Leerdoelen (mogelijke examenvragen) uitgewerkt met antwoord

Leg uit waarom het moeilijk is een ethische keuze te maken

Réponse: Ethische problemen complex en moeilijk te begrijpen: - Stelt ons voor moeilijke keuzes: vaak afweging tussen verschillende tegenstrijdige doelen en verplichtingen - Minimaliseer schade en zoek naar win-win scenario’s - Onzekerheid: onvolledige info, onzekere reacties anderen, moeilijke inschatting gevolgen

Leg uit wat een ethische beslissing is

Réponse: Een beslissing die voorbijgaat aan het eigenbelang en samenwerkt tot een ethische beslissing die voor iedereen goed is

Herken waarom het moeilijk is een ethische beslissing te maken – iemand kan schade ondervinden

Réponse: Ethische dilemma’s: alle alternatieven hebben ongewenste aspecten Problemen vaak moeilijk te begrijpen: het juiste doen is niet evident → beperkte info over situatie en gevolgen, niet altijd goede opties, onzekerheid

Leg uit waarom moet intuïtie aangevuld worden met logica, wanneer je een ethische beslissing neemt

Réponse: We nemen ethische beslissingen vaak snel, semi-automatisch en onbewust maar dit is enkel betrouwbaar wanneer het om gekende problemen gaat → reflectie helpt ons betere beslissingen te nemen, zeker bij complexe situaties

Leg uit hoe het weight-of-reasons framework helpt de oorzaak aan te pakken van problemen en niet enkel zorgt voor snelle oplossingen

Réponse: Gaat impulsief denken tegen door te reflecteren over voor- en nadelen, het issue en de feiten goed te begrijpen Er wordt op zoek gegaan naar de root causes (basisproblemen)

Pas het weight-of-reasons framework toe wanneer je ethische beslissingen moet nemen

Réponse: 1. Identificeer het issue 2. Verzamel informatie 3. Identificeer de opties voor actie 4. Beoordeel de consequences 5. Pas de principes toe 6. Actie ondernemen op korte termijn 7. Lange termijn oplossing 8. Leren uit ervaring

Begrijp de belangrijkste theorieën over ethisch redeneren

Réponse: Utilitarisme: - Gevolgenethiek - Actie goed of slecht? - Focus op de gevolgen van de actie - Als het eindresultaat positief is dan rechtvaardigt dit de actie - Visies op nut: o Acties vergelijken in de mate dat ze plezier & pijn veroorzaken (cost-benefit analyse) BENTHAM o Acties kunnen niet altijd vergeleken worden (pleasure of the mind > physical pleasure) MILL Deontologie: - Plichtenethiek - Actie juist of fout? - Focus op de middelen → hoe wordt een doel bereikt?

Identificeer de sterktes en zwaktes van utilitarisme en deontologie als ethische filosofie

Réponse: Utilitarisme: - Sterktes: o Imaginative rehearsal: denk na over de gevolgen van je acties DEWEY o Bereiken van zo groot mogelijk nut BENTHAM SINGER - Zwaktes: o Rechtvaardigt het geluk van een groep het ongeluk van een individu? o Elk gevolg gelijk gewicht? o Complexity theory: kleine acties kunnen grote gevolgen hebben o Wie heeft het recht de voor- en nadelen van een actie te berekenen en te beslissen wie wel en wie niet te schaden? o Gaat ervan uit dat beslissingsnemers objectieve calculators zijn Deontologie: - Sterktes: o Eindresultaat is minder belangrijk datn de acties o We hebben de morele plicht om de basisrechten van elk individu te respecteren KANT o Alle individuen zijn gelijkwaardig o Golden rule - Zwaktes: o Acties kunnen de wereld slechter maken o Moral minimum in plaats van streven naar het beste o Conflicten tussen de plichten o Complexe ethische dilemma’s

Erken de contradicties tussen de 2 en weet hoe ze te verzoenen, gebruik makend van het WoR framework

Réponse: Contradicties: - Verschillende visie op middelen en doelen - Spanning tussen wat juist is en wat goed is - Hangt af van perspectief beslissingsnemer Treshold deontology = deontologische regels volgen tot het moment dat de gevolgen een bepaald niveau bereiken dat niet meer kan worden getolereerd Verzoenen → virtue theory: - Deugden/virtues (zitten tussen extremen): kenmerken van morele excellentie, brengen wijsheid - Te extreem = ondeugd/vice - Gulden middenweg - WoR: o Acties selecteren waarop je trots kan zijn (stap 3: identify options) o Gevolgen inschatten (utilitarisme → stap 4: assess consequencies) + principes toepassen (deontologie → stap 5: apply principles) o Verzoen spanning tussen deontologie en utilitarisme door te kiezen voor gulden middenweg (stap 6: take short-term action)

Discussieer de principes van virtue ethics en leg uit hoe het verschilt van deontologie en utilitarisme

Réponse: Verzoenen → virtue theory: - Deugden/virtues (zitten tussen extremen): kenmerken van morele excellentie, brengen wijsheid - Te extreem = ondeugd/vice - Gulden middenweg - WoR: o Acties selecteren waarop je trots kan zijn (stap 3: identify options) o Gevolgen inschatten (utilitarisme → stap 4: assess consequencies) + principes toepassen (deontologie → stap 5: apply principles) o Verzoen spanning tussen deontologie en utilitarisme door te kiezen voor gulden middenweg (stap 6: take short-term action)