SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG
Module A: SRV en Preventie
1. Basisprincipes seksueel relationele vorming (SRV)
Het belang v seksuele en relationele vorming binnen het vak SGG
- Geen SRV → SO uit balans?
= Hogere kans op slachtofferschap SGG
= Hogere kans op daderschap SGG
- DUS we starten bij het ‘begin’
1.1. SRV opstarten
Praten met seks met jongeren
- PICKASOLL-regels (zijn afspraken die je in het begin moet maken!)
- Ijsbreker doen (want je hebt goede afspraken gemaakt maar het is nog steeds beetje
awkward → hierdoor kan je ook informatie verzamelen zoals wat de groepsdynamiek is)
1
, SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG
• Seksalfabet (zo snel mogelijk sekswoorden vinden voor elke letter van het alfabet en
dit timen)
- Aanvoeler: om te weten welke groep je voor je hebt, geeft je info over de attitudes die er zijn
in jouw groep rond een bepaald thema (voelt veiliger aan voor jou als begeleider)
• Blinde vragenronde: stellingen zeggen en dan vragen om vuist op de tafel te leggen
en ogen te sluiten. Als je akkoord bent moet je u duim omhoog doen, als je niet
akkoord bent doe je niks en als je niet wil antwoorden draai je je vuist. Zo is het ook
geheim.
1.2. SRV: wat is dat?
Mijn eigen “seksuele opvoeding”: wat leerde je over seksualiteit?
Seksuele en relationele vorming: basisprincipes
- Waar en door wie?
• Waar: Educatieve en minder educatieve websites, social media, thuis, school, tv, netflix,
jeugdbeweging, …
• Wie: Ouders, leeftijdsgenoten, porno, leerkrachten, hulpverleners, intermediairs,
huisarts, ...
• Volgens WHO: SRV = een wisselwerking tss …
➢ Formele SRV (via ouders, vrienden, sociale media,… op een niet georganiseerd
manier leren over seksualiteit)
Bijv. SRV op school, SRV in voorziening rond weerbaarheid
➢ Informele SRV (specifieke en specialistische info overbrengen in een meer
georganiseerde context)
Bijv. een gesprek met je ouders over de transitie van Kaat in thuis, leren over
gender door je begeleider te observeren
• Jongeren richten zich minder en minder voor deze info tot ouders etc en meer op
internet → hierdoor w jouw rol, als HV, hier belangrijker in!!
• SRV in de schoolcontext → hot topic
Vb. Brandstichting in 4 scholen Charlerloi door een nieuw decreet rond seksuele
opvoeding ‘Evras’ (seksuele opvoeding)
Vb. Vlaanderen: heel minimale eindtermen gemaakt voor scholen waardoor er heel
weinig tijd is om seksuele opvoeding in het leerplan te zetten (de school mag eigenlijk
wat kiezen of het aan bod komt of niet)
Vb. Verenigde Staten: in heel wat staten zijn er leerkrachten die geen lessen mogen
geven over seksuele geaardheid en genderidentiteit (w ervoor ontslaan)
Wat moet je leren?
- Globaal perspectief (WHO, UNESCO, IPPF leveren input voor het Vlaams Beleid)
• SRV = het leren over de cognitieve, emotionele, sociale, interactieve en fysieke
aspecten van seksualiteit
• Seksualiteit = “Een centraal aspect van het mens-zijn gedurende het hele leven. Het
omvat sekse, gender-identiteiten, rollen, seksuele geaardheid en voorkeuren, erotiek,
plezier, intimiteit en voortplanting.
Seksualiteit wordt ervaren en geuit in gevoelens, gedachten, opvattingen, fantasieën,
verlangens, attitudes, gedrag, handelingen, rollen en relaties. Hoewel seksualiteit al
deze dimensies kan omvatten, worden deze niet altijd ervaren of geuit.
2
, SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG
Seksualiteit wordt beïnvloed door een interactief en dynamisch proces van
biologische, psychologische, sociale, economische, politieke, culturele, ethische,
wettelijke, historische, religieuze en spirituele factoren (WHO, 2010)”
• Globale types SRV
1. Abstinence only (type 1)
▪ Perspectief: onthouding van geslachtsgemeenschap voor het huwelijk
2. Comprehensive sexuality education (type 2)
▪ Perspectief: onthouding en risicovermijding (door onthouding als optie
naast anticonceptie en safe sex practices te plaatsen).
▪ Seks is gevaarlijk dus wacht best zo lang mogelijk want anders w je
zwanger,..
3. Holistic sexuality education (type 3)
▪ Perspectief: seksuele groei en ontwikkeling van individuen
▪ Seks is leuk, als je wil exploreren doe het veilig en als je het leuk wil
houden moet je maken dat je geen soa’s krijgt etc
- Lokaal (Vlaams) perspectief
• Beleidsmakers en bronnen:
➢ Vlaanderen subsidieert Sensoa
Vlaanderen bepaalt beleid in jeugdhulp en onderwijs m.b.t. SRV
• Vlaams perspectief = holistisch (type 3)
➢ Visie overbrengen aan jongeren dat..
▪ Seks is deel van het leven
▪ Seks ‘moet’ fijn zijn
▪ Seks niet om bang voor te zijn
▪ Seks is niet om je voor te schamen.
➢ Dit leidt tot de beste resultaten voor preventie van soa en ongewenste
zwangerschap + hogere weerbaarheid van jongeren
➢ Waarom? Als je hen leert dat seks leuk is, gaan ze het sneller herkennen wanneer
het niet leuk is (en anders komt het over alsof het iets is dat hoort bij het leven en
eigenlijk w verwacht) + als je praat over de risico’s en de gevaren, gaat iemand die
bv een soa krijgt, er niet over durven spreken (zorgt voor schaamte)
• Praktijk v seksuele en relationele vorming
➢ KAVES = 5 domeinen (zegt dat SRV niet enkel kennis overbrengen maar ook
attitudes etc aanleren)
▪ Kennis
▪ Attitudes: opvattingen, overtuigingen, visies
▪ Vaardigheden: techniek kunnen toepassen,…
▪ Emoties (omgaan met): gevoelens, emoties of emotionele
ervaringen
▪ Steun (vinden): alle bronnen, mensen, procedures enz. die je kunnen
helpen in een situatie
Wanneer krijg je het best SRV?
- WHO: De seksuele ontwikkeling start vanaf de geboorte en is een levenslang proces
- Leeftijdsadequaat?
• SRV moet aangepast zijn aan ontwikkelingsfase en gegeven worden in ELKE
ontwikkelingsfase
3
, SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG
• Matrix SRV: Thema’s SRV per leeftijd (zegt wat het meest geschikt moment is om
bepaalde thema’s te bespreken per leeftijd)
➢ Lichaam en ontwikkeling
➢ Vruchtbaarheid en voortplanting
➢ Seksualiteit in brede zin
➢ Emoties
➢ Relaties en leefstijl
➢ Sociale en culturele invloeden
➢ Seksuele gezondheid en welzijn
➢ Seksuele rechten* en wetgeving
➢ Vb. Bepaalde dingen die je moet geven bij 15 jaar of ouder (onthoudt dit is
puur theoretisch he!!)
1.3. SRV: hoe begin je aan de voorbereiding?
Oefening: werk een SRV uit voor een casus Maxime
- Hoe ga je stapsgewijs te werk?
1. Bepaal je doelstelling: Eerst gesprek over waarom hij dat doet en dit privé, wat wil je
bereiken? Waarom doet ie dat?
• Je kan in de casus van Maxime niet veroordelen want hij is meerderjarig dus hij
mag doen wat hij wil maar wel kijken of hij weet hoe dat is om harddrugs te
nemen en ondertussen seks te hebben met meerderen en anderen te willen
overtuigen etc
2. Zoek op in de matrix: wat mag het niveau zijn?
3. Zoek wetenschappelijke informatie: meer leren over het fenomeen (enkel van
expertisecentra!! Want er zijn veel flair achtige bronnen)
4. Veilig klimaat met pickasoll
5. Ijsbrekers
6. Aanvoelers
4
