Biologie (BIO)
Boek: Nectar
Niveau: vwo bovenbouw
Hoofdstuk: hoofdstuk 19, sport
Dit is een handige samenvatting over hoofdstuk 19 van het boek Nectar (4de editie). Onderwerpen die in deze samenvatting worden genoemd zijn: hoe spieren en pezen zijn opgebouwd, hoe spieren bewegen, hoe energiep...
Biologie §19.1
Pezen bestaan uit bindweefsel, een weefsel dat andere weefsels aan elkaar koppelt en
organen op hun plaats houdt. Deze functie heeft het bindweefsel dankzij de tussencelstof,
een gelachtig materiaal rond de cellen met veel eiwitten, een soort lijm.
Door skeletspieren samen te trekken, bewegen de botten rond hun draaipunt in de
gewrichten. Je moet veel trainen, zodat de spieren meer kracht kunnen leveren en je een
groter uithoudingsvermogen krijgt. Pezen verbinden de skeletspieren met de botten, banden
verbinden de botten. Bij elke beweging trekken langgerekte vezels in de pezen aan je botten.
De vezels zijn opgebouwd uit het eiwit collageen, gemaakt door peescellen. In de
tussencelstof draaien drie collageenketens (verbonden met H-bruggen) in elkaar tot een
quaternaire structuur. Een groot aantal van deze moleculen vormt een collageenfibril. Veel
collageenfibrillen vormen een collageenvezel, vele vezels maken een collageenbundel.
Door deze structuur kan de pees de kracht van de spier goed doorgeven aan het bot. De
pees kan nauwelijks uitrekken, anders scheurt hij ((deels) van de spier of het bot). De
gedraaide collageenstrengen slaan bij de achillespees veerenergie op.
De cellen van bindweefsel houden contact met elkaar door middel van dunne uitlopers, hierin
bevinden zich connexon-eiwitten. Als de celmembranen van de buur-bindweefselcel wordt
geraakt, ontstaat er door de connexon-eiwitten een kleine opening in beide membranen, een
gap junction. Door dit eiwitkanaal bewegen ionen en kleine moleculen.
Rond elke bundel spiervezels bevindt zich bindweefsel met bloedvaten voor de doorbloeding
van de spier. De spiervezelbundels bevatten langgerekte eiwitfilamenten, de myofibrillen,
hierdoor kunnen de spieren samentrekken.
- Dunne filamenten: opgebouwd uit twee in elkaar gedraaide ketens van het eiwit
actine.
- Dikke filamenten: bestaan uit een groot aantal ketens van het eiwit myosine.
Deze filamenten geven een patroon van lichte en donkere banden (I- en A-banden), hierdoor
ook wel genoemd: dwarsgestreept spierweefsel. In het midden van elke I-band bevindt
zich een membraan, de Z-lijn. Het deel tussen twee Z-lijnen heet een sarcomeer, de kleinste
eenheid van een spiervezel die kan samentrekken (Binas 90C).
Opdrachten om bewegingen uit te voeren gaat via de hersenen. Via het ruggenmerg gaan
impulsen naar de (been)spieren. De axonen van de motorneuronen vertakken en eindigen in
een aantal neuromusculaire synapsen. Hier komt acetylcholine vrij dat de spiervezels
activeert. De bundels myosine en actine schuiven in elkaar waardoor de sarcomeren
verkorten. Doordat een axon zich in een spier naar een aantal spiervezels toe vertakt,
reageren meerdere spiervezels tegelijk op dezelfde impulsen. Je noemt een groep
spiervezels die op de impulsen van één axon reageert een motorische eenheid.
Net als skeletspierweefsel is hartspierweefsel dwarsgestreept. De cellen van dit weefsel
vormen echter geen lange vezels, maar een netwerk van onderling verbonden spiervezels.
Na een impuls trekt de hartspier samen, gap junctions tussen de hartspiercellen zorgen
ervoor dat de spier gecoördineerd samentrekt. Glad spierweefsel komt voor in de wanden
van bloedvaten, bronchiën, maag, darmen, baarmoeder en de blaas. Een streeppatroon
ontbreekt, doordat de myofibrillen minder geordend liggen dan in dwarsgestreepte
spiervezels.
Biologie §19.2
Rond elke bundel myofibrillen van een spiervezel bevindt zich het sarcoplasmatisch
reticulum (SR), een netwerk van membranen (Binas 90C). In de spiervezel bevat het SR
veel Ca2+-ionen. Strak tegen het SR aan liggen dunnen T-buisjes. Ze beginnen bij het
membraan rond de spiervezel, het sarcolemma en dringen tot diep in de spiervezel door. De
T-buisjes zijn gevuld met vloeistof en bevatten veel ionkanalen. Bereikt een impuls via een
motorneuron de neuromusculaire synaps, dan komt acetylcholine vrij. De neurotransmitter
depolariseert het sarcolemma met de T-buisjes, dit brengt de impuls in de spier. De Ca2+-
poorten in het SR gaan open, Ca2+ stroomt de spiervezel in. Door het Ca2+ schuiven de
myosinemoleculen verder tussen de actinemoleculen → lengte van sarcomeren verkort.
Gebeurt dit bij vele spiervezels tegelijk, dan verkort de hele spier. Ca2+-pompen in het
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur bentevandalen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
