INLEIDING BESTUURSRECHT
INLEIDING
- HB p. 1-68
BEGRIP
Privaatrecht vs. Publiekrecht
- Privaatrecht:
o Rechtsregels die de verhouding tussen particulieren/private personen regelen
o Regelt relatie tussen privaatrechtelijke RP
o Bv. contractenrecht, personen- en familierecht, , vennootschapsrecht, handelsrecht, erfrecht,…
- Publiekrecht:
o Regels die optreden van OV en de verhoudingen tussen OV en burgers beheersen
o Regels die OV moet volgen ten aanzien van andere OV en burgers
o Bv. grondwettelijk recht, fiscaal recht, strafrecht, bestuursrecht
Bestuursrecht
- Organieke benadering = recht dat het handelen regelt van de staatsorganen die tot de UM behoren
o Welke zijn die “organen” die tot de UM behoren? GW kent alleen Koning en ministers
Vb. “Brussels Gewest onderzoekt of het SUV’s uit de stad kan weren”
Vb. “Demir legt eigenhandig stikstofplan op: …” – Ministeriële instructie stikstof
Vb. “Komst luxegolfterrein dreigt polder te verzilten”
Vb. “De Moor laat geen alleenstaande mannen meer toe in asielopvang”
o Ook organen = gemeenten, ministers van regeringen, staatssecretarissen, BHG…
MAAR: Wat met andere “organen”?
- Vlaamse administratie
o Departementen
Voor elk beleidsdomein verschillende departementen (ambtenaren)
Bv. Onderwijs & Vorming, Landbouw & Visserij, Zorg, Omgeving, Mobiliteit & OW
o Intern verzelfstandigde agentschappen (IVA) zonder RP
Zonder RP: kunnen niet zelf ter verantwoording geroepen worden, de RP daarboven wel
Vb. bij agentschap natuur en bos is dat Vlaams Gewest
Vb. beroep tg minister Weyts Vlaamse Gemeenschap
afhankelijk v gemeenschaps-/gewestbevoegdheid
Ook departementen / bevoegde minister hebben geen RP
Bv. Agentschap voor Natuur en Bos
o Intern verzelfstandigde agentschappen (IVA) met RP
Wel RP: zelf aansprakelijk (niet gewesten / gemeenschappen)
Bv. OVAM
o Publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigde agentschappen (EVA)
= beroep op vennootschapsrecht NV van publiek recht
Zaken van privaatrecht overbrengen naar publiekrecht met nodige aanpassingen
Beheersovereenkomsten, RvB, goedkeurings-, algemeen -, vernietigingstoezicht
OV-opdracht uitvoeren: vermoeden van gefoefeld door commissaris RvB (schrijven in
functie v bepaalde onderneming)
Bv. VDAB, De Lijn
1
, o Privaatrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigde agentschappen (EVA)
= beroep doen op vennootschapsrecht NV
Geen RH waardoor derden gebonden worden : geen beroep mogelijk bij RvS
Dus ook geen administratieve rechtshandeling
Bv. KMSK Antwerpen, FWO Vlaanderen
MAAR: Wat met “gedecentraliseerde besturen”?
- = gemeenten en provincies vallen onder bestuursrecht
- Auteur van beslissingen vecht je aan, niet begunstigden van beslissing (dus RP stad / gemeente)
- Lokale besturen
o Organisatie en werking van lokaal bestuur = bestuursrecht
o Vb. Van Langenhove mag spreken op IJzerwake, maar verbod op dubieuze Kameraadschapsavond
o Vb. Vergunning pop-up zomerbar aan de Affligemdreef te Aalst opnieuw geschorst
o Vb. Stad Brussel verbiedt Vlaams Belang-betoging
- “toezichthoudende overheid”
o BS 21 augustus 2023
Bij besluit van de gouverneur van de provincie West-Vlaanderen van 10 maart 2023 wordt het
besluit van de gemeenteraad van Bredene van 19 december 2022 houdende de vaststelling van
het belastingreglement op de aanvragen tot omgevingsvergunning voor de aanslagjaren 2023-
2025, gedeeltelijk vernietigd.
Bij besluit van de gouverneur van de provincie Oost-Vlaanderen van 23 maart 2023 wordt het
besluit van de gemeenteraad van Gent van 20 december 2022 inzake de goedkeuring van het
retributiereglement "retributie voor preventief bouwtoezicht", vernietigd.
MAAR: Wat met “wetgevende macht” en “rechterlijke macht”?
- Wanneer organen van de WM en RM taak van bestuur of uitvoering uitoefenen, handelen = bestuursrecht
- Soms neemt WM ook beslissingen die onderhevig zijn aan bestuursrecht
o Gecoördineerde wetten op Kamer: organen afhankelijk van WM (ombudsman, Rekenhof, …)
onderhevig aan bestuursrecht als ze beslissingen nemen m.b.t. hun personeelsleden
- Vb. Prins Laurent deel van dotatie afgenomen door Kamer Volksvertegenwoordigers door gepleegde
feiten, Laurent procedure bij RvS aanhangig gemaakt (verloren)
o RvS: gaat om administratieve rechtshandeling van Kamer v Volksvertegenwoordigers
- Bv. personeelsaangelegenheden, overheidsopdrachten, …
Verschillende relaties binnen BR
- Bestuur neemt beslissing, X gaat in beroep tegen die beslissing
- Bestuur – burger
- Bestuur – bestuur
o Vb. gemeente neemt beslissing vrachtverkeer te weren in bebouwde kom, rijden om via naburige
gemeente die daartegen op komt (rechterlijke sanctie)
- Bestuur – personeelslid
o Gaande over: benoemingen, bevorderingen, tucht, negatieve evaluaties
- Telkens wettigheidstoezicht door de (bestuurs)rechter
2
,INDELING
Algemeen bestuursrecht
- Bevat regels en principes die op het gehele BR van toepassing zijn
- Aanvullende werking in het bijzonder BR
o Vaak transponeerbaar naar bijzonder bestuursrecht (want niet zo gedetailleerd)
- Vb. beginselen van behoorlijk bestuur
Bijzonder bestuursrecht
- Regels die specifieke sectoren van het BR aangaan en die alleen daar gelden
- Niet transponeerbaar naar algemeen bestuursrecht
- Vb. onderwijsrecht bezwaar tegen advies klassenraad binnen bepaalde dagen bij specifieke instantie
- Andere vb.: vreemdelingenrecht, omgevingsrecht, overheidsopdrachtenrecht, …
Andere indelingen
- Bestuurlijk organisatierecht
o Gaande over bestuurlijke organisatie, organigram van bestuursrecht
o Welke besturen zijn er?
o Welke organen zijn er in deze besturen?
o Welke regels moeten we toepassen?
- Materieel bestuursrecht
o Puur inhoudelijke regels van bestuursrecht specifiek per type
o Ten aanzien van tuchtregeling: voor tuchtfeiten kan men tuchtstraffen opgelegd krijgen
Heel vage omschrijving feiten waar veel kan onder vallen
Wel nauwkeurige omschrijving van tuchtstraffen (oplijsting)
o Politie kan strafrechtelijk en tuchtrechtelijk gesanctioneerd worden: voorbeeldfunctie
Ieder inbreuk op vertrouwen met burger onmiddellijk sanctioneren
o Vb. politie komt vaak naar RvS met bezwaar tg tuchtbeslissingen
- Procedureel bestuursrecht
o OV moet procedures naleven om tot bepaalde eindbeslissing te komen
o Vb. men moet beide rechtspartijen horen (beginsel van hoorplicht)
o Vb. termijnen van beroep tegen B-/ C-attesten
o Formeel motiveringswet: in tuchtbeslissingen moeten motieven opgenomen worden
Vb. bij ontslag duidelijk maken wat reden is van ontslag
o Georganiseerd beroep: nog steeds in fase van administratieve rechtshandelingen
Geen rechterlijke uitspraken regels inzake dat beroep = procedureel bestuursrecht
- Bestuursprocesrecht
o Niet op niveau administratieve, wel op niveau van bestuursrechter
o Regels verband omtrent bij welke rechter en hoe je daar terecht kan
3
, KENMERKEN
Uitzonderingsrecht
1) wegens prerogatieven van de overheid
- Administratieve rechtshandeling: op eenzijdige wijze creëert bestuur rechtsgevolgen; rechtshandeling
heeft bindende kracht; individueel of reglementair
o Eenzijdig: geen inspraak van andere partij vereist
o Rechtsgevolgen met bindende kracht
o Individueel: weten tot wie rechtshandeling zich specifiek richt
o Reglementair: richt zich tot onbepaald aantal rechtsindividuen
- EU afspraken: procedure bij uiterst dringende noodzakelijkheid bij gunningsbeslissingen, pas na uitspraak
beroep contract sluiten niet in knoop te raken met leer van afsplitsbare rechtshandeling (anders nadien
enkel schadevergoedingen vragen)
o OV-opdrachten betrekking op werken, diensten en leveringen
Vb. werken op de weg
Vb. leveringen mondmaskers, kopieermachines, nieuw uniform politie
Vb. diensten: UGent onderhoudscontract voor kopieermachines
o OV moet algemeen belang in acht nemen: via specifieke regels voor beslissen OV-opdrachten
Best mogelijke resultaat voor zo laag mogelijke prijs
Zij die kandideren: belang om zo hoog mogelijke prijs te bekomen (winst)
Naar aanloop eind beslissing: rekening houden met spelregels
(1) alle inschrijvers / kandidaten op gelijke wijze behandelen
o Alle potentiële kandidaten beschikken allemaal over dezelfde info: Wat
wil OV? Waaraan moeten wij beantwoorden? in bestek vereisten
opnemen
o In bestek gunningscriteria: verwachtingen en kwaliteitseisen
o In bestek selectiecriteria: toegespitst op wie zich kandidaat stellen
(2) Omschrijving wensen mogen niet toegespitst worden op één bepaalde
aannemer / leverancier
o Gelijkaardige en gelijkwaardige alternatieven
o Vb. Vergunning, erkenning, machtiging, onteigening, intrekking / opheffing van eerdere erkenning
o Vb. B-attest, met clausulering
o Vb. Beslissing van deliberatiecommissie dienst Rekrutering en Selectie van de federale politie
waarbij XXXX ongeschikt wordt verklaard voor de functie van inspecteur
o Vb. Gunning OHO “herontwikkeling Moermanparking: wegen en groenwerken Moermanpark”
o Vb. Gunning OHO voor renovatie v renbaan en historische omheining v renbaan te Bosvoorde
o Vb. Boete van De Lijn wegens parkeren op minder dan 15 meter van een halte
o Vb. Bestuurlijke maatregel van het Agentschap Natuur & Bos (verwijdering fietsenstalling)
o Vb. Beslissing Dierenwelzijn (departement OMG) om 2 katten definitief aan asiel te geven
o Vb. Schorsing van een vergunning voor het uitbaten van een kinderopvang te Eeklo
o Vb. Beslissing examencommissie toelatingsexamen arts-tandarts-dierenarts
o Vb. Beslissing administrateur-generaal v Vlaamse Belastingdienst waarbij aan de hoedanigheid
van ambtenaar van XXXX een einde wordt gemaakt
o Vb. Intrekking door FOD BiZa van de identificatiekaart voor bewakingsagent van XXXX
o Vb. Beslissing v commissie van beroep voor geschiktheid v personeel v politiediensten, waarbij
XXXX tijdelijk (voor 24 maanden) ongeschikt wordt verklaard
o Vb. Beslissing van het CBS van de stad Mechelen om geen convenant af te leveren aan XXXX voor
de uitbating van een kansspelinrichting klasse IV
4
