Theorieën van de internationale
betrekkingen
master internationale betrekkingen en diplomatie
SAMENVATTING
Universiteit Antwerpen 2017
,Theorieën van de Internationale
Betrekkingen
1 Introductie
Discipline: logisch gecohereert, abstract denken, waarbij deel van de werkelijkheid wordt
weggelaten, expliciet maken van vage begrippen = simplifcaae
• Per les: 10 min. actuele thema’s
• PowerPointpresentaaes op Blackboard
• Lectuur op Blackboard (zie overzicht BB):
• Hoofdstukken & arakels
• Verdiepende lectuur
• Schrifelijk examen, gesloten boek
• Korte vragen (7-tal)/ korte antwoorden
• 2 uur ajd
• 1 essay vraag
• Assistenae: Brecht Volders
• Openingslezing: aanmelden a.u.b.
- Cas Mudde, University of Georgia, What is Populism? (And Why Should We
Care?), Ma 16 okt, 16 u., M.005
1.1 Voorbierieiding
• Je brengt elke week een krantenarakel van uw keuze mee uit een internaaonaal
toonaangevende krant:
- Financial Times (gang dekanaat FSW)
- The Economist (weekblad; ook in audio)
- Frankfurter Allgemeine / Neue Zürcher Zeitung
- New York Times / WSJ / IHT
- Le Monde/ Le Monde Diplomatiue, El Pais, etc.
Krantenzithoek in bibliotheek PSW
• Ook erg informaaef: BBC World Service Radio (648 Medium Wave MW) of VV
• Veksten op Blackboard: verplichte lectuur! Onderscheid basis en verdiepend
1.2 Vragien, antwoordien, thieoriieën
• Algemene vragen:
• Waarom oorlog? Waarom vrede?
• Waarom voeren democraaeen nooit oorlog tegen elkaar? Waarom
voeren ze wel oorlog tegen niet-democraaeen?
• Wie heef macht? (Of is dat de verkeerde vraag?)
• Hebben internaaonale organisaaes invloed?
• Wat is de funcae van internaaonaal recht?
• Waarom bestaat er humanitaire intervenae?
• Wat is moraal in de internaaonale betrekkingen?
• …
2
, • Algemene antwoorden = Vheorieen = Simplifcaaes
• Vheorieen zijn algemene antwoorden op algemene vragen met als beperking dat het
alajd simplifcaae zijn.
1.2.1 Wat is een theorie?
• Woord met meerdere betekenissen:
- Een verklaring voor een fenomeen
- Een stelling/hypothese (statement/propositon/ predicton Bueno de
Mesiuita 2003)
- Een set van hypothesen
- Een geheel van aannames, concepten en hypothesen (Waltz 1979 & 1997)
- Aan de hand van algemene/abstracte begrippen en stellingen, waaruit
paraculiere/concrete stellingen afgeleid kunnen
• Antwoord op algemene vs. partculiere vragen:
• Paraculier: Waarom heef de VS Irak veroverd? Een theorie ambieert
echter een antwoord te geven op een algemene vraag.
• Algemeen: Waarom voeren staten oorlog?
• Vheorie = antwoord op algemene vraag
• Hetgeen te verklaren is = explanandum = afhankelijke variabele (vb. Geen oorlog)
(vaststelling) ( variaae op afankelijke variabele nodig)
• Hetgeen verklaart = explanans = onafankelijke variabele (vb. Democraae)
(verklaring)
1.2.2 Welke theorieën der IB?
• Realisme: klassiek & structureel
- Grenzen aan elkaar maar er zijn wel kenmerken die toegeschreven kunnen
worden aan 1 vd 2, maar er zijn ook afgrenzingsproblemen
- Structureel
• Waltz
• Bouwt naar analogie van de economie, een theorie van IB tussen
staten
- Klassiek
War is inevitable
Vragiek zoals bij de Grieken: zal je vader uiteindelijk vermoorden
• Neoliberaal insatuaonalisme
- Één van de meest verwarrende termen
• Geen neoliberale ideologie
• Heef er intrinsiek niets mee te maken
• Construcavisme
- Meer een benadering dan een zelfstandige theorie
- Wendt
• Fragment van Waltz zet hij helemaal op zijn kop
• De richang van de causale pijl wordt verandert
o Waltz: Aparte staten en die lijken op elkaar en doordat er geen
hierarchische actor daarboven staat krijg je interacae die
3
, anarchie genoemd wordt. Gevolg van het feit dat biljartballen
naast elkaar liggen
o Wiendt: Anarchie is wat de staten ervan maken, niet van wat
het internaaonaal systeem maakt.
• Marxisme
- Klassen doen ertoe
- Wereldsysteem zal beheerd worden door degene die de producaemiddelen in
handen heef. Welke staten zijn dan door kapitaal gemanipuleerd?
- Niet naar staten ziten zoeken, het is bijkomsag, aan de rand van de theorie.
Zoeken naar klassen.
• Europese integraae: neofuncaonalisme & liberaal intergouvernementalisme
• Mogelijke verklaringen van de democraasche vrede
- Allemaal wederzijds contradictorisch
- De theorie van democraasche vrede bestaat niet
• Dit is een selecae; niet behandeld, bijv.:
- Postmodernisasche stroming
- Feminisasche benaderingen
- ‘English School’
- …
• overzicht lectuur cursusinformate
1.2.3 Wat is een theorie? (2)
• Dit hoorcollege: over een selecae van macro-theorieen met nadruk op
oorzakelijke/verklarende theorieen
• D.w.z. antwoorden op waaromvragen
• Causaliteit
- Daarom: hypotheasch (Popper; Waltz)
- Niet: ‘de Waarheid’
- infnite regress: eindeloze reeks van verdere waarom vragen: enkel arbitrair te
stoppen, namelijk binnen de doelstelling/vraagstelling van een bepaalde
theorie
• Voorbeelden:
• (in)stabiliteit
• Oorzaken van oorlogen (klein/groot/afwezigheid)
• Wapenwedlopen (meerdere casi)
• Oorlogsverklaring VS tegen Japen 1941 (single case)
• Succes of falen van internaaonale samenwerking
1.2.4 Belang van aannames; types van hypothesen
• Elke theorie werkt met aannames – impliciet of expliciet
• Vb. 1: Aanname van “unitaire actoren”
• We doen alsof staten zijn zoals individuen
• Simplifcerende aanname om eindeloze ketng van waaromvragen
te stoppen
4
, vb. Indien we spreken van de Nederlandse staat, hebben we het dan over
het parlement, de publieke opinie,…? Simplifcate: in de feiten is het geen
unitaire actor.
• Vb. 2: raaonaliteits-aanname:
- kosten-baten analyse: we nemen aan dat staten (= unitaire actoren) zich
ratoneel gedragen om het niet te ingewikkeld te maken.
- methodologisch individualisme: uitkomst van alle individuele bijdragen terug
voerbaar tot individu. Vb. als we spreken over een persoon, zou men kunnen
zeggen dat de VS dit heef gedaan (zogezegd als 1 persoon) (vb. wat heef
Obama gezegd tegen wie?) gedrag terug te brengen op kosten-baten analyse
van bepaalde individuen
• Vb. 3: machtsmaximalisaae vs. machtsbehoud/overleving
• Moeten aannames realistsch ziin?
- Nee, hangt af van de doelstelling en van hun nut om fenomenen te verklaren.
• Hypothesen:
- Probabilisasch
- Determinisasch (noodzakelijke en voldoende voorwaarden)
1.2.5 Wat is een goede theorie?
- Logisch consistent
- Informaaegehalte: Hoeveel empirische fenomenen kan de theorie verklaren?
- Empirisch nutg: kan je er de onderzoeksvraag mee beantwoorden?
- Belangrijk: richang van de causaliteit: misschien is de samenhang omgekeerd:
- „Land A is democraae geworden, omdat er vrede heerste.“
- „Land A beschermt milieu omdat het intern. milieurecht
respecteert.”
- Versus: “Land A respecteert intern. milieurecht omdat burgers
willen dat milieu beschermd wordt.”
Thieoriie als bril (is brede opvatng van het woord theorie) bepaalde dingen vergroten zodat
andere zaken uit het gezichtsveld verdwiinen. De theorie kadert het fenomeen en richt de
aandacht op bepaalde zaken.
1.3 Volgiendie wieiek: structurieiel riealismie, basis ien vierdiiepiend
- Dunne, V. & Schmidt, B. (2014), ‘Chapter 6: Realism’, in: Baylis, Smith &
Owens (eds.), The Globalizaton of World Politcs: An introducton to
internatonal relatons (6th ed.), Oxford University Press, pp.99-112.
- Waltz, K. (1979), ‘Chapter 5: Poliacal Structures’ and ‘Chapter 6: Anarchic
Orders and Balances of Power’, in Waltz, Theory of Internatonal Politcs, New
York, Random House, pp.79-128.
• Keohane, R. (1986) (Ed.), Neorealism and its Critcs, New York,
Columbia University Press.
• Grieco, J. (1988) ‘Anarchy and the Limits of Cooperaaon: A Realist
Criaiue of the Newest Liberal Insatuaonalism’. Internatonal
Organizaton, 42, 485-508.
5
,2 Structurieiel riealismie
2.1 Waltz & die 3 analysienivieaus van die intiernatonalie politiek
3 niveaus die we kunnen onderscheiden als we kijken naar internaaonale relaaes:
Niveau van staten
Niveau van bedrijven/ondernemingen
Niveau van de structuur van het algehele internaaonaal systeem: wie heef er
veel en wie heef er weinig macht?
3 images“ (Waltz 1959, Man, State, and War):
1. Individu / menselijke natuur
Internaaonale poliaek verklaren op individueel niveau en obv menselijke
natuur.
Vb. WO2 verklaren door het feit dat Hitler slecht was; er is dikwijls oorlog
omdat de mens inhalig zijn er zijn echter relaaef weinig oorlogen, probleem
voor deze theorie
vb. Vrump heef intenaes, heef policies, misschien weet hij niet wat hij doet,
of hij wilt een posiae innemen en weet hij dus wel wat hij doet, hij is dan een
spreekbuis van belangen op handelsvlak. Handelsbeleid van de VS sinds
Vrump zijn merkwaardig stabiel => vrije handelszone voor de landen rond de
Oceaan buiten China => beleid van Bush en Obama => alle goederen die in dat
gebied worden gemaakt mogen daar dus vrij verhandelt worden.
2. Collecaeve actoren (staten, stadsstaten, parajen, lobby’s, insatuaes, frma’s, NGOs,
…)
De Amerikaanse overheid is een staat die belangen bij elkaar brengt namelijk
de dienstensector, de lobbyisten van Visa, Google, Apple, advocatenkantoren,
kmo’s, banken,… ze komen vragen aan een congreslid wat ze willen of niet.
Staten zijn een soort van aggregaaemachine. Die brengen dus belangen op
een bepaalde lijn. Sommige profteren van export mogelijkheden. En andere
zeggen dat ze tegen de concurrenae van die lokale aanbieders om de
Amerikaanse markt zijn. Dit is dus een confict op staatsniveau: the federal
administraaon. Het poliaek systeem moet hier dus een lijn in trekken. Je hebt
een meerderheid in het congres nodig: in the house of representaaves en in
de senaat en de president moet het willen.
3. Structuur van internaaonaal systeem
Vheorieen over 2e niveau ‘reducaonisasch’ zo Waltz (1979): beperken zich tot
(gedrag van) de eenheden in het systeem
De ene staat heef iets meer capaciteiten dan de andere en die
machtsverdeling die bepaalt wat voor structuur het internaaonaal systeem
heef. Actoren ageren dus binnen een internaaonale structuur.
, Vb China en VS: “it’s unfair”. Zij voelen zich zwakker. Ze zeggen dat de
chinezen misbruik van hun maken. De VS laat die acaon goederen binnen en
zij houden hun markten dicht.
o Zijn de rielatvie capabilities van de VS op het vlak van handel relaaef
tov China gedaald? =>JA. VS zijn dus een zwakkere macht geworden.
Het gaat alajd over relaaeve machtsverhoudingen. Hebben ze meer of
minder macht tov de partner waarover je het hebt.
o Vrump heef nog alajd geen enkele markt geslote, dus het blijven
dreigementen. Obscure wet van 1973: safe card legislaaon. Het
vrijwaren van een bepaalde industriesector. Er dreigt dus dat er niks
van komt. In hoop ervan dat door de dreiging China zijn strategie
veranderd. De strategische interacae is wel dus niet rechtstreeks
observeerbaar.
Reducaonist theory: we gaan niet aan second image theory doen. Hij wilt een
structurele theorie hebben…
Voepassing op china (op niveau 2, collecaeve actoren):
o Sinds wanneer is China een handelspartner van de Verenigde Staten?
De communisasche paraj zei dat ze wensten hun exportmogelijkheden te
vergroten door lid te worden van de Wereldhandelsorganisaae. Ze hadden
mercanalisasche preferenaes. Maar natuurlijk wilt Amerika ook op hun markt
kunnen binnentreden. Hier is een lange ajd een onderhandelingsgevecht rond
geweest, sinds de jaren 90. Vanaf 2003 is dit afgerond.
Op een gegeven moment zijn er sectoren binnen de Amerikaanse economie
die zodanig onder druk geraken dat ze poliaek acaef worden en
protecaonisasch lobbyen, vooral de staalindustrie. De staalindustrieen die er
nu nog zijn ziten in de key electoral consatuencies. De meeste consatuencies
ziten vastgebonden en stemmen steeds voor hetzelfde.
Gevaar als je protecaonisme invoert is dat alle consumpaegoederen voor de
lage klasse en de middenklasse enorm gaan exploderen. De administraae
heef nu toegegeven aan Vrump om enorme douane tarieven te hefen op
wasmachines. Je krijgt dan een soort ketngreacae zodat ze op alle goederen
douane tarieven gaan hefen om onze arbeiders te beschermen. Je gaat zo
wel een explosie van prijzen krijgen. Je krijgt een lobby efect. Protecaonisme
gaat over het behouden van producaecapaciteit en werkgelegenheid. Dit
staat centraal. Protecaonisme kost u.
Het is net omdat die kosten potenaeel extreem hoog zijn, door die
douaneheffing, dat het voor stratiegischie intieractie zorgt. Hierover gaan die
theorieen. Wat jij doet heef impact op wat de incenaves zouden kunnen zijn
voor de andere om daar op te reageren of juist niet. Het is niet diferent. U
bent niet alleen op deze wereld, en dit kan voor ketngreacaes zorgen. Dus u
moet anaciperen op wat de mogelijke reacaes zouden kunnen zijn op een
7
