Laura Plyson 1BaTP
Algemene psychologie
hoofdstuk 1 = inleiding
1. Inleiding; kennismaking met de psychologie
Psychologie; de studie van de geest
→Menswetenschap; niks is zeker. Gedrag = voorspelbaar, gevaarlijk; je kan er niet aan ontsnappen.
Altijd een keuze dus psych. Is geen exacte wetenschap.
Mentale activiteiten is ook gedrag.
→Functieleer; studie van de menselijke functies (denken, waarnemen, geheugen, leerprocessen, fantasie,…)
Algemene psychologie ≠afwijkende (dementie, depressie,..)
Bij de ‘normale’ mens.
1.1. Definitie
De wetenschappelijke studie v/h gedrag (en de mentale activiteiten) v/e individu.
1.2. NIET KENNEN
1.3. Geschiedenis van de psychologie
1.3.1. Verre voorgeschiedenis
• Psychologie zo oud als de mens zelf.
• Oudheid; filosofie bezighouden met psychologische Kwesties.
• Plato; allegorie v/d grot (voorstelling die Plato maakt v.d. mens van een vastgeketende slaaf in een grot
,hij kent de wereld niet omdat hij in de grot blijft; filosoof kan wel verder kijken zo de echte realiteit
bestuderen.)
• Middeleeuwen; weinig filosofie ( en psychologische thema’s) omdat god bovenop stond. Mensen die
veel dachten en vragen hadden werden door de kerk ‘geholpen’ (god heeft dat beslist, bijbel priester,…)
1.3.2. Meer directe voorgeschiedenis
→Verdere ontwikkelingen de filosofie,
➢ RATIONALISME; Renée Descartes ,…
• de rede is de enige manier om aan kennis te komen
• Res cogitans -res extensa (lichaam en geest) (dier enkel res extensa)
• Cartesiaanse dualisme*
• methodische twijfel = Alles wat we denken te kennen in vraag stellen en zo tot nieuwe inzichten te
komen.
• ‘ik denk dus ik ben’, Nooit getwijfeld aan god
➢ EMPIRISME; John Locke, Francis Bacon, John Stuart Mill
• Kennis is macht. (Bacon)
• Denken vertroebelt de waarneming; als je nadenkt over dingen die je waarneemt wordt het subjectief.
• Locke; tabula Rasa; mens komt op de wereld als onbeschreven blad en door opvoeding, leerprocessen
en ervaring dat hij ontwikkeld. Geen ruimte voor erfelijkheid ; opvoeding>genen.
• Het enige waar je met zekerheid iets over kan zeggen = wat je kan waarnemen.
1
, Laura Plyson 1BaTP
→impulsen vanuit de natuurwetenschappen
• Nieuwe ontdekkingen leidt tot veel nieuwe vragen
• Psychofysica; wet van weber (hf 3),…
1.3.3. Psychologie als zelfstandige wetenschap (1879)
→Wilhelm Wundt; eerste laboratorium voor wetenschappelijke psychologie (Leipzig) vooral studie van
waarneming.
➢ STRUCTURALISME (Edward Titchener lln. Wundt)
Stream of consciousness
• structuur v/h bewustzijn onderzoeken.
• scheikunde v/d geest
• introspectie en experimenten (introspectie; bewustzijn meten)
➢ FUNCTIONALISME (VS)
• Functie en niet de structuur onderzoeken van het bewustzijn (mental activities)
• Dierenproeven
Structuralisme en functionalisme bestaan niet meer, geëvolueerd. “oerstromingen”
1 overeenkomst tussen deze twee stromingen =bewustzijn
Vele stromingen van psychologie niet geïnteresseerd in bewustzijn.
➢ BEHAVIORISME (VS, Watson,…)
• “empirisme; je kan alleen maar zeker zijn van wat je waarneemt”
• het enige waar je zeker van kan zijn is het gedrag (waarnemen)
=Geen bewustzijnspsychologie; je kan bewustzijn niet waarnemen.
• beschrijven van S-R connecties (stimulus, reacties)
Zie; Conditioneringsprocessen, HF 5
1.3.4. nieuwe klemtonen in Europa
➢ GESTALTPSYCHOLOGIE (Köhler, Lewin,…)
..(o
“het geheel is meer dan de som van de delen” -levensmotto gestaltpsych.
Het geheel bezit iets extra, daarom zie je het gedrag als geheel.
Bv neuron alleen signaalfunctie, hersenen bestaat uit neuronen en kan denken, fantaseren, etc. maar een
neuron alleen kan dat niet.
2
, Laura Plyson 1BaTP
➢ DIEPTEPSYCHOLOGIE (Freud)
• ontstaan uit de psychoanalyse (=therapie)
• Basisidee: menselijke geest bestaat uit 3 lagen (topografisch model)
Bewust
Onderbewust
onbewust
Dromen; onder symbolische vorm je angsten, trauma’s weergeven.
Volgens Freud is elke droom symbolisch. De droom is de koninklijke weg naar het onbewuste. De droom is
de verminking van de wens. (je gaat niet letterlijk dromen wat je wil maar een verlinking ervan.)
“sometimes a cigar is just a cigar”
Freudiaans lapsus (verspreking)
Vrij associëren; verteld iets, begint iets te denken, associeert dat met iets andere,... en dan komt iets uit het
onbewuste naar boven. Vrij verbanden leggen. (cliënt niet tegenover therapeut)
Freud geloofde zelf niet in hypnose, omdat hij dat zelf niet kom dus geen goeie methode.
Hypnose; onbewuste naar voorbrengen
Hypnose geen goed idee. Het is gebaseerd op twee principes; bewustzijnsvernauwing (gehypnotiseerde
bewustzijns wordt vernauwd tot alleen stem van hypnotiseur) en suggestie (dat wat de hypnotiseur
suggereert is het enige wat van belang is.) Kans op fouten bij hypnose (valse beschuldigingen) is te groot.
Maar niet per se slecht. (hypnose i.p.v. verdoving, dieet, sporters,…)
3
, Laura Plyson 1BaTP
1.3.6. Amerika en de herontdekking v/h innerlijke
➢ NEOBEHAVIORISME (Hull, Tolman,…)
Binnen behaviouristisch kamp een soort ‘afscheuring’ of gematigde strekking: Neobehaviorisme
→S-O-R schema (stimulus, reactie, organisme*)
(* behoeftes, verlangens,…)
➢ HUMANISTISCHE PSYCHOLOGIE (Maslow, Rogers,…)
→mens en mogelijkheden staan centraal (niet god)
Reactie tegen vooral de twee hoofdstromingen van dat moment;
1. Behaviorisme
-Omdat je reageert op je omgeving, mens onder controle prikkels.
→Maslow; mens heeft zelfbeschikking
-Eenvoudige processen bij dieren begrijpen help complexe processen bij mens te onderzoeken.
→ Maslow; mens meer dan laboratoriumrat, mens complexer.
2. Dieptepsychologie
Het onbewuste zal bepalen wat je doet (Freud), niet onder controle
→Maslow; je bent wel zelf verantwoordelijk
Freud vindt de mens ziekelijk (onbevredigde verlangens, trauma’s,…) mens is abnormaal
neurotisch gedrag voor
→ Maslow; mens is creatief, streeft naar zelfontplooiing en zelfbeschikking.
Kritiek Maslow; in die stromingen vrijheid v/d mens wordt weggeven.
SCHEMATISCH OVERZICHT
4
