H1: Aandoeningen in heupregio (vanuit kinesitherapeutisch standpunt)
1. INLEIDING
• Heup: belangrijke schakel tussen romp en onderste extremiteit
o Kogelgewricht met 3 vrijheidsgraden
o Fossa acetabuli (concaaf) lateraal – ventraal – caudaal
o Caput femoris (convex)
o Directe relatie: sacro-iliacaal gewricht, symphysis, LWK
o Indirecte relatie: knie, onderbeen, enkel, voet
1.1. Functies
a) Mobiliteit
• Art. coxae: functie vooral gericht op stabiliteit, gaat ten koste van mobiliteit
o Art. spheroidea = kogelgewricht
o 3 assen – 3 bewegingsvlakken
▪ Flexie-Extensie
▪ Abductie-Adductie
▪ Endorotatie-Exorotatie
b) Stabiliteit
• Passieve stabiliserende elementen
o Configuratie van kop en kom
▪ Halsschachthoek
• <120° = coxa vara
• >135° = coxa valga (adductiestand, minder stabiel)
▪ Anteversiehoek
• Hoek tussen condyli femoris en collum femoris
• Norm: 12-14°
• Retroversiehoek: vanaf 5°
▪ Hoek van Wiberg
• =maat voor benige overkapping van heupkop
• Verticale lijn uit middelpunt caput femoris
• Schuine lijn langs meest lateraal deel heuppandak
o Zwaartekracht
▪ In belaste toestand wordt caput femoris tegen acetabulum gedrukt
▪ Krachten worden zo overgebracht van acetabulum femurkop
o Negatieve intra-articulaire druk
▪ Zwaaifase: onderdruk in kapsel is lager dan druk erbuiten
▪ Door onderdruk ontstaat soort vacuüm
▪ Door vb. fractuur acetabulum, valt onderdruk weg luxatie
o Capsuloligamentaire structuren
▪ Lig. iliofemorale één van sterkste ligamenten van lichaam, houding in stand
▪ Lig. ischiofemorale stabilisatie heupgewricht in extensie
▪ Lig. pubofemorale voorkomt excessieve abductie + limiteert extensie
▪ LPP = flexie – adductie – exorotatie
1
,• Actieve stabiliserende elementen
o Rotatorenmanchet
▪ M. piriformis
▪ M. obturator externus en internus
▪ M. gemellus superior en inferior
▪ M. quadratus femoris
▪ M gluteï
▪ Adductoren (bij maximale abductieweerstand)
o Flexoren en extensoren
▪ Stabiliteit in sagittale vlak
o Abductoren en adductoren
▪ Stabiliteit in frontale vlak
• Coxartrose: langzaam verlies gewrichtskraakbeen in heupgewricht, er kunnen ook veranderingen
plaatsvinden in subchondrale bot en aan gewrichtsranden (osteofytose)
o Heup van belangrijkste gewichtsdragende gewrichten artrose komt hier meest voor
o Unilateraal – bilateraal
o Vrouwen > mannen
o Primair: idiopathisch (vanaf 40 jaar )
o Secundair: afwijkende anatomie – trauma – doorgemaakte ziekte (vanaf 25 jaar)
Anamnese - Pijn lies-bil-bovenbeen (vaak L3 dermatoom)
- Soms enkel pijn in knie!!!
- (start)stijfheid
- Belastingsafhankelijk rustpijn nachtelijke pijn
- Problemen bij ADL
Basisfunctie- - Mankend gangpatroon
onderzoek - Bewegingsbeperking (KP – vnl. endorotatie)
- Verhard eindgevoel (vnl. endorotatie!)
- Teken van Drehman
Toegevoegd - + Trendelenburg
onderzoek - + Testbatterij Sutlive
- + Fabertest
- + Thomastest (indien flexiecontractuur)
- Performancetests: timed up and go & 6 min wandeltest
- Vragenlijsten: HOOS / WOMAC
Medische Kellgren & Lawrence grading scale: mate van degeneratie op radiologische foto
informatie 0) Geen tekens van artrose
1) Mogelijks gewrichtsruimtevernauwing, mogelijks vorming van osteofyten
2) Osteofyten met mogelijks gewrichtsruimtevernauwing
2
, 3) Meerdere osteofyten, gewrichtsruimtevernauwing, sclerose en mogelijks
beenderige deformiteiten
4) Grote osteofyten, duidelijke gewrichtsruimtevernauwing, ernstige sclerose
en beenderige deformiteiten
Complicaties - Corpus liberum niet altijd zichtbaar op RX
- Fractuur van acetabulum groot risico, druk valt weg, luxatie
- Luxatie
- Irritatie M Iliopsoas loopt over heupgewricht en hecht op troch. minor
- Compressie neuropathieën t.g.v. verhoogde tonus/verkorting spieren
o N. cutaneus femoris lateralis
o N. obturatorius
2.2. Traumatische artritis
• Traumatische artritis heup
o Zeldzaam (vooral voetballers >20 jaar)
o Liespijn met evt. uitstraling anterieur bovenbeen
o Trauma: hyperextensietrauma / rotatietrauma
o Overbelasting: bij patiënt met coxartrose = geactiveerde artrose = flare
Anamnese - Belastingsafhankelijke liespijn (tijdens en na)
- Bewegingsbeperking
- Pijn in rust/nachtelijke pijn (ernstige gevallen)
Basisfunctie- - (Kapsulaire) bewegingsbeperking
onderzoek - Endorotatie eerder leeg eindgevoel dan hard ( coxartrose)
• Reumatoïde artritis = chronisch systemische inflammatoire ziekte
o Oorzaak onbekend
o Gewrichtsontsteking
o Ziekte treft d.m.v. auto-immuun proces het synoviale membraan
o Verandering in synoviaal vocht aantasting kraakbeen en ligamenten
o Kenmerkende misvormingen
• Spondylitis Ankylosans = ziekte van Bechterew
o Chronische aandoening die vnl de wervelzuil aantast
o Sluimerend begin, progressief stijgend in de wervelzuil
o Start tussen 18 en 45 jaar typisch thv SI gewrichten
o Mannen 2 tot 3 x meer dan vrouwen
o Bij vrouwen: vaker aantasting perifere gewrichten of combinatie SI en CWK
o 90% HLA-B27 antigen aanwezig in het bloed
o Erfelijk
3
, • Klinische tekens spondylitis
o Lage rugpijn en stijfheid: > 3mnd
o Pijn en stijfheid thorax
o Oogontstekingen
o Verminderde mobiliteit wervelzuil
o Radiologische sacroiliitis
o Syndesmofyten wervelzuil
o Lokalisatie pijn: bilstreek, achteraan dij
• Typische houding spondylitis
o Afname lumbale lordose
o Toename dorsale kyfose
o Cervicale hyperlordose
o Atrofie gluteï
o Verkoring hamstrings en iliopsoas
• Criteria spondylitis ankylosans
o Ontstekingspijn
o Asymmetrisch of voornamelijk in de onderste wervels
o Eén/meer van onderstaande factoren
▪ Positieve familiale geschiedenis
▪ Psoriasis
▪ Darmziekte (vb. ziekte van Crohn)
▪ Ontsteking urineleider/baarmoederhals binnen 1 maand voor artritis
▪ Afwisselende bilpijn
▪ Enthesopatie (= ontsteking peesaanhechtingen)
▪ Acute diaree
▪ Sacro-iliitis
o Bamboo spine
o Gewrichten: SI, LWK, heupen, schouders, knieën
o Enthesopathie = chronische ontsteking ligamenten/pezen, met nieuwe botvorming
(verkalking peesinserties)
• Jicht = meest voorkomende vorm van niet-traumatische artritis
o Plots optredende hevige ontsteking gewricht
o Kort durend (enkele dagen)
o In 90% MTP I
o Oorzaak: te hoog gehalte aan urinezuur in het bloed
▪ Vorming urinezuurkristallen
▪ Slaan neer in kraakbeen of synovium
▪ Zorgt voor gewrichtsontsteking
▪ Zichtbaar op Rx
o Pijnlijk gewricht zwelling heel veel pijn
o Meestal erfelijk
o Vnl. bij volwassen mannen en vrouwen na menopauze
o Gewrichtspunctie kan diagnose bevestigen
• Oorzaken verhoogd urinezuur
o Aanleg (erfelijkheid) o Voeding
o Obesitas o Medicijnen tegen hoge bloeddruk
o Hoog alcoholgebruik o Onderliggende nierziekte
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lauragaspard. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.