikkeld?
Geslacht: Soms zijn interventies alleen ontwikkeld voor meisjes of jongens.
Ras/etniciteit/cultuur: De meeste interventies worden ontwikkeld in de Verenigde Staten.
De cultuur waarin je de interventie wilt implementeren, kan op verschillende aspecten
verschillen van de Amerikaanse cultuur. Kritische de vraag stellen.
Sociaaleconomische groep: Soms vermeldt de handleiding van een interventie expliciet
dat de interventie is gericht op kinderen uit kwetsbare omgevingen.
Tot slot trek je een conclusie met betrekking tot de pasvorm met betrekking tot de doelgroep.
Hier geef je duidelijk aan of je zorgen hebt over de pasvorm op verschillende aspecten.
9
, 2. Komen de doelen van de interventie overeen met de doelen die de mensen die hulp
zoeken willen bereiken?
De informatie van de analyse is hier belangrijk.
Kijk eerst terug naar de definitie van het probleem/welzijn. Bijvoorbeeld, we streven
ernaar de studiemotivatie van adolescenten te bevorderen, gedefinieerd als studeren
voor schoolvakken omdat ze geloven dat het belangrijk is om hun verdere doelen in het
leven te bereiken.
Ten tweede kijk je naar het doel van de interventie.
Tot slot trek je de conclusie of de interventie gericht is op het voorkomen/bevorderen van
jouw doel.
Belangrijke opmerkingen:
- Vaak is de vraag die een organisatie stelt niet gericht op HET VOORKOMEN van een
probleem, maar op het verminderen ervan. De preventieve organisatie moet duidelijk
maken dat hun werk gericht is op preventie om de problemen beter aan te pakken
wanneer ze zich in de toekomst voordoen.
- In sommige gevallen wil je een probleem voorkomen op zeer jonge leeftijd.
Bijvoorbeeld, je wilt drugsgebruik voorkomen bij kleuters. In dat geval bevorder je
beschermende factoren of verminder je risicofactoren van drugsgebruik op deze jonge
leeftijd. (Je richt je aandacht op distale, niet-specifieke risico- en beschermende
factoren).
3. Richt de interventie zich op goede kandidaat risico- en beschermende factoren om
het probleem te voorkomen?
Kijk eerst terug naar welke risico- en beschermende factoren van het probleem goede
kandidaten zijn voor targeting in preventie.
Ten tweede zoek je op: welke risico- en beschermende factoren richt de interventie zich
op om het probleem te voorkomen/welzijn te bevorderen? We noemen dit de
veranderingstheorie van het interventieprobleem.
Tot slot evalueren of de interventie zich richt op goede kandidaten. De interventie moet zich
richten op:
- Factoren die zijn geïdentificeerd als een risico- of beschermende factor door empirisch
onderzoek en/of een ontwikkelingsmodel. Dit is zeker niet altijd het geval!
- Veranderbare factoren.
- Specifieke factoren als je al je inspanningen wilt richten op het voorkomen van een
specifiek probleem. OF niet-specifieke factoren als je het risico wilt verminderen of de
bescherming tegen meerdere problemen wilt vergroten.
- Nabije factoren als je een huidig probleem wilt voorkomen. OF verre factoren als je
problemen op latere leeftijd wilt voorkomen/wilt het algemene risico voor een
bepaald probleem verminderen.
- Risico- en beschermende factoren → je richt je niet alleen op het veranderen van iets
negatiefs, maar je richt je ook op krachten.
- Factoren op individueel en omgevingsniveau → meer effect als je het probleem vanuit
verschillende niveaus aanpakt.
10
