Leerstofoverzicht:
Tot 2.3.3.3 kennen alles hierna niet kennen van hoofdstuk 2
Les 1: 20/09/17
GEEN DATA LEREN EN GEEN KB WETTEN
Organiseren en coördineren van zorg:
verpleegkundige als organisator van zorg
Handboeken: de verpleegkundige als organisator van zorg & zakboek verpleegkundige diagnosen
Carpenito meenemen naar het examen
62.5% halen om te slagen!!!
50/60 vragen op het examen
Eerste examen in januari!
Hoofdstuk 1: oriëntatie op de
verpleegkunde
Historische ontwikkeling
Pre-historie
Er werd enkel geneeskunde beoefend uit intuïte intuïteve geneeskunde
Men vindt in opgravingen van skeleten terug dat er al actef aan geneeskunde werd
beoefend, zo ziet men bijvoorbeeld dat er in een skelet 3 gaten waren geboord om ‘boze
geesten’ te verlossen. In dit tjdsperk was de geneesheer ook de verpleegkundige.
Verpleging kende men niet, er waren wel vroedvrouwen.
India 500 vC
In India zijn er restanten gevonden van een gasthuis van 500 vC. In dit gasthuis waren verplegers aan
de slag. Deze Indische verplegers (mannen) moesten koken, drankjes klaarmaken, de patint wassen
en masseren en de patinten helpen bij het opstaan en lopen. De verplegers stonden ook in om de
pijn van de patint te verzachten. In het gasthuis werd er expliciet goed samengewerkt tussen de
geneesheer, verpleger en de patint.
VOOR de Griekse en Romeinse oudheid:
, Sprake van een niet georganiseerde vorm van geneeskunst, waarbij de zorgverlening en het
medisch-technisch handelen zich samen ontwikkelden.
Griekse en Romeinse oudheid
Men vindt verzorgers en kraamvrouwen terug in tempelhuizen. Grieken geloofden dat
geboorte en dood een plek onrein maakte en daarom richte ze tempelhuizen op waar er
zorg verleent werd. Het is niet duidelijk of er in deze tempelhuizen ook verplegers waren.
Slavenarbeid was een essenteel deel van de samenleving.
Mannelijke slaven deden meestal aan landbouw en industrieel werk
Vrouwelijke slaven voerden allerlei huishoudelijke taken uit waaronder zorg voor
de kinderen
In welstellende huishoudens kregen sommige vrouwelijke slaven een meer gespecialiseerde
taak zoals zieke huisgenoten verplegen & voor de kinderen zorgen. De pediatrie heef in dit
tjdsperk zijn wortels gevormd.
Bij de Griekse en Romeinse cultuur werd er onderscheid gemaakt tussen mannen en
vrouwen & tussen vrije burgers en slaven. Hierdoor gingen geneeskunde en verpleegkunde
zich afzonderlijk ontwikkelen. In de Griekse, Romeinse cultuur ontwikkelde de geneeskunde
en verpleegkunde zich geleidelijk aan, het worden twee verschillende personen. Namelijk:
Geneeskunde zoeken naar oorzaken van ziekten en de behandeling er van &
geneeskunde was voor mannen als job
Verloskunde bijna exclusief voor vrouwen als job
Vrouwen zorgden ook voor de slaven en armen die de geneeskundige zorg niet
konden betalen of er niet voor aanrekening kwamen
Ook zorgden vrouwen voor mensen met lepra en pest die een te groot
infectegevaar waren voor de hulpverleners. Dit leidde in 1184 voor de oprichtng
van begijngenootschappen.
In 130 v. Chr. zonk er een Grieks schip nabij de Italiaanse kust, met aan boord medicijnen en Syrisch
glaswaar. Het wrak werd in 1992 opgedoken door archeologen. DNA-onderzoek naar de gevonden
pillen leverde boeiende resultaten op. Het biedt inzicht in de geneeskunde van de Grieken. De
millennia oude tableten blijken een mengsel te bevaten van plantenextracten. Meer dan ten
soorten planten werden gebruikt, van hibiscus tot selderij. “Medicinale planten zijn eerder gevonden
bij de Grieken, maar niet een samengesteld medicijn, dat is echt iets nieuw”. De pillen werden
bewaard in tnnen doosjes en hadden de groote van een munt. Ze werden waarschijnlijk ingenomen
met azijn of water
De Griekse geneeskunde was ver gevorderd, zo werden er aan boord ook medicijnen
gevonden gemaakt uit plantenextracten. Er werden in deze tableten ten soorten
verschillende plantenextracten gebruikt.
Hyppocrates (460-337 vc)heef er voor gezorgd dat de ratoneee geneeskunde ontstaat.
, Hij wordt gezien aes de vader van de hedendaagse geneeskunde.
Hij zegt dat men onze rato moet gebruiken om een diagnose te kunnen steeeen, er
moet naar de ratoneee kant gekeken worden. Hij was het keerpunt van de
intuïteve geneeskunde naar de ratoneee geneeskunde.
Fundamenteee is de ontkenning van Goddeeijke tussenkomst in ziekte. Ziekte is een
dysfuncte van het organisme
Door Hippocrates richte de geneeskunde zich op het zoeken naar oorzaken van ziektes.
Geneeskunde kwam in de handen van mannen.
Verloskunde kwam in de handen van vrouwen.
Middeeeeuwen
De zorg van zieken werd bijna uitsluitend gebeurt door kloosterordes, ze deden dit uit
liefdadigheid en hun werk was vooral gebaseerd op ervaring. Ze gaven deze kennis door van
generate tot generate. Begijnen en abdijzusters ontwikkelen verpleegkunde tot ‘helend zorg
verlenen’
In deze kloosterordes werd er aan trial and error gedaan, men observeerde wat werkte en
wat niet, en deze ervaring werd doorgegeven aan de volgende generate vrouwenhelers &
aan het einde van de middeleeuwen werd deze informate in verhalen opgeslagen.
Er was een soort rivaliteit tussen de dokters (mannen) en de kloosterordes (vrouwen). De
artsen eisten dat deze vrouwenhelers zich zouden onderwerpen aan de artsen en als ze dit
niet deden belanden ze op de brandstapel samen met hun boeken, zo ging er zeer veel
informate verloren. heksenjacht.
Er stond in de ziekenzaal een altaar, minstens 1x per dag werd er een mis gehouden.
Er zat per bed 2-3 mensen, meerdere personen in een bed en dit werd beschouwd als iets
zeer normaal
De linnen en gordijnen waren rood zodat de lichaamsvochten en bloed niet zo zichtbaar
waren.
Elke kloosterorden had zijn eigen bibliotheek en daarin bewaarde ze hun kennis over
geneeskunde, middels, drankjes…
De meeste kloosters hadden hun eigen medicinale tuin, die ze zelf konden plukken en
bereiden tot medicijnen.
Veel artsen hebben nonnen gaan aanklagen als ‘hekserij’, zo zijn er veel documenten op de
brandstapel beland. Zo is er heel veel kennis op een korte tjd verloren gegaan.
, Vereichtng begin 17e tot de 19e eeuw
Verpleegkundigen verdwenen en werden vervangen door de oppassers, dit kwam door de
heksenjachten van de Middeleeuwen en omdat er zoveel informate verloren was door de
brandstapel.
Er was geldtekort en een te hoog aantal patinten & er was te weinig verpleegkundig
personeel waardoor de verpleging was afgestemd op minimale behoefen.
Er ontstond een toenemende preutsheid in de 18 e eeuw , waardoor men niet meer met
meerdere mens in eenzelfde bed ging liggen of openbaar hun kleren zouden uitdoen waar
mensen dit konden zien. Waardoor de overheid maatregelen moesten nemen, verpleging
was niets voor meisjes uit betere kringen waardoor er een gebrek aan personeel was en de
meisjes van de vondelingen, armen, wezen, dronkaards en gevangen moesten werken als
een zorgverlener. Het ziekenhuis werd een plaats waar meisjes met slecht gedrag moesten
werken als straf. Je mocht in de 18e eeuw niet als welopgevoede dame iets weten over het
lichaam van een ander voor het huwelijk.
De ziekenhuizen hadden vaak het uitzicht van kerken, verpleegkunde en religie was nog
steeds verbonden.
19e eeuw
Er bestond geen verpleegkundig of paramedisch (diitste, kinesiste…) korps
Er bestond geen opleiding
Werken in een ziekenhuis werd voorbehouden voor mensen met een lage cultuur (meiden,
ex-prosttuees, gevangenen). Dit was zo in vooral protestantse landen (uk, VS, Nederland,
Duitsland, noord-Europa)
Maar in de katholieke landen werd de zorg voor zieken meer toevertrouwd aan kloosteroren
(Belgii, Frankrijk, Spanje, Italii, Zuid-Europa)
