Notes de cours
Notities/samenvatting Jodendom
- Cours
- Jodendom
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Notities van het vak Jodendom
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
JodendomEen inleiding .............................................................................................................................. 2
Hoofdstuk 1: antiek Jodendom - ballingschap, diaspora, opstand ............................................. 4
Hoofdstuk 2: Halacha, het hek voor de Torah ......................................................................... 23
Hoodstuk 3: Jodendom in dialoog met christendom (vroege christendom tot laatantieke
Oudheid) .................................................................................................................................. 37
Hoofdstuk 3.1: Enkele perspectieven vanuit niet-Joodse hoek ............................................... 50
Hoofdstuk 4: Verlichting en emancipatie ............................................................................... 54
Hoofdstuk 5: De Joodse kalender en belangrijke plaatsen ...................................................... 58
Hoofdstuk 6: Aliyah en (post-)Zionisme ................................................................................. 66
Hoofdstuk 7: Spinoza en de joodse traditie ............................................................................. 72
Hoofdstuk 8: Antisemitisme in 19de eeuw West-Europa ......................................................... 83
Hoofdstuk 9: Vrouwen en hedendaags Jodendom ................................................................... 88
Hoofdstuk 10: Shoah en/of God - leven na de dood? .............................................................. 95
1
,Een inleiding
dinsdag 26 september 2023
13:01
• Kalender
o Halacha / "gaan" = de hele set van rite en regels die men moet meenemen op
het levenspad
o Aliyah = het idee van de terugkeer naar het beloofde land
o Vertelt wat we gaan ji qua thema's
o Eerste deel veel termen, tweede deel is lichter met veel gastsprekers
• Powerpoints zijn het belangrijkste
o Literatuur is extra of om dingen op te zoeken
o Termenlijst wordt aangevuld: veel Hebreeuwse en Griekse termen -> komt
sowieso op examen
Inleiding: quid?
• Viertal krachtlijnen die worden besproken doorheen de cursus
• Interessante spanning tussen ‘geschiedenis van het jodendom’ en ‘Joodse
geschiedenis’
o Joodse geschiedenis is eerder het perspectief van Joden op hun geschiedenis
o Voorbeeld: tradities blijven enorm belangrijk. Halacha is soms 2000 jaar oud
maar spelen vandaag de dag nog een grote rol. Dit met het idee dat de paden
die ze nu bewandelen dezelfde paden zijn die al bewandeld zijn.
1. Beperkte rol van de tijd en beleving
o Hagada van Pesach
• Boek
o Draaiboek voor viering van Joods Paasfeest
o Gebruikt op Seideravond
• Dit boek wordt gebruikt op een van de avonden van het Paasfeest.
o “In elke generatie is een mens verplicht om zichzelf te zien alsof hij zelf uit
Egypte is weggetrokken”
• Dit is een voorbeeld van de geschiedneis van vroeger die samenvalt
met de huidige tijd. Zaken uit het verleden vallen samen met nu, men
herleeft geschiedenis. = andere tijdsbeleving -> fundamenteel
belangrijk!!!
• Relatie tot historische ontwikkelingen
2. Afzondering van het Joodse volk
• Am kadosj (‘heilig’/afgezonderd)
o Interne oppositie: 1 Samuël 8
• Passage waar het Joodse volk stelt dat ze zijn afgezonderd waarbij ze
Samuel een menselijke koning vragen -> ookal is hun enige God de
koning.
2
, • Ze willen zijn zoals de andere volkeren en leidt dus tot interne
spanningen
o Vraag aanstelling koning om te worden zoals ‘andere volkeren’
• Uitzonderlijke/afzonderlijke positie brengt steeds interne en externe spanningen
met zich mee
o Ook opvallende resultaten, bv. architectuur en religiebeleving
• Interactie met andere religies maar toch een grote afzondering
o Dus krachtlijn cursus: beperkte rol van de tijdbeleving/traditie – historische
ontwikkelingen
3. Wie is Joods
• Verschillende joodse identiteiten
o Religieus, etnisch, seculier, …
• Interne visie en externe visie?
• Universeel of lokaal?
• Rol God? Is ‘God’ een vereiste voor de Joode identiteit?
o Niet echt -> ook niet religieuze joden
• Autobiografie Miriam Margolyes
o Ze beschrijft dat ze geboren is in een strenge orthodoxe familie
o Men mag op sabbat geen werk doen maar haar vader was zijn sleutel
vergeten en mocht niet aanbellen aan deur want dit was werk. -> zij vindt dit
vreemd
o Ik ben wel joods maar zonder het religieuze element en invulling -> iets dat
veel terugkomt in 20ste eeuw: in hoeverre speelt het religieuze een rol?
• Jacob Neusner
o Maakt tweedeling tussen de joodse religie en identiteit
• Klaas Smelik
o Zegt eigenlijk hetzelfde
• Het jodendom: geen monolitische entiteit
o Religieus criterium
• Seculiere Joden
• Religieuze Jodendom: Pluriform vanaf het begin en de hele oudheid
(zie infra, lessen oudheid). Bijvoorbeeld:
• Verschillende stromingen Oudheid
▪ Chassidisme, oorsprong 18de eeuw, reactie tegen sterk
juridische invulling van het geloof, nadruk op spiritualiteit,
sterk groeiend vandaag. Bijvoorbeeld:
▪ Substroming -> Loebavitsjer chassidim: pro-Israel
▪ Substroming -> Satmarer chassidim: anti-Israel
▪ Liberale of reformjodendom: ontstaan in de 19de eeuw, tal
van stromingen
▪ Orthodoxe Jodendom: met subgroepen, reactie tegen
reformjodendom
▪ Conservatieve Jodendom
o We kunnen dus niet zomaar spreken over 'het' jodendom: veel verschillende
identiteiten!
• Basisdefinitie 'Jood'
3
, o Strikt genomen: ‘Wie is Jood?’
o Geboren uit een Joodse moeder (Talmoed traktaat Kiddoesjim 68b)
o Of op officiële wijze tot het jodendom overgegaan
o Religieus of areligieus: gevoel van verbondenheid
• Kol Jisraël achiem = heel Israël – dat zijn broeders
• We zijn allemaal broeders en behoren tot hetzelfde volk maar
tegelijkertijd zien we bv dat verschillende stromingen andere
stromingen niet gaan accepteren
4. Lechajim - op het leven! -> een vrolijk leven
• Laatste krachtlijn cursus
• Jodendom is een vrolijke religie
o Bv. Kiddoesj-ritueel in vergelijking met eucharistie
• Kiddoesj: wijn delen op het leven -> het beperkt je niet het is in het
leven gebracht om een goed leven te lijden
o Falangisten: ‘Viva la Muerte!’
• Sterke katholieke beweging in Spanje: de gekruisigde Jezus en de
dood -> is iets heel vreemd binnen het jodendom
o Religie van het leven
o Pikoeach nefesj = redding van levensgevaar
• Joden die sabbat volgen mogen dus niet werken. Behalve als er een
levenbedreigende situatie is -> alle riten aan de kant want het leven
staat voorop
o Torah als garantie en richtsnoer voor het leven
Hoofdstuk 1: antiek Jodendom - ballingschap, diaspora,
opstand
dinsdag 26 september 2023
13:42
Term "Hebreeër" en "Jood"
- Gebod van leven gaat terug op oudtestamentische figuur Abraham
o Van Mesopotamië, Ur
o Opdracht God: jij bent uitverkoren -> ga naar Canaan.
▪ Abraham trekt naar dat Beloofde Land en hij krijgt twee zonen: Isaak
en Ismaël (voorouders Islam)
▪ Isaak zijn zoon is Jakob
- Abraham als “Hebreeër” (niet aangeduid als “Jood”) in de Torah
o Hebreeër -> volk Apiroe of Chabiroe
o Niet veel over geweten: rondtrekkend marginaal volk in de gebieden van
Canaan
- Term “Israëlieten”
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jadvas. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80796 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans