CROSSCULTURELE : INTRODUCTIE
DEFINITIE
= Centraal staat de studie van de invloed van cultuur op het gedrag. Gebaseerd op wetenschappelijke studies
Confirmation bias = Bevestiging zoeken en daar meer aandacht aan besteden, negeren naar wat de eigen overtuiging
tegenspreekt
Crossculturele psychologie:
Bestudeert het gedrag van het individu in wisselwerking met zijn culturele omgeving
Is de kritische en vergelijkende studie van de culturele effecten op het menselijk gedrag
Bestudeert psychologische diversiteit en de onderliggende redenen voor deze diversiteit
Is de wetenschappelijke studie van de variatie in het menselijk gedrag, daarbij rekening houdend met het feit dat het
gedrag beïnvloed wordt door een culturele context
GESCHIEDENIS
Sterke groei na WOII van de crossculturele psychologie
Vanaf jaren 60 specifieke wetenschappelijke tijdschriften over crossculturele psychologie
Methodologische moeilijkheden Moeilijk te onderzoeken
GEBIEDSOMSCHRIJVING
Cultuurverschillen & gelijkenissen in psychologische fenomenen
Besef eigen culturen (‘cultuur beïnvloedt anderen’ eigen cultuur ‘onzichtbaar’)
Waardering andere culturen
BELANG
PSYCHOLOGIE = WEIRD?
Western
Educated
Industrialized Veel psychologisch onderzoek is WEIRD
Rich
Democratic
Onderzoek:
> 4000 onderzoekspapers
20 jaar (2008)
Deelnemers:
o 95% VS, Europa en Engels sprekende landen
o MAAR deze landen omvatten slecht 12% van de wereldbevolking!!
68% VS, waarvan 2/3 undergraduate students
1
,LES 2: WAT IS CULTUUR?
DEFENITIE CULTUUR
= Bestudeert de mate waarin onze gevoelens, gedachten, en gedragingen beïnvloed worden door onze cultuur
100den definities van cultuur Omdat cultuur in verschillende betekenissen wordt gebruikt
Interpretatie kan breed of eng:
Brede zin
o Natuur tegenover cultuur: dat wat de mens schept
Enge zin
o Kunstuitingen, bedrijfscultuur, jongerencultuur
Tylor: Een door de mens verworven complex geheel dat kennis, geloof, kunst, moraal, wetten, gebruiken, en alle andere
capaciteiten en gewoontes omvat
Herskovits: Het deel van de menselijke omgeving dat door mensen gemaakt is
o 2 categorieën:
Materie (objectief aspect) Vaak zichtbaar bv vervoersmiddelen, kleren
Immaterie (subjectief aspect) Vaak niet zichtbaar bv verkeersregels, dresscode
DEFINITIE(S) VAN CULTUUR
De culturele dimensies volgens Hofstede:
1. Het is iets mentaal
2. We leren aan om op een bepaalde manier te handelen
3. Collectief= groep mensen die op dezelfde manier geprogrammeerd is en onderscheid zich daarmee met andere
culturen
Cultuur is niet universeel en ook niet voor een individu
maar specifiek voor groep
Onion-model:
Ajuin model = Cultuur heeft veel laagjes, die
buitenste zijn zichtbaar maar de binnenste niet, alles
samen vormt cultuur. Hoe meer je naar binnen gaat,
hoe meer je naar impliciet gaat
Laagjes van buiten naar binnen:
1. Matteriele (expliciet) Zichtbare dingen
2. Sociale cultuur Hoe gedraag je je in
bepaalde situaties. Normen & waarden
3. Subjectieve cultuur (impliciet)
Psychologie, hoe voelen we ons?
Persoonlijkheidskenmerken
2
,Cultuur staat niet vast! Doorheen de geschiedenis verandert cultuur bv vroeger slaagde ze kinderen, nu niet
Cultuur is:
Een door gemeenschap gedeeld systeem
Van waarden, normen, ideeën, attitudes, gedragingen, communicatiemiddelen en de producten ervan
Die van generatie op generatie worden overgeleverd
Cultuur is gedeeld:
Voor cultuur is een groep(je) nodig
De mate waarin varieert: individuele verschillen binnen eenzelfde cultuur
‘Cultural membership does not determine individual responses’ Het is niet omdat je weet welke culturele
achtergrond een persoon heeft, dat je er ALLES over weet
Cultuur is geleerd:
Wordt overgebracht door socialisatie (=proces waar je dingen aanleert door je omgeving, bewust of onbewust) bv
Ouders zeggen gordel aan in de auto (bewust), maar ook bv rondkijken en doen wat de rest doet (onbewust)
o Enculturatie: Cultuuroverdracht in tijd
o Acculturatie: Cultuuroverdracht in geografische en sociale ruimte (meer in les 10) bv Lid van een nieuwe
vriendenkring dan neem je culturele elementen over
Hersenen zijn deel van menselijke natuur maar worden ook gevormd door culturele ervaringen bv taxi chauffeurs in
Londen Onze hersenen veranderen wanneer we dingen leren
Cultuur is dynamisch:
Cultuur beïnvloedt gedrag en vice versa Cultuur beïnvloedt ons maar wij ook onze cultuur
Een nieuwe (sub)cultuur kan zich soms snel vormen
Cultuur is adaptief (=veranderd op een nuttige manier) = Cultuur is de aanpassing van de menselijke soort op
ecologische, sociopolitieke en biologische factoren bv klimaat, geld, voeding heeft allemaal een invloed in hoe een
cultuur je bent
o Ecocultureel perspectief: Ecologisch & cultureel De ecologische omgeving waarin mensen functioneren is
van invloed op de cultuur bv overbevolking in Tokio of bv tseetseevlieg die koeien aantast en de cultuur dus
ook
WAT IS CULTUUR NIET?
Ras Fysieke kenmerken bv huidskleur, oogkleur, lengte..
Nationaliteit Staatsburgerschap
o Vaak zelfde cultuur, maar ook heterogeniteit <-> cultuur kan nationaliteiten overstijgen bv De arabische
cultuur
o In crosscultureel onderzoek vaak vergelijking van landen
ETNOCNTRISME
= De houding waarbij de eigen omgeving, het eigen volk of de eigen cultuur bewust of onbewust als maatstaf gebruikt wordt om
de rest van de wereld te beoordelen of soms te veroordelen
3
, IS GEDRAG UNIVERSEEL OF UNIEK AAN EEN SPECIFIEKE CULTUUR?
TWEE BENADERINGEN
1. Het absolutisme (algemene psychologie)
2. Het relativisme (cultuurpsychologie dus geen crossculturele want dat is de scheidsrechter tussen de twee)
ABSOLUTISME
Principes vinden die voor alle mensen hetzelfde zijn
Gedrag wordt niet beïnvloed door de culturele context
Extreem universele aanpak, zoeken naar gedrag dat geheel cultuurvrij is
Bv Kleurenblind testen
Gematigd absolutisme:
Erkenning van gelijkenissen en verschillen:
Psychologische fenomenen zijn ongeveer gelijk in alle culturen, maar de manier waarop ze zich uiten
verschilt dus de manifestatie, de interpretatie ervan kan verschillen van cultuur tot cultuur
RELATIVISME
Alles hangt van cultuur af, je kan alleen iemand zijn gedrag begrijpen als je weet in welke cultuur die persoon zich
bevindt
Er bestaat geen contextvrij gedrag
Iedereen maakt deel uit van één of meerdere culturen
Menselijk gedrag kan slechts begrepen worden binnen de context van de cultuur waarin het verschijnt
Bv non verbaal gedrag
Gematigd relativisme:
Eerst moeten we de cultuur kennen, maar er is een gemeenschappelijke basis
In extremis:
o Te verschillend om te kunnen interageren?
o Algemene morele standaarden en wetgevingen?
Niet vergeten dat we over cultuur heen ook enorm veel gemeen hebben
Erkenning van gelijkenis en verschillen
Cross culturele psychologie = Bestudeert de mate waarin onze gevoelens, gedachten en gedragingen beïnvloed worden onze
cultuur
4