Recht en ondernemen
-Hoofdstuk 1: First things first:
-Doelen hoofdstuk 1:
-> Je kan het verschil aangeven tussen een commerciële en niet-commerciële onderneming.
-> Je herkent de belangrijkste kenmerken van een vrij beroep.
-> Je herkent de belangrijkste kenmerken van een onderneming.
-> Je herkent de onderdelen van het maatschappelijk verantwoord ondernemen.
1. Commerciële VS. Niet-commerciële onderneming:
-Ondernemingen zijn personen die een ‘economisch doel’ nastreven, ze leveren goederen of
diensten op een bepaalde markt.
-De personen zijn zelfstandig en betreden de markt op georganiseerde wijze.
-Commerciële ondernemingen zijn op zoek naar winst, denk aan restaurants, fabrieken,
supermarkten,..
-Niet-commerciële ondernemingen zijn de vrije beroepen, denk aan advocaten, notarissen,
architecten. Winst nastreven is hier niet noodzakelijk
1.2 Definitie vrij beroep:
- (definitie van voor 2017) De beoefenaar van een vrij beroep is elk natuurlijk of rechtspersoon die
op intellectuele wijze en onder eigen verantwoordelijkheid een beroepsactiviteit uitoefent die
hoofdzakelijk uit intellectuele prestaties bestaat, voorafgaand de vereiste opleiding gevolgd heeft,
tot permanente vorming is gehouden, onderworpen is aan een bij of krachtens de wet opgericht
tuchtorgaan en geen koopman is in de zin van artikel 1 van het wetboek van Koophandel.
(vetgedrukte zijn de kenmerken)
-> verschilt van land tot land
-> onderhevig aan veranderingen
-> natuurlijk persoon = van vlees en bloed (verantwoordelijk voor failliet/schulden)
-> rechtspersoon = organisatie (aansprakelijk voor eigen ingebrachte vermogen)
-> koopman, 1 van de oudste beroepen ter wereld, weggehaald…
-De beroepsfederatie vrij beroepen (FVB) stelt volgende voorwaarden voorop:
->Dienstverlening via intellectuele prestatie
-> Voorafgaande opleiding en permanente vorming
-> Persoonlijke verantwoordelijkheid
-> Onafhankelijke wijze (ifv. klant, patiënt, algemeen belang…)
-> Deontologie (‘beroepsstatuut’): *Garanderen professionaliteit, kwaliteit en vertrouwensrelatie
*Orde van…
-(definitie van na 2017) Elke onderneming wiens activiteit er hoofdzakelijk in bestaat om, op
onafhankelijke wijze en onder eigen verantwoordelijkheid, intellectuele prestaties te verrichten
waarvoor een voorafgaande opleiding en een permanente vorming is vereist en die onderworpen is
aan een plichtenleer waarvan de naleving door of krachtens een door de wet aangeduide
tuchtrechtelijke instelling kan worden afgedwongen.
,1.3 Nieuw begrip onderneming:
-Vele hervormingen in het vennootschapsrecht
-Het begrip onderneming omvat: *vrije beroepen *de landbouw *de non-profit sector *de profit
sector
-> gevolg: 3 categorieën van ondernemingen
- Categorie 1: Iedere natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent; inclusief
bestuurders en vrije beroepers. (ook eenmanszaak, kunstenaar, handelaar,..)
-> de aard en omvang van de activiteit is niet van belang, maar dat het op een zelfstandige,
regelmatige en continue basis gebeurd wel. Wanneer men een jaarlijkse garageverkoop houdt is men
niet ondernemer.
-> in de mate dat een activiteit in de deeleconomie bestaat uit een netwerk dat vraag en aanbod bij
elkaar brengt om onderbenutte goederen en diensten te ontsluiten en dat hieruit geen inkomen
nagestreefd wordt, zal er niet langer sprake zijn van een beroepsactiviteit, en dus ook niet van een
onderneming.
-Categorie 2: iedere privaatrechtelijke rechtspersoon (nv, bv, coöperaties,…) ook een VZW en
stichtingen.
-> een onderneming: autonome overheidsbedrijven (NMBS, Bpost, Proximus)
-> geen onderneming: publiekrechtelijke rechtspersoon (staat, gemeente) als ze geen
goederen/diensten aanbieden op de markt
-> opgelet bij VZW: onbeperkt activiteiten verrichten ifv. hoofddoel zonder een onderneming te
worden: abdij verkoopt kaas of bier, voetbalploeg (VZW) die wafels verkoopt
-> Privaatrechtelijke rechtspersonen zijn: verenigingen, coöperaties, onderlinge
waarborgmaatschappijen, naamloze vennootschappen (nv), besloten vennootschappen (bv) met
beperkte aansprakelijkheid en stichtingen.
-> Publiekrechtelijke rechtspersonen zijn: de Staat, de provincies, de gemeenten, de waterschappen
en de lichamen waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid is verleend.
-Categorie 3: Iedere andere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid die hun winst uitkeren.
-> bv eenmanszaak, maatschap
-> zijn geen onderneming indien: *geen winstoogmerk is *geen winstuitkering aan leden met
beslissende bevoegdheid
-> Maatschap: zelf je beroep uitoefenen samen met een partner (maten). Zelfstandig ondernemer
zijn samen met een tandarts, architect,…
2. Een plan.. goed begonnen is half gewonnen:
-Ondernemingsplan (hoofdstuk 3)
3. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO):
-In 2015 werden de MVO een verantwoordelijkheid v/e organisatie
-> De doelen zijn duurzaam en ethisch (17 SDG’s)
-> Mensenrechten, milieu,..
-> Doel: armoede, geen honger, kwaliteitsvol onderwijs,..
-> meerwaarde op 3 dimensies: *Economische (profit) *Sociale (people) *Milieu (planet)
-> vrijwillig engagement, proces zonder eindbestemming, op maat van de organisatie, MVO =
onderdeel van de core business, MVO in overleg/dialoog met stakeholders
, -Hoofdstuk 2: Starten als een zelfstandige:
-Doelen hoofdstuk 2:
-> Je kent de basisvoorwaarden om een onderneming te starten..
-> Je herkent de verschillen tussen een éénmanszaak en een vennootschap.
-> Je kan de verschillende vennootschapsvormen van elkaar onderscheiden.
-> Je kent de oprichtingsvoorwaarden en –vereisten om een onderneming op te richten.
-> Je kent de verschillende voorwaarden omtrent de aansprakelijkheid van bestuurders.
-> Je herkent de verschillende voorwaarden omtrent BTW en andere aangiften.
-> Je herkent de correcte regeling omtrent het zoeken/aannemen van werknemers.
1. Kan dat zomaar?:
-Enkele (basis)voorwaarden:
-1: Bekwaam zijn: *18 jaar zijn en handelingsbekwaam *vroeger failliet? Ja, maar ondernemingsRB
kan verbieden bij grove fout (3-10j na faillietverklaring) -> uitzondering: eerherstel
-2: EU-onderdaan zijn of beroepskaart hebben: *Belg, Zwitser of een onderdaan EER (Europese
Economische Ruimte, EU+ Lichtenstein, Noorwegen en Ijsland) *Anders verblijfsvergunning en
beroepskaart *Vrijgestelden: buitenlandse artiesten en vreemdelingen (onbep. duur in
vreemdelingenregister)
-3: Vergunning nodig?: *Ja! *Bv: toelating van FAVV, vergunning dienstencheque-onderneming
1.4 Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds:
-> Dringend doen!
-> Verklaring van aansluiting: *ten vroegste 6 maanden voor opening onderneming, max 1 dag voor.
-> Laattijdig = boete van 500 euro tot 2000 euro (aan RSVZ: Rijksinstituut voor de sociale
zekerheidsbijdragen) -> doel: ziekte-uitkering
-Wanneer niet: *Journalist, perscorrespondent, reeds als werknemer/gepensioneerd
*Mandaat in naam van overheid of vakbond *Mandataris bij vennootschap, onbezoldigd en zelf geen
zelfstandige activiteit uitoefent
-> geen inschrijving -> automatisch bij Nationale hulpkas
-> Een mandaat is een volmacht die u (als mandaatgever) toekent aan een mandaatnemer zodat hij
dezelfde handelingen als u kan verrichten. Vb: persoon krijgt mandaat vanuit VN naar een
conflictgebied sturen
1.4.2 Wat mag dat kosten:
- % maal netto beroepsinkomen van zelfde bijdragejaar (vooraf niet gekend) dus voorschot per
kwartaal + beheersvergoeding voor sociaal verzekeringsfonds (voor haar diensten)
, -Sinds 2018 kunnen starters een lagere bijdrage aanvragen
- 3 Eerste jaren (voorlopige bijdrage:
-> 1: Een forfaitair minimum (381,66 euro per kwartaal)
-> 2: Of een vrijwillig verhoogde bijdrage per kwartaal (inkomen > 7226,46 euro)
-> korting geldt voor 4 opeenvolgende kwartalen
-> vanaf 5de kwartaal valt men terug op het normale minimum van 739,05 Euro
-> doel: definitieve bijdrage berekend, vanaf na 3 jaar een regularisatie van de bijdragen (inkomen
van dat jaar is dus gekend)
-Wanneer kan je als zelfstandige in bijberoep: *1: minstens halftijds als loontrekkende *2: leerkracht
60%, 50% indien niet vast benoemd *3: Op brugpensioen, werkloosheidsuitkering of
ziekte-/arbeidsongeschiktheidsuitkering als loontrekkende
-> opgelet: sociale bijdragen, vanuit bijberoep bouwen geen sociale zekerheidsrechten op
-> uitzondering, wanneer je jaarinkomen > 13847,39 euro wel opbouw via bv: dienstencheques, extra
pensioenbedrag
1.5 Aansluiten bij een ziekenfonds:
-Als je in aanmerking wil komen voor uitkeringen van de ziekte- en invaliditeitsverzekering moet je
aangesloten zijn bij een ziekenfonds naar keuze. Om te kunnen aansluiten moet je een attest van je
sociaalzekerheidsfonds voorleggen dat aantoont dat je in orde bent met de sociale bijdragen
1.6 Een ondernemingsnummer aanvragen:
-> BTW-nummer, uniek, 10 cijfers (opm nodig ook als je niet BTW-plichtig bent)
-> Aanvraag bij kruispuntbank van ondernemingen (KBO), zelf (gratis) of via een ondernemingsloket
(betalen)
-> extra: bij vennootschap: oprichtingsakte via griffie
1.6.2 Het ondernemersloket (8 in totaal):
-> Aanspreekpunt voor ondernemingen, heeft verschillende verplichte administratieve handelingen:
*In orde maken van procedures en formaliteiten *Vergunningsaanvragen *Inschrijving in het KBO
*Onderzoek naar achtergrond (beroepskaart, bekwaamheid,…) *Informatie geven over procedures,…
*Samenstellen van dossiers *…
1.6.3 Activering van het ondernemingsnummer:
-> 1: Zelf naar een BTW-kantoor (gratis)
-> 2: Of via een ondernemingsloket
-> je moet je ondernemingsnummer vermelden op elk document
1.7 Een zichtrekening openen:
- Deze zichtrekening is volledig gescheiden van de privérekening en wordt enkel gebruikt voor de
verrichtingen in verband met de beroepsactiviteiten