Dit document bevat een samenvatting van de belangrijkste teksten uit de reader die volgens prof Van Daele te kennen moesten zijn voor het vak 'juridische en gedragswetenschappelijke aspecten van politie'. De teksten die zijn samengevat betreffen de volgende hoofdstukken: 5, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 20...
HOOFDSTUK 5 (POLITIE IN 1980-1995) EN 6 (REORGANISATIE POLITIE)
VAN DE BENDE-COMMISSIE TOT DEHAENE II
1. Het rapport van de Bende-Commissie
1.1 de bevindingen van de Commissie
1.1.1 Waarom bleven de misdaden van de Bende van Nijvel onopgelost?
- Het ongewone, wellicht politieke karakter van de misdaden
- Groot wantrouwen tussen onderzoekers onderling en tussen onderzoekers en magistraten
- Politie- en inlichtingendiensten zijn gefocust op eigen belang boven het algemene belang
Gebrek aan open uitwisseling van informatie
- Gebrek aan nodige middelen om weerwerk te kunnen bieden aan georganiseerde misdaad
- Onoordeelkundig gebruik van informanten (speculatie en manipulatie)
- Onvoldoende communicatie binnen en tussen politiediensten en magistraten
Opsporingsonderzoek (onder leiding van magistratuur) was nog niet wettelijk geregeld
- Gebrekkige leiding over het onderzoek (slordigheid mbt bewijzen)
- In arrondissement Nijvel werd onderzoeksrechter sterk gedomineerd door PdK en was te
overbelast
- Lage peil en geringe organisatie van de wetenschappelijke politie
Geen crime scene management (analyse van sporen verliep moeizaam)
- Anonieme bedreigingen naar onderzoekers en hun gezin toe
- Onvoldoende aandacht voor democratische instelling van de politie
- Problemen met militaire karakter van de rijkswacht
- Incomplete structurering van de bijzondere instanties en eenheden die zijn opgericht om
terrorisme en banditisme te bestrijden
1.1.2 Vaststellingen over reorganisatie en werking van de politiediensten
- Er was in geen jaren een samenhangend beleid gevoerd en de maatregelen werden vaak niet
of maar half uitgevoerd
- Commissie had haar aandacht ongelijk verdeeld: van meeste naar minste aandacht…
Rijkswacht
problematisch als militair politiekorps: gesloten korpsgeest en grote
onafhankelijkheid
geen greep op aantal en kwaliteit van de rijkswacht -> problemen met uitvoering
van gerechtelijke politietaken
Gerechtelijke Politie
organisationeel gebrek aan samenhang
brigades werken grotendeels los van elkaar: geen coördinatie
positie van commissaris-generaal binnen GPP is zwak
communicatie met rijkswacht en gemeentepolitie is zwak
bedoeld als elite-korps maar in praktijk is rijkswacht beter georganiseerd
grote achterstand tov rijkswacht wat betreft bemanning en uitrusting
Verhouding rijkswacht-GGP: GGP moet niet ipv rijkswacht optreden maar haar
slechts technisch/tactisch aanvullen
Gemeentepolitie
belangrijke rol bij bestrijding banditisme mbv opsporingsdiensten maar men stelt
vast dat deze dienst het hardste lijdt onder het gebrek aan middelen
, - Probleem van coördinatie en samenwerking tussen politiediensten op 2 vlakken
Structureel: het zijn uiteenlopende diensten in verschillende zeggenschapsverhoudingen
Persoonlijk: aantal leden van de diensten hebben aversie van elkaar
- Er moet een wettelijke regeling mbt informatie en infiltratie komen
- Er ontbreekt een hoogwaardig nationaal gerechtelijk laboratorium
- twijfelachtige organisatie van het deskundigenonderzoek
1.1.3 Vaststellingen over de organisatie en werking van de inlichtingendiensten
- Commissie suggereerde een scherp onderscheid tussen politie- en inlichtingendiensten
MAAR in werkelijkheid is er ook weerstand tegen deze splitsing
- Veiligheid van de Staat (inlichtingendienst) had zich passief gedragen in Bende-onderzoek
1.2 de voorstellen (aanbevelingen) van de Commissie
Op korte termijn Op lange termijn
3 bestaande politiediensten worden behouden - 1 politiedienst voor gerechtelijke
maar moeten territoriaal worden georganiseerd opdrachten
op niveau vd gerechtelijke arrondissementen - 1 onafhankelijke dienst voor
- demilitarisering van de rijkswacht wetenschappelijke politie
Nationale politiediensten (rijkswacht) mogen geen ‘superpolitie’ zijn maar moeten in hoofdzaak een
ondersteunende functie vervullen
Oprichting van een arrondissementeel comité voor politiebestuur: taken
- Administratieve en gerechtelijke taken organiseren
- Advies geven inzake politiebeleid
- Functioneren als tuchtraad in eerste aanleg
Oprichting van een veiligheidscomité (per arrondissement): fungeert als gespreksforum voor de
bevolking, het gerecht en de politie
Noodzakelijk om de taak en bevoegdheden vd inlichtingendiensten duidelijk te bepalen en om haar
betrekkingen met administratieve en gerechtelijke overheden en de regering formeel te structureren
- Parlement moet ook controle kunnen uitoefenen op de werking van deze dienst
Men wil de bouw van een nationaal instituut voor de criminalistiek
- Uiteenlopende functies: studiecentrum, laboratorium, recherche-informatiecentrum
Herstructurering van het proactieve gerechtelijke politieoptreden
- Strakke regeling voor de omgang met informanten
- Wettelijke regeling van oppervlakkige of korte-termijn-infiltratie
- Wettelijke regeling van het afluisteren van telefoons
Problemen die in onderzoek belicht werden, worden hier genegeerd: integriteit vd politie- en
inlichtingendiensten, zeggenschap over en taak vd rijkswacht, verhoduing tussen politie en
magistratuur, rol vd gemeentepolitie bij bestrijding van alle criminaliteit…
,Kritiek op rapport
- Arrondissementscommissaris is niet bij machte om zijn taak adequaat uit te voeren
- Geen uitwerking van verhouding tussen arrondissementscommissaris en
Ministers/burgemeesters
- Geen aandacht gegeven aan discussie in Duitsland
- Geen constructieve voorstellen mbt rijkswacht
2. De reactie van de toenmalige regering: Pinksterplannen I en II
2.1 het Pinksterplan I
beleidsplan voor het politiewezen: (re)organisatie van het politieapparaat
plannen die de regering voor had met het politieapparaat:
- officiële organisatie van vijfhoeksoverleg om op lokaal vlak afspraken te maken over het
politiebeleid en de uitvoering ervan
- opstelling van een wet op de politiefunctie waarin relaties tussen verantwoordelijke
overheden en die met politiediensten worden vastgelegd + bevoegdheden en methodes van
de politieambtenaar
- herwaardering vd functie vd gemeentepolitie: modernisering en professionalisering
verbeteren opleiding, uitrusting, organisatie
- overdragen vh beheer vd rijkswacht naar de Minister van Binnenlandse Zaken met evt
ingrijpen vd Minister van Justitie (externe en interne demilitarisering vd rijkswacht)
- gezag vd Minister van Justitie over GGP en bevoegdheden vd commissaris-generaal tov GGP
worden uitgebreid
- ondersteunende diensten vd verschillende korpsen worden geïntegreerd in
gemeenschappelijk dienstencentrum
- oprichting van parlementaire politiecommissie
uitgangspunten van het Pinksterplan:
- algemene politiediensten (gemeentepolitie, rijkswacht, GGP) en de inlichtingendienst moeten
behouden blijven
- er moet geen koppeling worden gemaakt tussen de organisatie vh politiewezen enerzijds en
de organisatie en regeling vh (voor)onderzoek in strafzaken anderzijds
doeleinden van het Pinksterplan:
- voorstellen moeten leiden tot vergroting vd doeltreffendheid en doelmatigheid vh systeem
- voorstellen dienen ertoe om controleerbaar- en aanspreekbaarheid te vergroten
methode waarmee doeleinden bereikt moesten worden
- eenheid en samenhang tussen politiediensten bevorderen
- versterking vd zeggenschap en controle over politieapparaat op nationaal niveau
zwaartepunten die worden aangehaald in het Pinksterplan
- mogelijke implicaties bij voorstel om het beheer vd rijkswacht naar de Minister van BiZa en
Justitie over te dragen voor de organisatie en werking vh politiebestel
vereenvoudiging vh zeggenschap over belangrijkste politiekorps
doorbraak in verzuiling tussen betrokken ministers
eindelijk kwam iemand in de positie waarin verhouding tussen GGP en rijkswacht
heroverwogen moet worden en hun relatie opnieuw bepalen
- modernisering vd gemeentepolitie en plan om deze in (boven)gemeent. zones te organiseren
Minister BiZa verwerft rol van algemene beheerder ipv gemeenteraden en burgemeester
, Uitvoering van het Pinksterplan
- Voortgang na 1 jaar:
enkel wetsontwerpen tot regeling vh toezicht op politie- en inlichtingendiensten, tot
wijziging vd gemeentewet, op de politiefunctie…
Geen centrale beleidspunten/maatregelen behandeld MAAR wel enkele onderwerpen
afgehandeld in Parlement die uit het plan voortvloeiden
Gebrek aan lange-termijn-perspectief: geen samenhangend politiebeleid en -diensten
- Voortgang na 2 jaar:
Behandeling van (ontwerp) van wetten vooral mbt rijkswacht
Maatregelen mbt gemeentepolitie om werving, selectie en opleiding vh lagere en hogere
kader te verbeteren + financiële mogelijkheden verruimd + herziening vd gemeentewet
Vernieuwing van de zeggenschapsstructuur
- Verplaatsing vh zeggenschap over politiediensten naar Minister BiZa en Justitie
BiZa: grootste deel vh beheer verworven over politiediensten en gemeentepolitie
Justitie: meer participatie in beheer vd rijkswacht en verruiming van zijn rol in beheer vd
gemeentelijke politie
- Gat in ministeriële zeggenschapsstructuur: medebeheer vd gemeentepolitie door lokale
overheden + gezag hierover bij uitoefening vd bestuurlijke politietaak
- Institutionalisering van (semi)parlementaire controle over politiewezen : oprichting van Vaste
Commissie voor Politie
- Formalisering vh vijfhoeksoverleg in elk gerechtelijk arrondissement en op provinciaal niveau
met als doel het bevorderen van optimale coördinatie vd functies van bestuurlijke en
gerechtelijke politie + samenwerking tussen politiediensten
Vernieuwing in het executieve (uitvoerende) vlak
- Intergemeentelijke samenwerking tussen korpsen van gemeentepolitie
- Poging om ovv bestuurlijke politie een taakverdeling tussen rijkswacht en gemeentepolitie tot
stand te brengen: gemeentepolitie moet prioritair focussen op lokale fenomenen en
rijkswacht op (inter)nationale fenomenen
- Pyramidale herstructurering vd GGP: traditionele losse verzameling van eenheden vervangen
door nationaal korps o.l.v. commissaris-generaal vd GGP
Transformatie vd GGP werd doorgevoerd zonder enige (her)definitie van haar positie tov
de rijkswacht en gemeentepolitie
Terugblik op het aanvankelijke plan:
- 1991: GGP eenzijdig omgevormd tot nationaal gerechtelijk politiekorps (meer autonomie)
- Onderlinge strijd tussen GGP-rijkswacht wordt voortgezet
- Veranderde verhouding tussen Minister van Justitie en OM tov politiediensten: nieuwe
wetgeving geeft Minister van Justitie mogelijkheden om zich gezagsmatig rechtstreeks te
bemoeien (dubbel justitieel gezag over politiediensten)
- Traditionele positie vd gemeentelijke overheden mbt gemeentepolitie staat zwaar onder druk
2.2 het Pinksterplan II
regeerakkoord van Dehaene I: enige nieuwe element dat adhv het Pinksterplan wordt toegeveogd is
dat de Staat meer druk op gemeenten zal uitoefenen met het oog op de nakoming van hun
verplichting om burgers de nodige veiligheid te bieden (veiligheidscontracten met grote steden)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur tiachampagne. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
