Resume

Samenvatting Penologie en penitentiair recht

0 fois vendu

Cours
002513

Établissement
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Samenvatting van het vak Penologie en penitentiair recht uit 3BA van academiejaar op de VUB. Deze samenvatting bevat alle PowerPoints uit de les, lesnotities en de verplichte teksten.

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 155 pages

Voir l'exemple

Publié le 31 décembre 2023
Nombre de pages 155
Écrit en 2023/2024
Type Resume

3ba
penologie
penitentiair recht
teksten
samenvatting
penologie en penitentiair recht

bettedetobel Membre depuis 2 année 10 documents vendus

Hoofdstuk 1a: Inleiding

I. Wat is penologie?

- Penologie is de wetenschappelijke studie van de bestraffing van normovertredend gedrag
- Poena in het Grieks = de straf
- Logia in het Grieks = de studie van

- Vroege periode (18e eeuw)
- Pogingen om gevangenissen te reformeren of hun correctieve effectiviteit te vergroten
- J. Howard en J. Bentham
- Dualiteit: humanistische of religieuze hervormers vs. instrumentele hervormers

- Midden 20e eeuw: elke vorm van systematisch onderzoek naar kenmerken van penale systemen

- Juridisch begrip straf door HvC: “ Straf is een leed door de wet bepaald en door de rechterlijke
macht opgelegd als een sanctie wegens een gepleegd misdrijf ”
= Bewuste toevoeging van leed → leed ervaren door dader of leed beoogt door oplegger ervan?

- Kritiek op begrip:
- Niet adequaat volgens veel juristen
- Niet alle sancties hebben doel om leed op te leggen
- Risico dat andere straffen niet als “echte” straffen worden gezien
- Sancties kunnen ook door andere instanties dan een rechtbank worden opgelegd (bv. PdK)

- Penologische vragen → anders dan de juridische benadering
- Welk soort ‘leed’? / Wanneer / Voor wie / door wie
- Welke straffen?
- Waarom straffen? Welke doelstellingen?
- Hoe / waar worden de straffen uitgevoerd?

- Juridisch onderscheid tussen “straf” (TVH) en “maatregel” (OTVH)
→ Belang bij straf van morele afkeuring voor gepleegde misdrijf (cf. film ‘La pendaison’)

- Strafrecht als publiek recht: strafrechtelijke procedure verloopt tussen overheid en verdachte

- Ruimere begrip “sancties”: Door het recht geregelde reacties op onrechtmatig gedrag, voor zover
daardoor de overtreder in zijn belangen wordt getroffen

II. Straffen als complex gegeven / instituut

- Verruiming onderzoeksgebied door invoering concept "penality" door Garland en Young
- Invloed Foucault
- Verwijst naar instituties en actoren, maar ook eco., pol., intellectuele en cult. condities

1

, - Verschillende fasen
- Opsporing en vervolging (er moet eerst een misdrijf plaatsvinden)
- Straftoemeting (strafrechter bepaald welke straf op het misdrijf staat)
- Strafuitvoering (het uitvoeren van de straf)

- Verschillende partijen
- Gestrafte / opgesloten personen
- Straffende / justitiële actoren
- Slachtoffers
- Media –publieke opinie (cf. zaak Sven Pichal, Sanda Dia, Bart de Pauw,...)

- Bestraffing als organisatie/instituut waar mensen beslissingen nemen over complexe zaken

- Penologie gaat breder dan het louter juridisch ‘straffen’ → sociaal-wetenschappelijke benadering

1. Sociologische visie: sociale realiteit van het straffen (niet enkel het juridisch straffen!)
- Interne complexiteit en werking van het systeem
- Belang van culturele elementen
- Relatie tussen de bestraffing en de soc.-eco. en politieke organisatie van de samenleving
- Bestraffingsinstituten: rechtbank, gevangenis, justitiehuizen
- Personeel, gedetineerden, cultuur, ruimtelijke aspecten, effectiviteit van straf,...

2. Penaliteit (Garland): Penologie als de studie van sociale processen van straf en strafrechtelijke
controle, wat verwijst naar de wetten, ideeën en instellingen die crimineel gedrag reguleren

3. Multidisciplinaire benadering van het straffen
- Het begrijpen van “bestraffing” vergt een multidisciplinaire benadering
- Penologie als domein waar verschillende benaderingen elkaar ontmoeten
- Juridisch, sociologisch, criminologisch, historisch,...

4. ! Empirisch onderzoek: nationaal en internationaal
- Belangrijk kenmerk van de penologie is haar empirisch karakter
- Midden 19e eeuw: gevangenisonderzoek

III. Empirisch onderzoek

- Onderzoek in de gevangenis, justitiehuis, rechtbank,...
- Kwantitatief (survey)
- Kwalitatief (interviews, observaties, etnografisch onderzoek (‘being there’)
→ ! Sensorische aspecten van het leven in de straffende instituten

- Ervaringen en justitiabelen, opgesloten personen, personen die werken in de strafinstituten

- Beslissingsprocessen van justitiële actoren
- Dossieranalyse: kwantitatief - kwalitatief
- Interviews: mensen laten uitleggen waarom ze welke beslissingen nemen

- Innovatieve methoden: foto-voicing, auto-etnografie,...
2

,IV. Begrippen

- Penitentiair recht = geheel van juridische normen i.v.m. de behandeling van gedetineerden

- Interne rechtspositie: Basiswet gevangeniswezen, 2005
→ De rechten van gedetineerden tijdens hun detentie

- Externe rechtspositie : Wet op de externe rechtspositie (wetten van 17 mei 2006 ev)
→ De regeling van de overgang van binnen naar buiten (bv. voorwaardelijke IVS)

V. Penologie en penitentiair recht

- Juridische benadering
- Nationale normen: interne en rechtsterne rechtspositie
- Internationale normen: CPT, Prison Rules,...

- Criminologische benadering
- Gevangenisstraf, doodstraf, internering, terbeschikkingstelling
- Doelstellingen straf en systeem, effectiviteit van het straffen
- Maatschappelijke benadering van het straffen
- Studie van de strafpraktijken en effecten van straf op betrokkenen en omgeving
- Analyse van het penitentiaire beleid → ! Overbevolking
- Inzicht in evolutie van de gevangenispopulatie, gevangeniswezen, architectuur
- De gevangenis als machtsinstituut, totaal instituut
→ Analyse van dagelijks leven in de gevangenis
→ ! Rechten van gedetineerden, controleorganen

VI. Kritische penologie

- Leren denken en spreken als een kritische penoloog → dingen in vraag stellen !

- Kritisch penologisch uitgangspunt: “Een penoloog die het heden tracht te begrijpen teneinde te
streven naar een betere en meer rechtvaardige toekomst, die de relaties bestudeert tussen haar
studieobjecten en allerlei soorten ongelijkheden.”

- Kritisch zijn tav straf en gevangenis als instituut
→ machtsaspect, machtsmisbruik, ....
→ totale instituties (Goffman), ...

- Tegenwind bieden tegen ‘taken for granted’ populistische stellingen (“sluit ze maar op”)

- Nadenken over de legitimiteit van de gevangenisstraf → is dit de juiste straf voor deze persoon?

- Lineaire relatie tussen criminaliteit en bestraffing in vraag stellen
→ ! Bredere sociale, politieke en economische factoren die de bestraffing bepalen

3

, Hoofdstuk 1b: Een penologische introductie tot straffen

I. Juridische indeling tot straffen

a. Hoofdstraffen

- Kenmerken:
- Bij de straftoemeting als reactie op een misdrijf
- Terug te vinden in het SWB (ook in bijzondere wetten)
- Ingedeeld naargelang het voorwerp van bestraffing
- Onderscheid naargelang de zwaarte van het misdrijf en de straf
- Worden niet altijd uitgevoerd !

- Vrijheidsstraf: gevangenisstraf

- Vrijheidsbeperkende straffen : opschorting, uitstel, probatie, werkstraf, elektronisch toezicht,
alcoholslot, verval recht tot sturen, stadionverbod, woonverbod binnen bepaalde zone

- Vermogensstraf: geldboete (let op: opdeciemen (x8))
→ Rechter kan rekening houden met financiële toestand (= individualisering van de straf)

- Internering: is juridisch gezien geen straf maar maatregel (zie les 2)

- Politiestraffen, correctionele en criminele straffen

b. Subsidiaire of bijkomende straffen

- Kunnen bij andere straffen gevoegd worden
- Soms automatisch: moet niet door rechter afzonderlijk worden uitgesproken (verborgen straf!)
- Bijvoorbeeld: verbeurdverklaring goederen, afzetting van titels, beroepsverbod

c. Vervangende straffen

- Bij straffen die niet kunnen afgedwongen worden
- Gevangenisstraf of geldboete (bv. werkstraf werd niet uitgevoerd)
- Probleem van de niet-uitvoering van de vervangende gevangenisstraf (3 dagen tot 6 maanden)
- Vervangend rijverbod

II. Toepassing van de straffen: cijfers

- Let op! Cijfers zijn slechts indicatief omwille van de gebrekkige betrouwbaarheid en dark number

1. Geldboete meest opgelegde straf en meest toegenomen straf (N = 267.273 in 2016)
- Gebrekkige uitvoering van de geldboete
- 27% wordt geïnd bij politiestraffen; 14% wordt geïnd bij correctionele straffen
- Opdeciemen x8
4

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur bettedetobel. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

69052 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans

Commencez à vendre!

Resume

Samenvatting Penologie en penitentiair recht

Infos sur le Document

Sujets

École, étude et sujet

Vendeur

Avis reçus

Aperçu du contenu