Financieel management
Inhoud
1. Doelstellingen en functies van het financieel beleid.......................................................................3
DEEL 1: WAARDERING............................................................................................................................4
2. Basisbegrippen van waardering......................................................................................................4
Huidige waarde en toekomstige waarde........................................................................................4
3. Waardering van (obligatie)leningen en aandelen...........................................................................5
Waardering van leningen................................................................................................................5
Dividendwaarderingsmodellen, waardering van aandelen............................................................7
Marktefficiëntie..............................................................................................................................8
4. Relatie tussen waarde, risico en vereist rendement.......................................................................9
Verwacht rendement en risico.....................................................................................................10
Verwacht rendement en risico: portefeuille met twee effecten..................................................10
Verwacht rendement en risico: portefeuille met meerdere effecten...........................................11
De beta-coëfficiënt.......................................................................................................................12
Het Capital Asset Pricing Model (CAPM).......................................................................................13
Andere modellen..........................................................................................................................13
5. Waardering van opties..................................................................................................................14
Wat is een optie?..........................................................................................................................14
Binomiaalmethode.......................................................................................................................16
De black & scholes formule..........................................................................................................17
Call-put pariteit.............................................................................................................................18
Black swan investing.....................................................................................................................18
DEEL 2: INVESTERINGSANALYSE EN KAPITAALKOST.............................................................................18
Hoofdstuk 6. Beoordeling van investeringsprojecten.......................................................................18
Welke kasstromen?......................................................................................................................18
Selectiemethoden.........................................................................................................................19
2 voorbeelden...............................................................................................................................21
Hoofdstuk 7. Verdere verfijning van de investeringsbeoordeling.....................................................22
De impact van inflatie...................................................................................................................22
Kapitaalrantsoenering..................................................................................................................23
Projecten met verschillende levensduur......................................................................................23
Vervanging van een machine........................................................................................................23
Probleem 1 (EXAMEN)..................................................................................................................24
, Probleem 2 (EXAMEN)..................................................................................................................25
Reële opties in investeringsprojecten...........................................................................................25
Hoofdstuk 8. Kapitaalkost.................................................................................................................26
De gewogen gemiddelde kapitaalkost..........................................................................................26
Investerings- en financieringsbeslissing........................................................................................28
Het vereist rendement voor een individueel investeringsproject.................................................29
Oefeningen...................................................................................................................................29
DEEL 3: FINANCIERINGS- EN DIVIDENDSTRATEGIE...............................................................................29
Hoofdstuk 9. Kapitaalstructuurtheorie.............................................................................................29
Modigliani & Miller.......................................................................................................................31
Afwijkingen van de veronderstellingen van Modigliani & Miller..................................................34
Oefeningen (EXAMEN)..................................................................................................................37
DEEL 4: (MIDDEL)LANGE TERMIJNFINANCIERING.................................................................................39
Hoofdstuk 13. Uitgifte van aandelen................................................................................................39
Gewone aandelen.........................................................................................................................39
Wie investeert in aandelen?.........................................................................................................39
Wie investeert in de jongere bedrijven?.......................................................................................39
Publieke uitgifte van aandelen.....................................................................................................42
Georganiseerde aandelenmarkten...............................................................................................43
Euronext Brussel...........................................................................................................................45
Beursintroducties: Alfacam en Twitter & Spotify..........................................................................45
Bevoorrechte inschrijving op aandelen: LSG en Solvay................................................................46
Hoofdstuk 14. (Middel)langetermijnschulden..................................................................................47
Bescherming van schuldeisers: beschermende clausules en waarborgen....................................47
Obligatieleningen..........................................................................................................................48
DEEL 5: NETTOBEDRIJFSKAPITAALBEHEER............................................................................................51
Hoofdstuk 15. Beheer van het netto bedrijfskapitaal.......................................................................51
De looptijdstructuur van schulden................................................................................................51
Nettobedrijfskapitaal....................................................................................................................51
Financiële planning.......................................................................................................................52
Hoofdstuk 17. Operationele kortetermijnfinanciering.....................................................................54
Handelskrediet.............................................................................................................................54
DEEL 6: SPECIALE TOPICS......................................................................................................................55
Hoofdstuk 19. Waardering van ondernemingen (hoe waarderen van een onderneming)...............55
Discounted Cash Flow Model.......................................................................................................55
Waardering op basis van multiples...............................................................................................58
, 1. Doelstellingen en functies van het financieel beleid
De rol van de financieel manager:
In welke activa moet de onderneming investeren
Investeringsbeslissingen: kijken welke projecten beter zijn dan andere projecten
Hoe kan/moet de onderneming deze activa financieren?
Financieringsbeslissingen
Hoe moeten de financiële stromen worden beheerd?
Financiële planning: optimaal beheren, geld bijhouden of investeren?
Maximalisatie van omzet? winst? winst per aandeel? waarde per aandeel?
Voorbeeld
Een onderneming heeft een rentabiliteit van 20% en een winst per aandeel van € 2. De onderneming
kan nieuw aandelenkapitaal aantrekken en de opbrengst investeren in obligaties aan 10%
alles neemt toe, 30/200 = 15%
Rendabiliteit daalt, dit is dus miss geen goede
investering
Niet enkel kijken naar de winst of die stijgt
Als we een project gaan bekijken, moeten we de winst van nu inrekenen maar ook die van de
volgende jaren (de verwachte toekomstige winsten)
Welke doelstelling?
De creatie van waarde voor de aandeelhouders
- Waarde wordt niet bepaald door de huidige winst per aandeel, maar door de verwachte
toekomstige winsten en het risico verbonden aan die winsten!
- In een “efficiënte” markt geeft de marktprijs per aandeel de waarde per aandeel weer
Maar is de maximalisatie van de aandeelwaarde echt de doelstelling van ondernemingen?
Moeten we geen rekening houden met de bredere maatschappelijke context?
ESG = environmental, social en governance
Meer kijken naar de gevolgen voor de natuur, veel kijken ook niet genoeg naar de shareholders value
- Eigen belang wordt vaak als prioriteit genomen
Doelstelling van een onderneming = waardemaximalisatie + rekening houden met andere factoren
“Corporate governance”
Belangenconflicten tussen het management en de aandeelhouders van een onderneming,
management moet er zeker voor zijn de juiste doelstelling te hebben
De agency-theorie
De ‘agent’ (manager) ageert in het belang van de ‘principal’ (aandeelhouder), in realiteit kunnen de
belangen van de agent echter afwijken van die van de principal
- De agent is meer bekommerd om zijn eigen belang dan dat van de principal
- De aandeelhouder heeft gebrek aan informatie een onvolledig beeld van wat de manager
doet, wordt moeilijker om te beslissen of de agent nu voor eigen belang kiest of voor zijn
aandeelhouders
Andere agency-relaties binnen een onderneming
Controlerende aandeelhouders versus minderheidsaandeelhouders
- Beursgenoteerde familiebdrijven
Aandeelhouders versus schuldeisers
- Maximalisatie van de aandeelhouderswaarde kan ten koste gaan van de waarde voor de
schuldeisers (als een bank een lening verstrekt, dan mag de onderneming niet te veel risico
nemen volgens de bank terwijl de onderneming liever wel risico neemt om zo meer
rendement te krijgen)
Ook klanten, leveranciers, ‘gewone’ werknemers en de overheid hebben specifieke belangen in de
onderneming (ESG)
,DEEL 1: WAARDERING
2. Basisbegrippen van waardering
Huidige waarde en toekomstige waarde
B = E / (1 + i)t
- E = eindwaarde of toekomstige waarde
- B = beginwaarde of huidige waarde
- i = interestvoet voor de beschouwde beleggingsperiode
- t = aantal beleggingsperioden
- (1 + i)t = interest- of verdisconteringsfactor
Samengestelde interest: En = (1+i)n x B
Interestperiodiciteit kleiner dan één jaar: En = (1+i/m)n*m x B
Continue interestverrekening: En = B x e(i x n)
Toekomstige en huidige waarde van een reeks verschillende geldstromen:
n
- En =∑ (1+i)n−t∗Ct
t=1
n
Ct
- B0=∑
t =1 ( 1+i)t
Huidige waarde van een oneindige reeks gelijke geldstromen (een perpetuïteit):
∞ ∞
Ct 1 C
B0 =∑ =C∗∑ =
t =1 ( 1+i) t
t =1 ( 1+i ) i
t
Huidige waarde van een oneindige reeks groeiende geldstromen
- C1=C0 (1+g)
- C2=C1 (1+g) = C0 (1+g)²
- ...
- Cn=C0 (1+g)n
∞ ∞
Ct ( 1+ g )t C
B0 =∑ =C∗∑ =
t =1 ( 1+i)
t
t =1 ( 1+i )
t
i−g
Huidige waarde van een eindige reeks gelijke geldstromen (annuïteiten):
De factor waarmee de constante annuïteitsstroom vermenigvuldigd wordt om de contante
waarde te bekomen, wordt de annuïteitsfactor (AF) genoemd
Toekomstige waarde van een annuïteit: E = B x (1+i)t
Reële en nominale interestvoeten met periodiciteit kleiner dan één jaar:
- De nominale interestvoet j is de interestvoet uitgedrukt op jaarbasis, ondanks het feit dat
deze eventueel met een periodiciteit kleiner dan 1 jaar wordt toegepast
o nominale interestvoet = interest per periode x aantal perioden per jaar
- De reële interestvoet k is de werkelijke interest op jaarbasis, die overeenstemt met een
bepaalde nominale interest j die verschillende malen tijdens het jaar verrekend wordt
– k = reële interestvoet op jaarbasis
– j = nominale interestvoet op jaarbasis
– m = aantal interestbetalingen per jaar
, 3. Waardering van (obligatie)leningen en aandelen
Waardering van leningen
De huidige waarde van een lening L0 is de som van de huidige waarde van alle toekomstige
geldstromen:
- n = de looptijd van de lening
- It = de coupon: de periodieke interestbetalingen
- N = de nominale waarde of hoofdsom: de kapitaalsaflossing op het einde van de looptijd van
de lening
- I / N = de couponinterest
- r = de yield-to-maturity: het rendement, vereist door de houder van de lening
L0 = N: de lening noteert a pari de couponinterest = vereist rendement (yield-to-maturity)
L0 > N: de lening noteert boven pari de couponinterest > vereist rendement
L0 < N: de lening noteert onder pari de couponinterest < vereist rendement
Looptijd n
Hoe korter de resterende looptijd is, hoe meer de reële
waarde van de lening naar haar nominale waarde
convergeert (L convergeert naar N)
Hoe langer de resterende looptijd is, hoe groter het
effect is van veranderingen in het vereist rendement
intrestrisico
Vb. coupon = 30, hoofdsom = 1.000
1: 3 jaar (relatief korte termijn)
2: 10 jaar (hier zijn veel meer geldstromen omdat je op langere termijn werkt, het effect van een
verandering in een interestvoet zal groter effect hebben op toekomstige geldstromen groter
interestrisico, zie 919,81 en 779,20)
De gemiddelde looptijd van de kasstromen van een obligatie
De Macauley duration van een obligatie:
Voorbeeld 1.
- looptijd = 5 jaar
- coupon = 100 €
- yield-to-maturity = 10%
- huidige waarde = 1.000 € → lening a pari ! (dus 1.000 wordt op het einde terug betaald)
1. Bepaal de huidige waarde van elke betaling (YTM = 10%)
2. Relateer de huidige waarde van elke betaling t.o.v. de huidige waarde van de lening (1.000 €)
3. Weeg de looptijd van elke betaling aan de hand van zijn relatief belang in de totale huidige
waarde
1 jaar x 0,09091 + 2 jaar x 0,08264 + 3 jaar x 0,07513 + 4 jaar x 0,06830 + 5 jaar x 0,68302 = 4,1699
jaar
= een gewogen gemiddelde van hoelang het duurt dat je de waarde van je obligatie verdient (hoe
langer de looptijd, hoe hoger het interestrisico)
Voorbeeld 2.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur runedeschepper. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.