Resume

SAMENVATTING Penologie en Penitentiair Recht 23 -24 (volledig)

9 fois vendu

Cours
Penologie en penitentiair recht

Établissement
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Vak onderwezen door Kristel Beyens, An-Sofie Vanhouche en Lars Breul in het academiejaar 23 - 24. Ik was aanwezig bij elke les, heb gedetailleerde aantekeningen gemaakt en extra opzoekingswerk gedaan wanneer bepaalde onderwerpen niet direct duidelijk waren, zodat zelfs de moeilijkere begrippen ...

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 115 pages

Voir l'exemple

Publié le 25 décembre 2023
Nombre de pages 115
Écrit en 2023/2024
Type Resume

penologie
penitentiair
justitie
rechtbank
gevangenis
gedetineerden
uitvoerende macht
rechterlijke macht
doodstraf
internering
detentie
elektronisch toezicht
straffen
basiswet
wet le jeu
grondwettelijk

MariaBA Membre depuis 3 année 36 documents vendus

2023-2024

Samenvatting: PENOLOGIE EN PENITENTIAIR RECHT

1. WAT IS PENOLOGIE?
● Penologie is wetenschap van bestraffing
● Juridisch begrip straf: Hof van Cassatie heeft dit gedefinieerd:
o “Straf is een leed door de wet bepaald en door de rechterlijke macht opgelegd als
een sanctie wegens een gepleegd misdrijf”
▪ Bewuste toevoeging van leed tov wie een inbreuk pleegt op de
strafrechtelijke norm

● Penologische vragen:
o Welk soort ‘leed’?/ Wanneer/ Voor wie/door wie, moet het altijd negatief zijn?
o Welke straffen? Quid maatregelen?
o Waarom straffen? Welke doelstellingen? Wie straft?
o Hoe en waar worden de straffen uitgevoerd?

1.1 BESTRAFFING ALS COMPLEX GEGEVEN/INSTITUUT
Wij gaan straffen bestuderen als een organisatie/instituut (net zoals het onderwijs een instituut is)
→ waar justitiële actoren beslissingen nemen over complexe zaken

● Verschillende fasen
o Opsporing, vervolging
o Straftoemeting
o Strafuitvoering → hier besteden we dit jaar veel aandacht aan

● Verschillende partijen
o Gestrafte/opgesloten personen
o Straffende / justitiële actoren
o Slachtoffers
o Media –publieke opinie (vb: sven pichal)

1

,2023-2024

1.2 STRAFFEN ALS EEN COMPLEX GEGEVEN
● Penologie is breder dan het louter juridisch ‘straffen’
o ! Sociologische visie: sociale realiteit van het straffen
▪ Bestraffingsinstituten: rechtbank, gevangenis, justitiehuizen, VCET
• Personeel, vervolgde/gestrafte personen, penale cultuur, ruimtelijke
aspecten

o Penaliteit (Garland, 1990)
▪ = Penologie als ‘the study of the social processes of punishment and
penal control, which is to say of the whole complex of laws, ideas and
institutions which regulate criminal conduct’ (Garland)
• Sociale praktijk verwijst naar het hele complex van wetten, de
ideeën en de instituties die het criminele gedrag te reguleren

o Multidisciplinaire benadering van het straffen
▪ Juridisch, sociologisch, criminologisch, historisch

o ! Empirisch onderzoek : nationaal en internationaal

1.3 EMPIRISCH ONDERZOEK
De verschillende vormen:
● Onderzoek in de gevangenis, justitiehuis, rechtbank…
o Kwantitatief (survey)
o Kwalitatief: interviews, observaties, etnografisch onderzoek (‘being there’)
▪ ! Sensorische aspecten van het leven in de straffende instituten

● Ervaringen van justitiabelen, opgesloten personen, personen die werken in de strafinstituten

● Beslissingsprocessen van justitiële actoren
o Dossieranalyse : kwantitatief – kwalitatief
o Interviews
o Innovatieve methoden : foto-voicing, auto-etnografie (= vanuit eigen ervaring
vertrekken -dagboek bijhouden bv)….

1.4 Begrippen
● Penitentiair recht = geheel van juridische normen ivm de behandeling van gedetineerden
o Interne rechtspositie: Basiswet gevangeniswezen, 2005 (rechten van gedetineerden
tijdens detentie)

o Externe rechtspositie : Wet op de externe rechtspositie (wetten van 17 mei 2006 ev)
(regeling van de overgang van binnen naar buiten)
▪ Vb: vroeger uit de gevangenis komen

2

,2023-2024

1.5 Penologie en penitrair recht
● Criminologische benadering
o Gevangenisstraf, doodstraf, internering, terbeschikkingstellling
o Doelstellingen straf en systeem, effectiviteit van het straffen
o Maatschappelijke benadering van het straffen
o Studie van de strafpraktijken en effecten van straf op betrokkenen en omgeving
o Analyse van het penitentiaire beleid → ! Overbevolking
o Inzicht in evolutie van de gevangenispopulatie, gevangeniswezen,
gevangenisarchitectuur
o De gevangenis als machtsinstituut, totaal instituut
o Analyse van dagelijks leven in de gevangenis
o ! Rechten van gedetineerden, controle-organen

1. STRAFFEN: EEN PENOLOGISCHE INTRODUCTIE
1.1 Juridische indeling
1.1.1 BELANGRIJKSTE HOOFDSTRAFFEN IN BELGIË
● Vrijspraak
● Vrijheidsstraf: gevangenisstraf
o Voorlopige hechtenis is GEEN straf, maar bewarende maatregel
o Voordat je bent veroordeeld
o Om maatschappij te beschermen, zodat je tijdens deze periode niks meer kan doen
● Vrijheidsbeperkende straffen : opschorting, uitstel, probatie, werkstraf, elektronisch toezicht,
alcoholslot, verval recht tot sturen, stadionverbod, woonverbod binnen bepaalde zone,
huisverbod…

● Vermogensstraf: geldboete, opdeciemen (X 8) → vermenigvuldigen met 8 , Rechter kan rekening
houden met financiële toestand → €25 wordt €200

● Internering: is juridisch gezien geen straf maar maatregel Politiestraffen, correctionele en
criminele straffen (mensen waarvan men oordeelt dat ze psychiatrische zorg nodig hebben)

3

, 2023-2024

1.1.2 SUBSIDIAIRE OF BIJKOMENDE STRAFFEN
● Soms automatisch verbonden aan straf: Ontzetting uit politieke en burgerlijke rechten
(andere naam: verborgen straffen)
o Als je deze straf krijgt, hangt er dus automatisch ook nog een andere straf aan

● Verbeurdverklaring goederen (goederen bij de feiten)
● Afzetting van titels
● Beroepsverbod
● Bekendmaking uitspraak
● ….

1.1.3 Vervangende straffen (consensuele straf)
● Vervangende straffen
o Gevangenisstraf of geldboete
▪ Probleem van de niet-uitvoering van de vervangende gevangenisstraf (3
dagen tot 6 maanden)
▪ Bv: geldboeten: hangt ervan af of iemand die geldboete betaald of niet

o Vervangend rijverbod

1.2 Toepassing van de straffen
● Geldboete meest opgelegde en meest toegenomen straf (N = 267.273 in 2016)
o Gebrekkige uitvoering: Audit Rekenhof 2007; 2014
o Kamercommissie Justitie 26 februari 2014
▪ Inning: 27% politiestraffen; 14% correct. Straffen
▪ Opdeciemen : X 8.

● Vrijheidsstraf op de tweede plaats
● Daling van uitstel van straf en stijging van opschorting

4

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur MariaBA. Stuvia facilite les paiements au vendeur.