Onderwijs in Relatie tot Samenleving en Cultuur
Auteur 1 – Gert Biesta
1. Meet the author
- Docent natuurkunde, onderwijspedagoog en -filosoof
- https://www-gertbiesta-com.jimdosite.com
- Actief in het VK, Nederland & Luxemburg
- Intrigerend maar teruggetrokken man
- Mees prominente mensen op vlak van opvoeding en onderwijs, ook internationaal
- Twee speerpunten in zijn werk:
o Verbinden theoretische kennis en ervaringskennis in domein van onderwijs en
democratie
- Actief in UK last van standaardisering kritiek want standaardisering dreigt voeling
verliezen met essentie onderwijs kern werk = zoektocht essentie onderwijs
- 4 monografieën redenen waarom hij de vraag tot de essentie van het onderwijs zo
belangrijk vindt , in een tijdperk waar we het taal van het onderwijzen gaan inruilen voor
taal van het leren( zien we aan termen van ’levenslang leren’, ‘leeromgeving’…)
o Beyond learning analyse inruilen taal van onderwijs verdiept in dit werk
o Good education in an age of measurement vraag naar essentie van het
onderwijs is voor hem heel belangrijk in een tijdperk van ???
o The beautiful risk of education ook belangrijk in een tijd waar weinig geduld
is, stelt onderwijs op als een soort zwak proces omdat het een interactie is tussen
de onderwijzer en een kind
o The rediscovery of teaching
, 2. Maatschappelijke context van waaruit Biesta ‘kijkt’
- Kennis-economie en ‘verlangens-economie’ (i.e. kapitalisme)
- Nadruk op individu, individuele verlangs en verantwoordelijkheid
- Samenleving gericht op controle, ook van het onderwijs:
o ‘Taking the risk out of education’: toetsen, uniformiteit, outputfinanciering, etc.,
maar bijv. ook de roep om ‘evidence-based’ onderwijs
o Met als gevolg: ‘de dood van de leraar’
o Menselijk aspect onderwijs gaat verloren
3. Tekstbespreking
(basis) Biesta, G. (2012). Giving teaching back to education: Responding to the
disappearance of the teacher. Phenomenology & Practice, 6(2), 35-49.
(basis – enkel kernbegrippen: kwalificatie, socialisatie en subjectivering, pp. 7-8) Biesta,
G. (2011). Het beeld van de leraar: Over wijsheid en virtuositeit in onderwijs en
onderwijzen. Tijdschrift voor lerarenopleiders, 32(3), 4-11.
Een bezorgdheid over:
o Het verdwijnen van het lesgeven en de figuur van de leraar
o Of meer precies: het verdwijnen van een specifieke opvatting over lesgeven
en de leraar, een opvatting waarin leraar er is om les te geven
De leraar moet terug (kunnen/mogen/durven) les-geven
o Geen poging om het beeld van de autoritaire leraar te herstellen
o Maar een poging om terug te halen wat we ‘ver-leerd’ hebben in het
onderwijs
Deel 1: Het ver-leren van het onderwijs
• Opkomst van de ‘nieuwe taal van het leren’ (‘learnification of education’)
• Verschuiving in het spreken over onderwijs: leraar als coach die leerkansen creëert,
de school als leerplek, leren leren, levenslang leren, etc.
• Het gaat er in het onderwijs niet om dat kinderen/jongeren leren…
•
• Opkomst internet school is niet de enige plek waar men kan leren
• Voor Biesta is leren een menselijk geberuen waar een leerkracht voor nodig is taal
vh leren maakt het moeilijk om die inhoud vast te houden
, “Het gaat er in het onderwijs niet om dat kinderen/jongeren leren. Het gaat er om dat ze
iets leren, dat ze het met een bepaald doel leren en dat ze het van iemand leren.” (p.38,
vertaald)
Onderwijs: inhoud, doel en relatie
Leren: dt-regel leren, leren auto rijden, je beurt afwachten, etc.
Leren ≠ onderwijzen Onderwijzen is een relationele, menselijk kwestie met een
bepaald doel
Deel 2: Teleologie, pragmatiek en oordelen
“… since it is only when we have a sense of what it is we want to achieve through our
educational efforts (telos) … that it becomes possible to make meaningful decisions about
the ‘what’ and the ‘how’ of our educational efforts, that is, decisions about contents and
processes
Onderwijs = teleologisch
Biesta vind dat we niet kunnen oordelen over het middel zonder het doel
Straffen leert kinderen om ongepaste dingen niet te doen
Leert ook dat dwang en machmisbruik gerechtvaardigd is
B vraagt zich niet af of straffen nu werkt of niet, maar is straffen de meest wenselijke
manier om een doel te bereiken
Een conflict tsn het doel dat je wil bereiken en de boodschap die je uitstuurt om dat
doel te bereiken
heel onwaarschijnlijk dat onderwijs maar in 1 richting, 1 doel werkt
multifunctioneel
- 3 domeinen i.v.m. wat we willen bereiken :
1. Kwalificatie: …
2. Socialisatie: …
3. Subjectivering: …
Goed onderwijs is in evenwicht tussen de drie domeinen
“… the one who plays a central role in engaging with the question as to what is educationally
desirable in each concrete situation, both with regard to the aims and with regard to the
‘means’ of education.”
Leraar is niet degene die leren faciliteert, maar iemand die centrale rol speelt in het
beantwoorden van de vraag “wat is er nu wenselijk om te doen?”
, “… any judgement about educational purpose is first and foremost ‘of’ the teacher”
Scripted curriculum = klaargemaakte curricula, leerplannen die heel letterlijk gaan
stripten wat de leerkracht moet zeggen daarmee verliezen we de essentie van het
onderwijs, nl wat de leerkracht wenselijk vindt om te doen
“… the language of learning operates as an ideology, making what really goes on invisible
and inaccessible”
Taal vh leren verbergt dat de leraar eigenlijk heel erg aanwezig is in het proces
Biesta ook heel kritisch t.o.v. Socrates S denkt dat een pedagoog iemand is die
heel veel vragen stelt, i.p.v. de antwoorden te geven B vindt S perfecte
moordenaar : niets gedaan , enkel maar vragen stelt B zegt dat leraar heel
aanwezig is en niet enkel maar wat vragen stelt
Het gaat er in het onderwijs niet om dat we laten groeien wat er al in zit, maar over
dat de leraar wel echt iets binnenbrengt
Deel 3: Les-geven (‘the gift of teaching’)
“In this way teaching can, and in my view should, thus be understood as a gift." “… it is not
within the power of the teacher to give this gift, but depends on the fragile interplay between
the teacher and the student.”
Kwetsbare en onvoorspelbare relatie je kan als leerkracht de gift of teaching
proberen maar kan de ervaring niet forceren leraar en leerling zijn van elkaar
afhankelijk
- ‘Leren van’ impliceert een fundamenteel andere relatie tussen student en leraar dan
‘onderwezen worden door’
Voor beide partijen: onvoorspelbaar, oncontroleerbaar, onafdwingbaar, niet zonder
risico
Leren Leraar = tool
Onderwijzen leraar = iem die leren gaat onderbreken met moeilijke vragen en gaat
doen wat wenselijk is, er wordt iets externs toegevoegd en het us aan het kind om
die ‘gift’ te ontvangen
Deel 4: Weerstand, onderwijs en de (gulden) middenweg
- Onderwijs onderbreekt (‘interruption’) en ‘dringt binnen’ (‘intrusion’)
o Onderbreking = wat dwingt om stil te staan
- Een ontmoeting met iets ‘vreemds’ (en dus: iets extern) dat weerstand (‘resistance’)
biedt
