Resume
Samenvatting arbeidsrecht voor zorgorganisaties
- Cours
- D012569A
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting van de hoorcolleges van arbeidsrecht voor zorgorganisaties.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
ARBEIDSRECHT VOOR ZORGORGANISATIESINTRO
• Leermateriaal
o Ppt, Audio (live), Audio
o Aanbevolen: Synopsis van het Belgisch Arbeidsrecht (Studentenprijs) (Synopsis v/h collecief Belgisch
arbeidsrecht & Synopsis v/h individueel arbeidsrecht)
• Didactische werkvormen
o Ex cathedra
o Evaluatie: Schriftelijk examen, Open vragen (12 p), Gevallenstudie (6 p), Actualiteitsvraag (2)
• Varia:
o Geen assistent (rechtstreeks met de docent), Aanwezigheid = indien niet ernstig zich onthouden a.u.b.
1. INLEIDING
• Sociaal recht =
o Arbeidsrecht = Verplichtingen/afspraken die rusten op WG en WN in hun arbeidsrelaties bv.
individuele arbeidsovereenkomst, collectieve (CAO, tss vakbond en 1 of meer WG’s)
o Socialezekerheidsrecht = aanvullend element naast element arbeidsrecht zelf nl. bijdragen
door WG en WN voor mensen die het eens moeilijk hebben bv. ziekte, werkloosheid
(verzorgingssituatie betaald door bijdragen op arbeid die wordt verricht)
o Welzijnsrecht = mensen moet je goed verzorgen, welzijn op het werk, steeds meer mensen
voelen zich niet goed op de arbeidsgroep door evolutie (bv. ziekte digitalisering)
• Zorgorganisaties
o V.z.w. (Verenigingen zonder winstoogmerk)
o NV (naamloze vennootschap)
§ Commerciële venootschap (winstgevend karakter)
o Publieke sector (!)
§ ßà Private sector zijn bedrijven die beheerd worden door particuliere
ondernemers. In deze sector is winstgevendheid het belangrijkste doel en heerst er
veel concurrentie tss bedrijven
1.1. HISTORIEK
• 1830 – 1886
o Na Franse revolutie: Liberté, égalité, fraternité (Vrijheid, gelijkheid en broederschap )à nefast
afgelopen omdat vrijheid voor WG betekende dat zij maximaal konden beschikken over de mogelijkheid
om zelf de arbeidsomstandigheden/verloning te bepalen voor WN die voor hun werken (slechte
arbeidsomstandigheden: uitgebuite klasse)
o BE werd onafh hard regime tov arbeidsrecht en arbeidsverhoudingen werd verdergezet
o Na onafhankelijkheid BE nog verder tot ontwikkeling gekomen à 2e industriële evolutie heel sterk heeft
ontwikkeld in Belgisch gewest (staalindustrie ontwikkeling, grote fabrieken, vlasindustrie) Doel:
fabriceren grote hoeveelheden
§ Model waarin WN minstens tot 1886: grote ruimte om zelf arbeidsomstandigheden vast te
leggen + iedere dag opnieuw beslissen om mensen al dan niet werk te gaan verschaffen (WN
volledig afhankelijk: uitbuiting )
§ Strafwerkelijk verboden om te staken (men kon niet reageren)
o 19e eeuw: sterven van honger à bom ontploft à grote stakingen met sociale onrusten (doden
gevallen)
• 1886 – 1921
o Wijzigingen in regelgeving: alg enkelvoudig stemrecht voor helft van bevolking enkel voor mannen
1
, o Tot 1893 Cijnskiesrecht: enkel mensen die voldoende inkomsten genereerden mochten gaan stemmen,
gewone arbeiders niet (bleven onderwerpen aan politiek regime)
o 1893: algemeen meervoudig stemrecht (compenseerde nog niet volledig de dominante positie v/d
rijkere klasse)
• 1921 – 1944
o 1921: daadwerkelijk algemeen enkelvoudig stemrecht: 1) iedereen recht op 1 stem, iedere man die
volwassen/meerderjarig is heeft 1 stem 2) voor het eerst wet op verenigingsvrijheid waardoor
vakbonden kunnen opgericht worden à ontwikkeling zet zich verder tss 1921 en 1944 vakbonden
ontwikkelen zich, steeds meer mogelijkheden om met elkaar in gesprek te gaan (WG overleggen met
vakbonden die WN in hun diensten gaan vertegenwoordigen) + tot na WOII (ontwikkeling maatsch
zekerheid, sociale zekerheid)
o Bestraffing stakingsrecht verdwijnt volledig
• > 1944
o 1948: oprichting nationele arbeidsraad
• Niet veel vragen op examen – goed om te weten
• Lectuurtip: wat zoudt gij zonder ’t werkvolk zijn? Jaak Brepoels
1.2. TOEPASSINGSGEBIED RATIONE PERSONAE
• Rechtspraak onderscheid tss:
o Rechtsmacht ratione materiae (welk type zaken mag de rechtbank behandelen)
o Ratione personae (over welke personen mag de rechtbank een uitspraak doen)
o Ratione temporis (mag rechtbank uitspraak doen over zaken die op die datum zijn gebeurd)
• Particuliere sector of publieke sector
• Particuliere sector en publieke sector
o Particulier: meestal katholieke achtergrond, maar sommige door staat opgericht bv. OCMW,
ziekenhuizen, OCMW rusthuizen of universitaire ziekenhuizen
• Beginsel wijze van tewerkstelling:
o Arbeidsovereenkomst bij mensen die in particuliere sector werken
o Publieke sector: geen mogelijkheid tot individuele onderhandeling over
arbeidsomstandigheden
1.2.1. 2BIS: TOEPASSINGSGEBIED RATIONE MATERIAE
• Individueel arbeidsrecht = individuele arbeidsverhouding tss WG en WN, grotendeels geregeerd door
arbeidsovereenkomst (functie, loon, arbeidsduur)
• Collectief arbeidsrecht = arbeidsrecht tss WG’s en vakbonden (versch niveau’s ondernemingsniveau,
niveau van sector – paritair comité 330 gzhzorg: afspraken op toepassing van alle zkh en wzc)
• Arbeidsreglementering: Gaat over verplichtingen arbeidsreglementen, verplichting arbeidsduur
binnen bep. grenzen respecteren, welzijn op het werk. Je kan niet overgaan tot reglementering zonder
je die probeert af te dwingen à reglementering pas functie als je ze kan handhaven
• Sociaal handhavingsrecht: In sociaal strafwetboek: straffen als je arbeidsreglementering (individueel,
CAO’s) niet respecteert bv. Zwartwerk (faciliteren/organiseren)
• Sociaal procesrecht: Als het tot zware discussies komt moet u kunnen procederen: naar rechter
kunnen , sociaal procesrecht: wijze waarop deze procedure moet worden uiteengezet
2
,1.3. INTERNATIONALE RECHTSBRONNEN
• Internationale rechtsbronnen
o VN : Verenigde Naties (Eng: United Nations) : organisatie van 193 landen: met elkaar
samenwerken + zorgen voor meer vrede en veiligheid in de wereld
§ Binnen VN internat. arbeidsorg: sluiten verdragen die gelden voor alle lidstaten
§ Geven basiselementen over collectief overleg, vakbonden moet hebben,
arbeidsomstandigheden: vaak door BE gerespecteerd
§ Vooral rol in andere landen bv. Bangladesh (kinderarbeid, ongezonde
werkomstandigheden)
§ Probleem regelgeving: niet direct toepasbaar (wordt afgesproken tss lidstaten, later
wetgeving maken intern om die verdragen te respecteren bv. Belgische wet)
o ILO : International Labour Organization (Internationale Arbeidsorganisatie) opgericht in 1919
en is sinds 1946 verbonden aan de VN. Doel het bevorderen van sociale rechtvaardigheid
o RvE : Raad van Europa (RvE) : organisatie waarin Europese regeringen afspraken maken voor
jouw rechten
§ Europees sociaal handvest: geen directe werking muv artikel 6.4: recht op collectieve
actie, direct inroepbaar, alle andere niet, moeten worden omgezet door lidstaten
§ = mensenrechtenverdrag opgesteld ikv de RvE
o Oeso : Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, gevestigd in Parijs en
Taak : beleid bevorderen dat bijdraagt aan een verbetering v/d wereldwijde economische en
sociale ontwikkeling
§ OESO: probeert richtlijnen uit te vaardigen, niet binden voor individuen, wel best
sociaal economische weg om te bewandelen
o EU (!!)
§ Veel van regelgeving: directe impact, direct bindend, direct gevolg van wat er in
regelgeving staat, niet zo vrijblijvend t.a.v. andere verdragen + Europees handvest
fundamentele rechten uitgevaardigd (collectief onderhandelen artikel 28)
• Waar komen die bronnen vandaan? Grote basisregels à internationaal niveau
• Het belang van EU-recht: De zaak Defrenne
o bv. gelijk loon voor gelijk werk voor mannen en vrouwen: stewardess niet gelijk betaald door
mannelijke collega’s (Sabena) discriminatoir à BE is hiervoor veroordeeld door Europees Hof
1.4. NATIONALE RECHTSBRONNEN
• De Grondwet
o = hoogste hiërarchie, hoogst mogelijke normen
o Art 23 GW: sociale grondrechten bv. recht op arbeid, sociale zekerheid, menswaardig leven
• De wet (sensu lato = in brede zin)
o bv. Arbeidsreglementen, loonbeschermingswet, arbeidswet
• Rechtspraak
o Of jurisprudentie = proces waarin door een rechter een oordeel wordt gevormd over een
rechtszaak. De rechter spreekt recht door een rechterlijke uitspraak te doen die bindend is
voor de partijen die betrokken zijn bij de rechtszaak
• Rechtsleer
o Juristen oa schrijven over recht, hierdoor beïnvloeden ze rechters/regelgevers à impact op
nieuwe regelgeving en rechtspraak die zich zou kunnen ontwikkelen
o Doel: Continue interactie tss wetgeving toegepast door rechters (rechtspraak) en
commenteren op die rechtspraak à. Rechtsleer
3
, • Andere
o Bv. Verworvenheid (aan geen voorwaarden gekoppeld, gewoon zo) bv. kerstpremie €1000.
zelf aan rechtsvorming doen: zelf afspraken maken in arbeidsovereenkomst + COA’s sluiten
(hebben impact op arbeidsrechtelijke relatie tss WG en WN) à sociale partners gaan zelf met
die afspraken aan de slag en zo nieuwe laag van regelgeving toevoegen aan reeds bestaande
regelgeving
• Eigen rechtsvorming
o Conventioneel recht
o Eigen rechtsvorming van reglementaire aard
• Hiërarchie v/d rechtsbronnen
o Hiërarchie: je gaat altijd omhoog
o Rechtsleer staat onder rechtspraak, rechtspraak staat onder wet, wet staat onder grondwet
en grondwet staat onder internationale rechten,…
o Onder rechtsleer komen CAO’s en daaronder individuele arbeidsovereenkomsten
2. SOCIAAL HANDHAVINGSRECHT
2.1. SCHAALVERGROTING: NIEUWE ARONDISSEMENTEN, NIEUWE RECHTBANKEN
• Nieuwe arondissementen: 27>12
o 10 jaar geleden
schaalvergroting Antwerpen Turnhout
o 1 arbeidsrechtbank per Brugge
OOST-VLAANDEREN ANTWERPEN
provincie: moeilijk owv Gent Mechelen
Veurne
LIMBURG
situatie rond brussel
Dendermonde
WEST-VLAANDEREN LEUVEN Hasselt
Brussel
o In brussel: bijzondere Ieper Oudenaarde
Brussel
Leuven
Tongeren
Kortrijk
arbeidsrechtbank Bruxelles
BRABANT-WALLON
(nederlandstalige en Tournai Nivelles
Liège Eupen
Verviers
franstalige vleugel/rechtbank) HAINAUT Huy
LIÈGE
Mons Namur
+ in Eupen: Duitstalige Charleroi
EUPEN
rechtbank à ipv 10 per NAMUR
Dinant
provincie hebben we er 12 Marche-En-Famenne
LUXEMBOURG
• Nieuwe rechtbanken
o Oost vlaanderen: rechtbank Neufchâteau
e
1 aanleg: 3 afdelingen (gent,
aalst, sint-niklaas Arlon
o West-vlaanderen: rechtbank
1e aanleg: 4 afdelingen
(Brugge, kortrijk, ieper, roeselare)
o Historiek arbeidsrechten: wijken af van traditionele rechtbanken, andere bevoegdheid +
samenstelling naast rechter ook vertegenwoordiger van WG
organisaties (zit naast professionele rechter) en WN
organisaties met zich meebrengt (zit ook vertegenwoordigd
door een rechter) à alle partijen betrokken
o Parket voor arbeidsrechtbanken = arbeidsauditoraat (houden
zich bezig met sociaal strafwetboek): bestaat erin om het
parket/OM zich specifiek met sociaal rechtelijke misdrijven zal
bezighouden bv. zwartwerk
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mariebraet1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
75632 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans