Rechten realiseren 2
DEEL 1: DIENSTVERLENING OCMW
Hoofdstuk 1: Maatschappelijke integratie door tewerkstelling en leefloon (RMI-wet)
Afdeling 1: toepassingsgebied
- Wet op bestaansminimum was er voor de RMI-wet
- Nieuwe samenlevingsvormen
- Jongeren bleven langer bij ouders wonen
Bij RMI-wet
Nadruk ligt op maatschappelijke integratie, veel belangrijker dan geld dat je krijgt.
Voorwaarden om leefloon te krijgen
- Leeftijdsvoorwaarde
- Verblijfsvoorwaarde
- Nationaliteitsvoorwaarde
1. Leeftijdsvoorwaarde
- Geen maximumleeftijd in de wet voorzien (je kan tot de dood leefloon krijgen)
- Je moet 18 jaar zijn, meerderjarig zijn
- 3 uitzonderingen
o Gehuwd zijn (mija ontvoogd door huwelijk)
o 1 of meer kinderen ten laste hebben
o Zwanger zijn
Gehuwd zijn (1)
- Vanaf 18 jaar mag je pas trouwen
- Familierechter kan je ontheffing verlenen voor het verbod om te trouwen voor je 18 jaar
Kinderen ten laste (2)
- Moet geen biologisch kind zijn
- Kind moet financieel ten laste zijn
Zwanger zijn (3)
- Bewijzen dat je zwanger bent
- Ze kunnen opnieuw bewijs vragen, herhaling van bewijs
Leefloon = residuaire uitkering
Je moet eerste alle andere mogelijkheden uitputten, proberen. Leefloon is het laatste redmiddel.
2. Verblijfsvoorwaarde
= waar je verblijft
- Werkelijk in België verblijven: gewoonlijk en bestendig in België verblijven, zelfs als je niet
over een woonst of domicilie beschikt (domicilie: ingeschreven zijn in bevolkingsregister)
1
,Wanneer woon je gewoonlijk en bestendig ergens?
1. Als er een zekere duurzaamheid is (het duurt een tijd)
2. Intentie hebben om hier te verblijven, het is de bedoeling om hier te verblijven en je
belangen hier te vestigen
Moet je in een bepaalde gemeente verblijven?
- Nee, dit is geen voorwaarde.
Naar welk OCMW moet je gaan om leefloon aan te vragen?
- OCMW van de gemeente waarin je verblijft.
- In de praktijk komt het er dus wel op neer dat je in een bepaalde gemeente gaat moeten
verblijven.
Hoe bewijs je dat je hier gewoonlijk en bestendig verblijft?
- Met alle rechtsmiddelen
- Op alle mogelijke manieren
- Bijvoorbeeld: met papieren, met een domicilie, huurcontract, getuigen, vermoeden
- Je kan zelfs met een domicilie geweigerd worden, is niet voldoende bewijs
3. Nationaliteitsvoorwaarde
- EU’ers
- Familieleden
- Gezinsleden die hen vergezellen of vervoegen en die een verblijfsrecht van meer dan drie
maanden hebben (behalve EU-werknemers en zelfstandigen)
EU’ers (1)
Alleen de EU’ers met verblijfsrecht van meer dan 3 maanden krijgen leefloon.
Alle EU’ers hebben een onvoorwaardelijk recht om hier te blijven van drie maand.
Drie soorten EU’ers krijgen verblijfsrecht van meer dan 3 maanden
- Economisch actieve EU’er: WN of zelfstandige
- Economische niet-actieve EU’ers (twee voorwaarden)
o Bewijzen dat ze voldoende bestaansmiddelen (geld) hebben
o Recht hebben op de ziekteverzekering
- EU-studenten (zelfde voorwaarden als economische niet-actieve EU’ers)
Wanneer valt verblijfsrecht van drie maanden weg?
Als die persoon een onredelijke last wordt voor België.
Je verliest je verblijfsrecht en krijgt geen leefloon meer.
WN of zelfstandige altijd leefloon
EU’er krijgt eerste drie maanden geen leefloon, enkel WN of zelfstandige.
Werkende mensen mogen niet uitgesloten worden van leefloon.
Familie (2)
- Verblijfsrecht van meer dan 3 maanden, dan leefloon
- Moeten geen EU’ers zijn
- Bijvoorbeeld: jij bent Duitser en je man is Marokkaans, je laat je man afkomen, hij voldoet
aan de nationaliteitsvoorwaarden
2
,Wie mag er afkomen voor de EU’er?
- Je echtgenoot
- De persoon waarmee je een wettelijke samenwoning hebt
- Feitelijke partner
- De ascendenten van EU’er (moeder, grootmoeder)
- Echtgenoot of wettelijke samenwoners van ascendenten
- Descendenten van EU’er (kinderen, kleinkinderen)
o Voorwaarden: minder dan 21 jaar en ten laste
- Echtgenoot en wettelijk samenwonende van descendenten
- Ook andere familie van EU’er
o Voorwaarden: ten laste, vormen deel van gezien, zorg over hebben
Wie mag EU-kind af laten komen?
- Mama en papa
o Voorwaarde: moet hoederecht hebben over kind
Vreemdelingen en ingeschreven in bevolkingsregister (3)
- Vreemdelingen die gemachtigd zijn zich in België te vestigen
- 5 jaar ononderbroken in België verblijven
Staatlozen (4)
- Geen nieuwe nationaliteit gekregen in nieuw land
- Geen enkel land ziet je als onderdaan
- Familierechtbank gaat je erkennen als staatloze
- Je hebt niet meteen recht op leefloon
- Je moet ook nog regelmatig wettig verblijven
- Je moet een procedure starten om een geldig verblijfsrecht te hebben
- Je krijgt op een bepaald moment een verblijfsrecht als staatloze
- Vanaf dan kan je een leefloon krijgen
Erkende vluchtelingen (5)
- Voldoen aan voorwaarden van conventie van Genève
- Ze hebben recht op leefloon
- Kandidaat-vluchtelingen hebben geen recht op leefloon
- Deze kunnen wel een subsidiaire bescherming krijgen, ook een statuut
- Er bestaat een vrees dat ze vervolgd zullen worden, dus ze worden erkend als subsidiair
beschermende en kunnen vanaf dat moment een leefloon krijgen
Voorbeeld: Als jij samen bent met Roberto, kunnen jullie beiden een leefloon aanvragen als je aan
de nationaliteitsvoorwaarden voldoet. Jullie kunnen beiden 4400 krijgen. Als jij een kind hebt kan je
recht hebben op een leefloon van 8800 euro als je aan de nationaliteitsvoorwaarden voldoet en
heeft Roberto geen recht op een leefloon. Hij mag geen leefloon aanvragen.
Subsidiair beschermden (6)
3
, Afdeling 2: Toekenningsvoorwaarden
1. Onderzoek naar de bestaansmiddelen
- Je kan alleen maar leefloon genieten als je niet rijk bent
- Als je onder een bepaalde grens van bestaansmiddelen leeft
- Bestaansmiddelen is niet gelijk aan loon
- Je mag niet over toereikende bestaansmiddelen beschikken
- Je mag ook niet in staat zijn bestaansmiddelen te verwerven door eigen inspanningen
- Als je bepaalde bestaansmiddelen hebt, gaan deze afgetrokken worden van het leefloon
- Bestaansmiddelen kunnen ook onderhoudsgelden, werkloosheidsuitkeringen, pensioen zijn
- Je mag ook niet in staat zijn de bestaansmiddelen te verwerven
Voorbeeld: Hoe kan je in staat zijn om bestaansmiddelen te verwerven?
1. Door te gaan werken
2. Je kan misschien een DOP, werkloosheidsuitkering, ziekteverzekering … krijgen
3. Je hebt een ex waar je onderhoudsgelden van kan krijgen
Stel dat dit er allemaal niet is, wat dan?
Dan kan het OCMW vaststellen dat je al een hele tijd kosten hebt moeten betalen, zonder dat je hulp
hebt gevraagd. Dit wordt verdacht. Je woont bijvoorbeeld in een villa en hebt een hoog verbruik van
water, elektriciteit en je hebt dit altijd kunnen betalen. Dan is er een vermoeden dat je in staat bent
om bestaansmiddelen te verwerven.
Voorbeeld: er was een zaakvoerder die een eigen vennootschap had. Hij was kosteloos
zaakvoerder. Zaakvoerder wil geen kosten doorgeven. Zaak is bij de rechtbank
terechtgekomen. Rechter zegt dat het OCMW gelijk heeft om je het leefloon te weigeren. Je
kiest er zelf voor om onbezoldigd te werken. Je bent perfect in staat om eigen inkomsten te
verwerven.
Voorbeeld: man erft huis van zijn moeder. Vlak voor haar dood heeft ze het huis verhuurd
aan de ex van die man. De ex heeft hier oneindige huur op. Hij zou de woning aan een
normale prijs kunnen verhuren zodat hij bestaansmiddelen kan verwerven. Rechter zegt dat
de huur aan de ex opgezegd moet worden ofwel moet hij het huis verkopen zodat hij
bestaansmiddelen kan hebben.
Voorbeeld: iemand had een erfenis kunnen krijgen, maar moest deze niet hebben. De
erfenis wordt geschonken aan een niet-familielid, de woning ook. Familierechtbank zegt dat
schenking herzien moet worden ofwel moet diegene die de schenking ontvangen heeft een
onderhoudsgeld betalen aan de schenker. Vermoeden dat er met voorbedachten rade
constructies opgezet zijn om ervoor te zorgen dat je geen bestaansmiddelen hebt en dat je
leefloon kunt vragen.
2. Werkbereidheid
- De rechthebbende moet blijk geven van zijn bereidheid tot beroepsarbeid
- Als je leefloon wilt aanvragen, moet je werkbereid zijn, je moet willen gaan werken
- Tenzij: gezondheids- of billijkheidsredenen (dit zijn twee uitzonderingen)
- Persoonlijke werkbereidheid: moet je zelf hebben, onafhankelijk van partner
Wat is werkbereidheid?
- Het moet blijken dat je voldoende inspanning hebt gedaan om jezelf in te schakelen in het
arbeidscircuit, voldoende moeite gedaan om te gaan werken
4
